Читать книгу Sondes van die vaders - Lerina Erasmus - Страница 9

Augustus 2012, Danville

Hansie gee ’n uitroep van verbasing toe pastoor Bendt ’n sjokoladekoek voor hom op die tafel neersit. Hulle het pas aandete genuttig en daar is nie gereeld sulke luukses op die spyskaart nie. Die koek is versier met sewe brandende kersies.

“My seun,” sê die veel ouer man saggies, “die kersies is vir die jare wat jy hier in die Tabernakel my medewerker was. Die tyd het gevlieg! Ek weet nie hoe ek ooit sonder jou sou reggekom het nie.” Hy haal ’n bottel port en twee glasies uit die kabinet. “Ek het gereken ons moet dit vier dat jy Sondag ten volle as pastoor bekragtig word. Ek is só trots.”

“En ek dankbaar, pastoor. U het my alles geleer. Sonder u sou ek verlore gewees het, maar u was altyd daar om my by te staan en raad te gee. Nader as dít sou ek nooit op my ouderdom aan ’n aardse pa kon kom nie. Ek …”

“Wat is dit, Hansie?”

“Kom ons eet eers van die koek!”

Toe hulle klaar gesmul het en net krummels in die bordjies oorbly, huiwer Hansie steeds merkbaar. Tot die pastoor vir hom knik. Dan gaan haal die jonger man sy seildrasak, maak dit oop, haal ’n redelik dik dokument uit en stoot dit oor die tafel.

“Ek probeer al só lank die moed hiervoor bymekaarskraap. Dis so ’n groot ding om te vra en as ek dit nie nou doen nie, sal ek nooit nie.”

“Wat is dit, Hansie?”

“Ek was in kontak met die Departement van Binnelandse Sake. Lank terug.” Hy lag senuweeagtig. “Seker al twee jaar gelede!” Hansie tel die dokument op en blaai na die voorlaaste bladsy. “En voor die tyd het ek lank daaroor gebid. Maar dit was altyd vir my duidelik dat ek u naam moet aanneem. U van, bedoel ek. Bendt. Ek wil u seun wees, ek wil u naam dra, pastoor.”

Die ouer man skud sy kop ongelowig. “Het jy koste aangegaan ter wille van my?”

“Sal u my wettiglik aanneem? My as u seun aanvaar?”

Die ouer man se oë swem in trane. “Hoe anders? Dit sal vir my ’n eer wees!” Hy kyk weer af na die dokument. “En … Gabriël? Sal dit jou nuwe naam wees? Ja, dit moet. Het jy dan nie nog altyd na ’n engel gelyk nie?”

“Dankie, pastoor. Mag ek die naam waardig wees. Veral aangesien Gabriël nie net ’n engel van geregtigheid was nie, maar ook van genade.”

Die pastoor plaas sy hand oor dié van sy helper. “Deur die begenadiging van Bo sal ons van krag tot krag gaan.” Hy raak skaam vir sy emosies en sê amper te hard: “Ek dink jy moet vir ons elkeen nog ’n doppie skink, kêrel. Ons kan net nie voorbly met die dinge wat ons moet vier nie!”

Later dieselfde maand word ’n geregistreerde posstuk per koerier afgelewer: die aannemingsdokumente. Gabriël is nou amptelik pastoor Tony Bendt se seun.

Die jonger man lê in die volgende paar weke sy kinderlikheid af; hy ís immers al in sy middel veertigs. Hy bring meer as ooit sy kant met goed uitgewerkte preke, wat hoofsaaklik fokus op onregverdigheid en ’n pleidooi lewer vir die aflegging van alle self- en hebsug. Dit sal beloon word met die groter genade van Bo. Sy boodskap spreek sterk tot die toegewyde gemeentetjie van die ou Bendt se Tabernakel – en die getalle groei weekliks. Meer en meer mense raak nuuskierig oor die vurige blonde prediker en kort voor lank is die markiestent veels te klein. Pastoor Bendt senior soek na ’n groter een, maar ook dít sou nie lank deug nie. Die perseel in Danville is eenvoudig nie groot genoeg nie.

