Читать книгу Doping w sporcie - Группа авторов - Страница 11

Era dopingu w sporcie na dobre rozpoczęła się w XIX w., kiedy to alkohol, kofeinę, nitroglicerynę, opium i strychninę zaczęto wykorzystywać w sportach wymagających długotrwałego wysiłku. Na pierwszy przypadek śmiertelny związany ze stosowaniem dopingu dość często wskazywany jest zgon w 1896 r. walijskiego kolarza Arthura Lintona, uczestnika wyścigu Bordeaux–Paryż. Jego przyczyną miało być przedawkowanie stymulantów. Nie wszyscy się z tym zgadzają, dowodząc, że Linton po tym wyścigu uczestniczył jeszcze w dwóch kolejnych, w Londynie i Paryżu, a zmarł z powodu komplikacji wywołanych przez dur brzuszny. Niezależnie od rozbieżności dotyczących przyczyn śmierci Lintona faktem jest, że to z kolarstwem związane są kluczowe wydarzenia w dziejach walki z dopingiem.

Zgon Duńczyka Knuta Jensena podczas drużynowego wyścigu kolarskiego na 100 km podczas igrzysk olimpijskich w Rzymie (1960), w następstwie zażycia ronikolu i amfetaminy, stał się sygnałem do rozpoczęcia działań przeciwko dopingowi w sporcie. Temu problemowi poświęcono sesję MKOl w Atenach w 1961 r., na której podjęto stosowne uchwały dotyczące karania za stosowanie dopingu. Powołano także Komisję Medyczną, na której czele stanął Nowozelandczyk Arthur Porritt. Komitet Wykonawczy MKOl, w 1962 r. w Lozannie, postanowił utworzyć nawet w jej strukturach specjalną podkomisję do walki z dopingiem. Jednak w latach 1963–1966 jej członkowie prawdopodobnie ani razu się nie spotkali, mimo że w tym okresie przedstawiciel podkomisji regularnie składał sprawozdania podczas kolejnych sesji MKOl. Ostatecznie, na 66. sesji w Teheranie, w maju 1967 r., MKOl zdecydował o powołaniu Komisji Medycznej w nowym składzie, pod przewodnictwem belgijskiego księcia Alexandra de Mérode. Przedstawił on podstawowe cele komisji, którymi były:

■ ochrona zdrowia sportowców;

■ obrona etyki sportowej;

■ zapewnienie równych szans wszystkim zawodnikom rywalizującym w myśl zasady fair play.

W lipcu 1967 r. doszło do kolejnej tragedii w środowisku kolarskim – na 13. etapie wyścigu Tour de France, z Marsylii do Carpentras, w trakcie wspinaczki na wzniesienie Mont Ventoux, zmarł jeden z najsłynniejszych ówczesnych cyklistów, Anglik Tommy Simpson. W jego organizmie wykryto amfetaminę. Zgony Jensena i Simpsona były powszechnie komentowane w środowisku sportowo-medycznym lat 60. XX w. Ale nie były to zdarzenia odosobnione. W tym okresie, wśród sportowców różnych dyscyplin, odnotowano ponad 30 przypadków śmiertelnych w następstwie korzystania ze wspomagania farmakologicznego.

Komisja Medyczna MKOl w 1967 r., na potrzeby igrzysk w Grenoble i Meksyku (1968), spisała pierwszą listę substancji zabronionych. Od tego czasu kontrola dopingu nieprzerwanie towarzyszy sportowej rywalizacji. Jednak regulacje antydopingowe Komisji Medycznej MKOl nie były jedynymi obowiązującymi w świecie sportu. Poszczególne międzynarodowe federacje sportowe od lat 60. XX w. tworzyły własne przepisy. W 1994 r. na kongresie MKOl w Paryżu podjęto próbę ich unifikacji, przyjmując Kodeks Medyczny, stanowiący zestaw wymagań i przepisów regulujących zwalczanie dopingu w sporcie olimpijskim. Jednak trudności w jego wdrożeniu przez federacje sportowe i liczne afery dopingowe w ostatniej dekadzie XX w., w tym słynna akcja policji francuskiej podczas kolarskiego wyścigu Tour de France w 1998 r., zakończona m.in. ujawnieniem systematycznych praktyk dopingowych w grupie Festina, doprowadziły do zorganizowania w lutym 1999 r. w Lozannie Światowej Konferencji Antydopingowej. Spotkanie zaowocowało m.in. pomysłem powołania niezależnej agencji, której podstawowymi celami miały być promocja i koordynacja walki z dopingiem w sporcie. Jej finansowania podjęły się wspólnie MKOl i rządy zainteresowanych krajów. Do walki z dopingiem zaangażowano takie organy państwa, jak policja, służby celne oraz aparat finansowy i sądowy. W konsekwencji, 10 listopada 1999 r., powstała Światowa Agencja Antydopingowa (ang. World Anti-Doping Agency – WADA), która 1 stycznia 2004 r. przejęła od Komisji Medycznej MKOl rolę głównego koordynatora walki z dopingiem w sporcie na całym świecie.