Читать книгу Doping w sporcie - Группа авторов - Страница 7

W ostatnich latach, mimo pojawiania się na rynku coraz bardziej wyszukanych substancji i stosowania wyrafinowanych metod dopingu, walka z nim staje się coraz skuteczniejsza. Na ten pozytywny efekt ma wpływ wiele czynników, a wśród nich między innymi uszczegółowienie przepisów i reguł antydopingowych, zaostrzenie procedur kontrolnych, jak również dynamiczny rozwój metod analitycznych. Informacje o zmianach wprowadzanych w systemie zwalczania dopingu były z reguły odnotowywane w artykułach prasy dostępnej dla wąskiego grona specjalistów, dlatego z dużym zadowoleniem należy postrzegać wydanie kompleksowego podręcznika Doping w sporcie przygotowanego pod kierownictwem naukowym Andrzeja Pokrywki, Magdaleny Bujalskiej-Zadrożny i Artura Mamcarza. Poszczególne rozdziały podręcznika zostały opracowane przez wybitnych ekspertów z dziedziny medycyny, farmacji i prawa, dzięki czemu zawierają najnowsze doniesienia i osiągnięcia badawcze. Każdy z rozdziałów zawiera obszerny zbiór piśmiennictwa uwzględniający najnowsze prace badawcze.

W świetle historii przedstawiono najbardziej aktualne informacje o sposobach i rodzajach stosowanego dopingu, najgłośniejszych skandalach i zorganizowanych systemach. W sposób skondensowany i przejrzysty omówiono zaktualizowane międzynarodowe akty prawne oraz polskie przepisy antydopingowe wynikające z ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie, w tym także strukturę, kompetencje i zadania Polskiej Agencji Antydopingowej (POLADA). Szczegółowo opisano listę substancji i metod zabronionych w sporcie. Na szczególną uwagę zasługuje rozdział omawiający farmakologię środków dopingujących. Uwzględniono w nim nie tylko farmakodynamikę poszczególnych substancji, potencjalne korzyści ich zastosowania w sporcie i w medycynie, ale przede wszystkim podkreślono ujemne skutki zdrowotne ich stosowania. Wiele nowości zawarto w rozdziałach dotyczących działania modulatorów hormonów i metabolizmu czy dopingu genetycznego i komórkowego. Szereg praktycznych wiadomości zawarto w rozdziale omawiającym kontrolę dopingu, obowiązujące w tym aspekcie zasady postępowania i etapy prowadzonego badania. Czytelnie też zostały wytłumaczone zasady ubiegania się o wyłączenia dla celów terapeutycznych. Przystępnie wyjaśniono istotę i cel rejestracji wyników w tak zwanym paszporcie biologicznym. Ciekawie opisano zasady akredytacji i schemat pracy laboratorium antydopingowego, ukazując w tle genezę powstania i rozwój Polskiego Laboratorium Antydopingowego. Warte odnotowania jest opracowanie tematu dopingu nieświadomego ze względu na częstą nieoznakowaną obecność w niektórych produktach spożywczych, a w szczególności w suplementach substancji niedozwolonych.

Szczególnie interesujący jest obszerny dział uwzględniający medyczne aspekty stosowania środków dopingujących. Do wcześniej opisywanych w literaturze zagadnień kardiologicznych czy zasad postępowania i leczenia w astmie oskrzelowej dodano rozdziały omawiające problemy diabetologiczne, przyjmowania leków psychiatrycznych czy zasad postępowania ze sportowcami z zaburzeniami rozwoju płciowego.

Wspomaganie farmakologiczne już od wielu lat wyszło poza krąg sportu zawodniczego. Substancje niedozwolone przyjmują również amatorzy, uczestniczący w tak powszechnych dzisiaj imprezach masowych, często bez odpowiedniego przygotowania. Łatwy dostęp do tych środków spowodował niemal nagminne ich stosowanie przez rzesze dorastającej młodzieży wyłącznie w celu poprawy budowy ciała. Można śmiało powiedzieć, że doping to już nie tylko sprawa sportu, to może nawet przede wszystkim problem społeczny. Dobrze się stało, że w podręczniku znalazł swoje miejsce także rozdział o dopingu w aspekcie zdrowia publicznego.

Rozdziały kończące podręcznik podejmują zagadnienia dotychczas rzadziej opisywane, choć nie mniej ważne, jak przestępstwa farmaceutyczne czy toksykologia środków dopingujących. Niewątpliwie ciekawym, kończącym akcentem jest spojrzenie na doping dziennikarza sportowego, pełne smutnych refleksji, ponad które mimo wszystko przebija się nieustająca wiara w sport.

Uważam, że podręcznik Doping w sporcie jest ważną pozycją wydawniczą mogącą mieć znaczący wpływ na podniesienie świadomości w przedmiocie zagrożeń wynikających ze stosowania substancji uznanych za doping. Podręcznik będzie niewątpliwie przydatny dla lekarzy, w szczególności specjalizujących się w medycynie sportowej. Zawarta w podręczniku wiedza to wartościowy zbiór informacji dla farmaceutów, fizjoterapeutów, trenerów, sportowców i dziennikarzy, jednym słowem dla wszystkich, którym na sercu leży dobro szeroko rozumianego sportu.

Prof. dr hab. n. med. Jerzy Smorawiński