Gabriël kom toevallig te hore van ’n goedkoop stoorplek in Johannesburg, nogal so ewe in Hoofstraat. Toe hy alleen in die vervalle, rommelbestrooide saal met sy hoë fabrieksdak en gebreekte vensters staan, besef hy dat dit nie toeval was nie. Hy is soontoe gelei. Want hy hoor die woorde duidelik:

Dit is waar my Tabernakel van Genade gesetel is.

Gabriël se kop ruk om. Hy is steeds alleen. Die stem! Hy het dit in twintig jaar nog nooit weer gehoor nie, maar dadelik herken. En dit was die eerste keer dat hy nie hoef te wonder wat dit dalk beteken nie, maar die woorde kon uitmaak …

By sy en sy mentor se blyplek gekom, staan hy lank in die badkamer en kyk na die houertjie met groen-en-rooi kapsules wat hy in die kabinet onder die wasbak hou – die noodsaaklike medisyne wat hy elke oggend so getrou sluk. Moet dit nie dalk sterker gemaak word nie? Dit is immers al donkiejare dat hy daagliks dieselfde dosis inkry. Vier kleintjies elke oggend.

Nee, besluit hy. Dit was tog nou net die een keer dat hy die stem gehoor het. En dit het mos ’n mooi boodskap gebring. Met ’n bewende hand bêre hy weer die klein kapsules langs die houertjie met Panado’s.

Die volgende dag begin Gabriël soos ’n besetene werk om die rommel te verwyder, die swaelnessies en byeneste uit te haal. Die plek uit te verf. Hy swoeg van ligdag tot donker, wanneer hy nie preke voorberei of dienste aanbied nie.

Hy hoor nie weer die stem nie.

Aan die begin van 2013 is geen verval meer sigbaar nie en staan daar net ’n baie ruim saal, perfek vir hulle doeleindes.

Pastoor Bendt kry byna nie gepraat nie. “Dit is ’n wonderwerk. Ek was onseker of jy die stoor ooit sou kon restoureer, en kyk nou net …” Hy kniel op die koue sementvloer. “Laat ons die Here loof vir wat Hy ons gegee het. As ons nou net ons gemeente hier kan kry.”

“Hulle sal kom, Pa,” antwoord Gabriël met ’n nuwe selfvertroue.

Hy is reg. In die volgende maande stroom soveel mense na die nuwe Tabernakel dat die meeste van hulle dit as ’n kerk beskou. Die media berig oor dié fenomeen. Die Tabernakel in Hoofstraat waarheen mense van so ver as Pretoria kom, selfs die Oos- en Wes-Rand. Net so merk die pers mense van Lagos, Nigerië en Uganda op. Daar word gefluister oor genesings, mirakels wat af en toe plaasvind. Die Tabernakel haal die televisie. Kerk of kultus? word op ’n lamppaal gevra. Indien dit bedoel was om kerkgangers te ontmoedig, gebeur die teenoorgestelde. Die publiek se nuuskierigheid word sterker en sterker geprikkel. Gabriël en sy pa moet meer as een Sabbatsdiens begin hou – selfs later vier maal op ’n Sondag.

Tony Bendt kan nie die pas volhou nie. Gabriël neem nou die meeste van die dienste waar, ook dikwels wanneer hy nie veronderstel was om te preek nie. Hy hoef nie meer preke voor te berei nie, hy weet al hy hoef net te praat en die gemeente sal luister.

Tog kry hy tyd om die ouer man met groot simpatie en toewyding te versorg – al kan hulle hulp bekostig noudat die koffers wat nog altyd leeg was so ruimskoots gevul word.

“Ons moet ’n ander pastoor kry om jou by te staan, my seun.”

Gabriël skud sy kop. “Wie, Pa? Wie kan ons met ons boodskap vertrou? Dis nie nodig nie, ek is sterk en vol krag van Bo. Laat ons vir eers so voortgaan.”

