Читать книгу Doping w sporcie - Группа авторов - Страница 15

System antydopingowy na świecie tworzą instytucje (organizacje i organy), których jedną z funkcji jest stanowienie reguł antydopingowych o zasięgu międzynarodowym. Filarem tego systemu jest obecnie WADA i przyjęty w jej ramach Światowy Kodeks Antydopingowy (Kodeks WADA). W przeszłości podwaliny tego systemu stworzyła Rada Europy, która jako pierwsza organizacja międzyrządowa zaangażowała się w walkę ze zjawiskiem dopingu w sporcie, najpierw poprzez niewiążące rezolucje i zalecenia, a następnie przy wykorzystaniu mechanizmu pierwszej wielostronnej umowy międzynarodowej poświęconej zwalczaniu dopingu w sporcie, czyli Konwencji Antydopingowej Rady Europy (Konwencji RE).

Współcześnie system antydopingowy na świecie jest dość złożony. Oprócz instytucji i organów międzyrządowych, przede wszystkim tych działających na podstawie umów międzynarodowych, tworzą go organizacje pozarządowe, na czele z międzynarodowymi organizacjami sportowymi oraz WADA, podmiotem o statusie organizacji międzynarodowej sui generis (oryginalny, własnego rodzaju, unikalny), którego szczególny charakter polega zarówno na podmiotowo-finansowym zaangażowaniu czynnika rządowego, jak i na zdolności do kształtowania – bez wiążących narzędzi wpływu – ustawodawstw krajowych. Ważne są stanowione przez przywołane organizacje systemy (źródła) reguł antydopingowych. Przepisy o tym charakterze, mające międzynarodową genezę, mogą zarówno posiadać przymiot prawa powszechnie obowiązującego (ratyfikowane umowy międzynarodowe), jak i być pozbawione tego statusu (prawo organizacji sportowych mających siedzibę poza granicami Polski). Istotne znaczenie dla ich stosowania mają także wzajemne relacje między tymi normami.

Pierwsza z wymienionych grup przepisów międzynarodowych, a więc stanowiąca prawo powszechnie obowiązujące w Polsce, to ratyfikowane umowy międzynarodowe. W ich ramach reguły antydopingowe funkcjonują w Konwencji RE oraz w Międzynarodowej konwencji o zwalczaniu dopingu w sporcie, przyjętej w ramach UNESCO (Konwencja UNESCO). Pozbawione przymiotu prawa powszechnie obowiązującego są akty prawa wewnątrzorganizacyjnego ruchu sportowego, w tym Kodeks WADA wraz z międzynarodowymi standardami WADA, zwane czasem regułami antydopingowymi sensu stricto, oraz regulaminy antydopingowe poszczególnych międzynarodowych federacji sportowych, opracowane w pełnej zgodności z Kodeksem WADA.

Konwencja RE i Konwencja UNESCO zawierają reguły antydopingowe o charakterze ogólnym, które nie dają się co do zasady bezpośrednio zastosować i które dla takiego zastosowania wymagają przyjęcia określonych rozwiązań w aktach prawa krajowego. Obie konwencje tworzą szereg obowiązków pozytywnych i negatywnych dla państw-stron, których realizacja wymaga wdrożenia takich właśnie rozwiązań. Nie zmienia to jednak faktu, że obie konwencje stanowią źródła prawa powszechnie obowiązującego dla państw będących ich stronami, a tym samym zawarte w ich treści reguły antydopingowe stanowią część krajowych porządków prawnych.