Читать книгу Skarbiec nauczyciela-terapeuty (na bazie własnych doświadczeń z pracy terapeutycznej) - Группа авторов - Страница 8
Wybrane narzędzia diagnostyczne (zabawy, ćwiczenia, karty pracy wykorzystywane podczas diagnozowania umiejętności i możliwości dziecka)
Zabawy manualne
ОглавлениеProponowane przez nas zabawy diagnozujące poziom rozwoju sprawności manualnej dziecka w wieku przedszkolnym obejmują – w zależności od aktualnych możliwości dziecka – działania manipulacyjne i graficzne. Poprzez obserwację lub współuczestniczenie w działaniach dziecka diagnozujemy poziom sprawności manualnej – sprawność dłoni, palców, koordynację ruchową i percepcyjno-ruchową, koncentrację uwagi, radzenie sobie w sytuacji problemowej.
Podczas proponowanych zabaw zwracamy więc uwagę na: chwyt przedmiotów i narzędzi, nacisk narzędzia plastycznego, predyspozycje kierunkowe (posługiwanie się jedną wybraną ręką, oburącz), estetykę, kolorystykę, rozplanowanie rysunku, proporcje, bogactwo szczegółów, tempo wykonywanych działań.
Przykładowe działania o charakterze diagnostycznym:
1. Zabawy manipulacyjne z zabawkami (przedmioty duże i małe) i tworzywem:
● piętrzenie z wykorzystaniem klocków, pudełek, nakrętek, kapsli;
● szeregowanie dowolnie wybranych przedmiotów (np. darów przyrody);
● wkładanie, wyjmowanie z pojemników i nawlekanie przedmiotów o różnym kształcie, wielkości, kolorze, przeznaczeniu;
● przesypywanie i przelewanie wybranych substancji (np. piasek, kasza manna, woda);
● lepienie z mas solnych i papierowych, z plasteliny itp. (ściskanie, toczenie wałeczków, uklepywanie, ugniatanie, wyciskanie – tworzenie miseczek, toczenie kulek, tworzenie dowolnych kształtów, kompozycji).
2. Zabawy i ćwiczenia graficzne i grafomotoryczne z wykorzystaniem materiałów i narzędzi plastycznych:
● rysunek dowolny – na dużym lub małym kartonie (w zależności od wieku bądź możliwości dziecka);
● rysunek na podany temat;
● rysunek postaci (zwracamy uwagę, na jakim etapie tworzenia postaci znajduje się dziecko6;
● obrysowanie przedmiotów;
● kolorowanie z zachowaniem konturu;
● kalkowanie;
● rysowanie linii prostych, łamanych, falistych, kolistych (na wzorze, obok wzoru, na wykropkowanym wzorze, bez liniatury, w ograniczonej przestrzeni, w liniaturze):
6
Typowe stadia ewolucji plastycznej dziecka według A. Trojanowskiej, Dziecko i plastyka, WSiP, Warszawa 1983 oraz V. Lowenfelda, W. L. Brittaina, Twórczość a rozwój umysłowy dziecka, tłum. K. Polakowski, PWN, Warszawa 1977:
– bazgrota (2–4 lata) – jest rysunkiem abstrakcyjnym nieoznaczającym nic poza sobą (bazgrota chaotyczna – linie przypadkowe, skłębione, przekreślane zygzakami, plamy kleksowate; bazgrota kontrolowana – spirale, linie faliste i łamane, proste i skrzyżowane, owale i kręgi);– pierwsze motywy (4–6 lat) – tzw. okres proschematyczny lub przedschematyczny
– dziecko dokonuje pierwszych prób przedstawiania świata, tworzy pierwsze postacie ludzkie zwane głowonogami, rysunek jest chaotyczny, nieuporządkowany;
– stadium schematu (tzw. geometryzacja) (6–8 lat) – rysunki przedstawiają fragmenty otoczenia w sposób opisowy, niektóre rysunki powstają na bazie wyuczonego schematu, np. postać człowieka;
– stadium wczesnego realizmu (9–12 lat) – rysunki symbolizują świat przedmiotów, można wyodrębnić coraz więcej szczegółów, wzrasta dbałość o detale.