Dit is waar. Gabriël is besiel en raak net nooit moeg nie. Hulle woonkwartiere se drumpel word deurgetrap, want tot laatnag ontvang hy stomme siele wat ’n belydenis kom maak in die hoop op begenadiging. Slaap word ’n luukse, maar hy het dit nie nodig nie. Die ure in ’n dag is in elk geval te min. Dis al weer Augustus en daar is nog soveel om te doen vanjaar, soveel siele om te bereik. Dis asof ’n begeestering van Gabriël besit geneem het waarin daar vir vermoeienis geen plek is nie. Net die drif om meer en meer mense deel te maak van die Tabernakel.

Of nee, daar is nog iets. ’n Vae onrus wat hy nie kan verwoord nie en wat hy buitendien nie met sy pa sou kon deel nie. Veral nie noudat die ou man so verswak nie.

Dit kom hierdie keer ná middernag, toe hy op die punt is om die ligte af te skakel.

Waarom staan jy my teë?

Droom ek? wonder hy nog, maar besef dadelik dis nie die geval nie. Hy is nie eens verbaas nie. Nee, hier staan hy onder die hoofligte wat effens flikker.

Jy het nie die geloof in my nie. Dis in my mag om jou te genees, maar steeds vergiftig jy jou liggaam met die gestig in Kliprand se medikasie. Staak dit. Jy is geroepe om my verteenwoordiger te word. My profeet. Om mý instrument van regstelling te word.

Gabriël raak yskoud onder sy lae warm klere. Hy wag, maar nou is die stem stil.

God het vir hom gesê om sy medikasie te staak.

Nee. Dit kan nie wees nie. Dit was ’n ander stem. Moet wees!

Aan die begin het die vier kapsules per dag hom mislik gemaak, maar dis so lank gelede dat hy nie eens die gevoel onthou nie. Nou is al wat hom hinder daaromtrent, dat hy een keer ’n maand Kliprand toe moet ry vir die herhaling van sy voorskrif. Dit herinner hom aan Hansie. Die ou weergawe van hom wat hy nie wil onthou nie. Ou Hansie Horrelpoot is tog dood. Hy was deel van Pretoria Sentraal Gevangenis. Van die Pot, van die lang gang waar die veroordeeldes in hulle hokke gewag het. Daardie is ou Hansie se terrein en het niks met hom te make nie. Gabriël wil ook nie die lang jare in die getraliede gestig onthou nie. Elektriese skokke. Eensaamheid in sy siel.

Nou is dinge soveel anders. Nou het hy ’n roeping. Hy is die pastoor van wie mense praat, na wie hulle in hulle duisendtalle optrek. Hy kan drie ander Tabernakels begin as hy lus het. Geld is geen probleem meer nie. Hoekom moet hy nog die ellendige kapsules drink?

As antwoord kan hy weer doktor Botes se stem hoor: “Hansie, jy mag nóóit ophou om jou medikasie te gebruik nie, verstaan jy dit?”

En nou begin Gabriël bewe. Hy het iets besef: hy kan nie onthou hoe die kapsules lyk nie. O, hy weet hulle is groen-en-rooi, maar hy kan geen visuele beeld oproep van die kapsules wat in sy handpalm lê nie. Slegs van ’n enkele Panado. Hy kan behoorlik proe hoe hy dit in sy mond stop en droog afsluk.

Gabriël hardloop na die badkamer. Dit kan nie wees nie! Maar hy weet wat hy gaan aantref nog voor hy die kabinet se deur oopgepluk en die houertjie met kapsules uitgehaal het.

Dis nog vol. Hy het seker net een keer daarvan gedrink.

Daarteenoor is daar net drie Panado’s in die ander houertjie oor. Hy kry nooit eens kopseer nie. Dít is wat hy elke oggend gesluk het, byna ’n maand lank. Dis sy bose kant wat dit gedoen het. Hy moet sommer dadelik ’n klomp van die goed sluk, nou!

Maar nee. Hy voel ’n groot kalmte oor hom neerdaal. Daar is reeds besluit, en dit was die regte besluit. Dis buitendien nou te laat. Hy is al te lank sonder die medikasie en ’n klomp op een slag sal hom net siek maak. En hy het dit tog nooit nodig gehad nie. Dit was dan om die stem weg te hou – en die stem laat deesdae goeie dinge gebeur. Dit is aan die stem te danke dat hy hier staan, dat hulle dié wonderlike plek het.

