Читать книгу Ból przewlekły - Группа авторов - Страница 16
3. Neurochirurgiczne metody leczenia bólu
ОглавлениеWitold Libionka, Wojciech Kloc
Wstęp
Ból, obok zaburzeń pozapiramidowych ruchu, chorób psychiatrycznych i padaczki, jest głównym przedmiotem zainteresowania neurochirurgii czynnościowej. Kluczowe dla uzyskania poprawy klinicznej jest precyzyjne zdefiniowanie zaburzeń, pozwalające na określenie, dysfunkcja której struktury anatomicznej leży u podłoża obserwowanych objawów. W konsekwencji najlepsze i najbardziej przewidywalne efekty neurochirurgia czynnościowa uzyskuje w ściśle zdefiniowanych jednostkach chorobowych, takich jak choroba Parkinsona, drżenie samoistne czy dystonia torsyjna typu 1. Z uwagi na szeroką dystrybucję obszarów odpowiedzialnych za percepcję bólu i występowanie współtowarzyszących zmian afektu, zachowania i czynności wegetatywnych oraz plastyczność układu nerwowego – powodującą nawrót lub wręcz nasilenie bólu, zwłaszcza po zabiegach uszkadzających – znalezienie obszaru, w obrębie którego interwencja chirurgiczna przyniosłaby dobry i trwały efekt, nastręcza istotnych trudności.
W niniejszym rozdziale przedstawiono kolejno rozwój chirurgii bólu, podłoża anatomiczne, czynnościowe i molekularne istotne dla zrozumienia mechanizmów działania zabiegów neurochirurgicznych, współczesne metody leczenia neurochirurgicznego neuralgii nerwu trójdzielnego i innych wybranych bólów twarzy, metody neuromodulacyjne stosowane w przewlekłych zespołach bólowych i zabiegi uszkadzające jako terapię ostatniej szansy w przypadku braku skuteczności technik odwracalnych.
Rozwój, anatomiczne i fizjologiczne podstawy chirurgii bólu
Historia chirurgicznego leczenia bólu
Rozwój współczesnej chirurgii bólu związany był z osiągnięciami anatomii i fizjologii XIX i XX wieku. W 1809 r. Walker opisał odrębności funkcjonalne korzeni przednich i tylnych nerwów rdzeniowych, a w 1822 r. Magendie przedstawił dowody na udział korzeni tylnych w transmisji nocyceptywnej. Jednak dopiero po blisko 100 latach Spiller i Schueller opisali drogi przewodzące ból w przedniobocznych sznurach rdzenia kręgowego [1–3].
Osiągnięcia poznawcze zostały szybko wykorzystane przez chirurgów, którzy na potrzeby przeprowadzania zabiegów uszkadzających zaadaptowali szereg nowoczesnych technik – stereotaksję, termolezję prądem o częstotliwościach radiowych i mikrochirurgię. Za pioniera chirurgii bólu uważany jest Letievant, który w 1873 r. opublikował wyniki zabiegów neurotomii w bólach twarzy i kończyn. Prekursorami rizotomii tylnej byli Bennet i Abbe (1887), metodę tę rozwinął i podał precyzyjny opis dermatomów neurolog Otfrid Foerster [1–3].