Читать книгу Anna Karenina - Leo Graf Tolstoy - Страница 32

Inhoudsopgave

Alexei Alexandrowitsch had er niets bizonders of aanstootelijks in gezien, dat zijn vrouw met Wronsky alleen aan een tafel zat en met hem in levendig gesprek was; maar hij had bemerkt, dat het de overigen in het salon als iets bizonders en aanstootelijks was opgevallen, en daarom kwam haar gedrag hem ook ongepast voor. Hij besloot er met zijn vrouw over te spreken.—Te huis gekomen, ging hij naar de studeerkamer, zette zich in den leunstoel, sloeg een boek open en las, zooals hij gewoon was, tot één uur. Van tijd tot tijd streek hij met de hand over het hooge voorhoofd en schudde het hoofd, alsof hij iets van zich wilde afwerpen. Op het gewone tijdstip stond hij op om zijn nachttoilet te maken. Anna was nog niet te huis gekomen. Met het boek onder den arm ging hij naar boven; maar in plaats van, zooals anders, zijn gedachten bij zijn ambtsbezigheden te bepalen, dacht hij nu aan zijn vrouw, en wel met zulk een onrust, alsof hem iets onaangenaams had kunnen overkomen…. Tegen zijn gewoonte ging hij nog niet naar bed, maar begon, de handen op den rug houdend, met groote schreden het vertrek op en neer te gaan.

Toen hij besloten had met zijn vrouw te spreken, scheen dit hem zeer natuurlijk en gemakkelijk, maar nu hij meer over de zaak nadacht, kwam het hem bezwaarlijk voor, daar het den schijn van wantrouwen zou geven. Hij was niet jaloersch. Jaloerschheid was naar zijn inzien een beleediging der vrouw en men moest zijn vrouw volkomen vertrouwen. Waarom men dit vertrouwen moest hebben, dat is, de volle overtuiging, dat zijn jonge vrouw hem altijd zou beminnen, daarvan gaf hij zich verder geen rekenschap, maar zeide zich zelf eenvoudig, dat men dit vertrouwen hebben moest. Nu besefte hij echter, dat hij tegenover iets onlogisch en onbegrijpelijks stond, waarmede hij niets wist aan te vangen. Hij besefte, dat het leven hem tegenover de mogelijkheid plaatste, dat zijn vrouw een ander zou kunnen beminnen, en dat kwam hem ongehoord, onbegrijpelijk voor, omdat hij het werkelijk leven niet kende. Hij had zijn geheele leven in officiëele sfeer en werkzaamheid doorgebracht, waarin hij slechts met een matten weerschijn van het leven had te doen gehad. Telkens als hij met het werkelijk leven in aanraking was gekomen, was hij uitwijkend ter zijde getreden. Nu had hij het gevoel van iemand, die juist een afgrond is overgegaan over een brug, die achter hem instort; vroeger had hij slechts de brug gezien, nu zag hij slechts den afgrond. Deze afgrond was het werkelijk leven, de brug was het kunstmatig bestaan, dat hij tot hiertoe voor leven gehouden had. Voor de eerste maal was de gedachte bij hem opgekomen, dat zijn vrouw een ander zou kunnen liefhebben, en die gedachte deed hem ontstellen.

Na veel wikken en wegen en heen en weer loopen door het vertrek, zette hij zich voor de schrijftafel zijner vrouw neder. Hier bij het zien van haar schrijfmappe van malachiet en van een begonnen brief, namen zijn gedachten plotseling een andere richting. Hij begon zich eenigszins haar gedachten en gevoelens voor te stellen. Voor de eerste maal besefte hij, dat zij haar eigen leven, eigen beschouwingen en eigen neigingen had, en de gedachte, dat zij een eigen zelfstandig leven leidde, scheen hem zoo verschrikkelijk toe, dat hij die van zich zocht te stooten; het was een afgrond, waarin hij huiverde neer te zien.

"En het fataalste is, dat ik juist nu met een zaak bezig ben" (hij dacht aan een ontwerp, waarvan de uitwerking hem was opgedragen), "waarvoor ik alle kalmte en geestkracht noodig heb; en nu juist moet deze dwaze onrust mij bevangen! Wat te doen? Ik moet overleggen, beslissen, tot een besluit komen!" zeide hij luid; "de vraag wat zij gevoelt, wat in haar ziel omgaat, is mijn zaak niet; dat gaat haar godsdienst, haar geweten aan," dacht hij en gevoelde een zekere verlichting in het bewustzijn, een legaal gezichtspunt voor de beoordeeling van deze aangelegenheid te hebben gevonden.

Alexei Alexandrowitsch was een kerkelijk geloovig man, eensdeels omdat hij zich nooit met godsdienstige vraagstukken bizonder had afgegeven en de twijfel hem dus niet kon bevangen, ten andere vooral omdat de leer der kerk een bepaalde verklaring gaf voor alle twijfelachtige en onbestemde dingen, die Alexei Alexandrowitsch het lastig en onaangenaam vond door eigen nadenken te verklaren. De kerkleer ruimde al die vragen uit den weg en liet hem alzoo ruimte en tijd voor zijn werkzaamheid op practisch gebied.

"Derhalve," dacht hij, "de vraag naar haar gevoelens en aandoeningen gaat mij niet aan, maar haar eigen geweten. Wat mijn plicht is, is duidelijk. Als hoofd des huizes ben ik verplicht en er eenigermate verantwoordelijk voor, haar den rechten weg te wijzen, haar opmerkzaam te maken op de gevaren, in zoover ik die als zoodanig erken, haar te waarschuwen en zelfs de macht, die ik over haar heb, te doen gelden. Ik moet haar dit uiteen zetten." Hij legde de handen in elkander en drukte ze zoo sterk, dat de gewrichten der vingers knapten. Deze beweging, een slechte gewoonte, was een bewijs, dat hij met zich zelf in het reine was gekomen.

Voor het huis deed zich het geluid hooren van een aankomend rijtuig. Alexei Alexandrowitsch bleef midden in de zaal staan. Lichte schreden ijlden de trap op. Hoewel hij met zijn besluit klaar was, gevoelde hij toch, hoe meer die schreden naderden, bij toeneming, dat hij de ophanden zijnde verklaring vreesde….