Nou besef hy ook daar lê iets groters voor. Iets waarvoor Hansie nooit opgewasse sou gewees het nie. Ook nie ’n Gabriël wat deur onnodige medikasie aan bande gelê word nie. Hy is die begenadigde – die een wat God by sy naam geroep het. Die talentvolle prediker van die Tabernakel, meer besielend met elke preek. Hy word voorberei vir ’n groter taak.

Vieruur die oggend spoel Gabriël die maand se voorraad kapsules in die toilet af. Hy sal steeds sy voorskrif by Kliprand gaan haal, want hy wil geen agterdog wek nie. Die dokters sal baie vinnig sy pa laat weet as hy dit nie meer doen nie. Sy pa sal nie verstaan nie. Hoe kan hy aan hom verduidelik van die boodskap, die stem wat hom geroep het en wat hy nou móét gehoorsaam?

Drome. Daar kom nou meer drome. Pretoria Sentraal. Dit is asof hy soos ’n gees deur die leë gange loop. Hulle hou nie meer mense daar aan nie, weet hy. Hulle hang ook lankal nie meer mense nie. Die nuwe regime het die doodstraf afgeskaf. Hoekom droom hy nou daaroor? Geregtigheid! kom die antwoord. Maar geregtigheid vir wie, en hoe? Weer sien Gabriël die mense wat liggies aan die galgtoue in die pit swaai. Hulle monde beweeg asof hulle praat – maar hulle is almal dood, begrawe in bedelaarsgrafte.

Met ontbyt ná nog ’n lang nag van sulke drome sê hy vir sy pa dat hy in sy siel voel hy het sy plig versaak betreffende die aangehoudenes. Die mense in die tronk moet óók die boodskap ontvang. Veral hulle mag nie buite die genade gelaat word nie.

“Jy is waarlik ’n geroepene, my seun. Sal jy tyd hê daarvoor?”

“Daar is altyd tyd as mens tyd máák, Pa. Ek belowe ek sal nie die Tabernakel verwaarloos nie.”

Een maal ’n week – soms meer as ’n gevangene versoek om hom te sien – besoek Gabriël nou ’n tronk. Die meeste kere is dit Maksimum C-gevangenes in Pretoria se ou Sentraal. Byna almal is langtermynmisdadigers. Net enkele politieke gevangenes word nog daar aangehou. Gabriël besoek hulle nie; die gees lei hom altyd na dié siele na wie hy werklik moet omsien. Hulle is in die hoofgebou.

Die deel waar die terdoodveroordeeldes eenmaal aangehou is, is nou afgesper. Die owerhede het vir hom gesê dit word gerestoureer as ’n museum. Gabriël sou seker toestemming kon kry om dit te besoek, maar iets sê vir hom die tyd is nog nie reg nie.

En dan ís dit klaarblyklik, toe die owerhede ’n uitnodiging aan hom rig om Maksimum C Gevangenis se galgmuseum te besoek. Van tyd tot tyd word belangstellendes glo genooi. Gabriël het al drie maande vantevore met Maksimum C se hoofbewaarder gepraat en vaagweg laat blyk dat hy belangstel. Hier hou hy die resultaat vas, ’n uitnodiging vir Vrydag. Daar is ’n roering in sy binnenste, asof iets wakker word, of wakkerder. Al verafsku hy daardie aaklige plek, vrees hy al die ou herinneringe, weet hy dat hy moet gehoorsaam.

Daardie nag bid hy by die altaar aan die sykant van die Tabernakel. Pleit hy vir kwytskelding van die besoek, al het hy dit self versoek. Hy wag, maar daar is geen stem wat hom antwoord nie – eerder ’n bewustheid wat posvat in sy brein. ’n Bewustheid wat hy besef uit homself kom. Hy is dan geroepe.

Te veel soek vergelding, Gabriël …

Watse vergelding? wonder die jong pastoor verbouereerd. En hoekom, vir wie? Niks sal die mense wat destyds gehang is terugbring nie, stry hy in sy kop. Gaan dit oor die bewaarders, miskien die laksmanne? Hulle is seker al almal dood, of andersins baie, baie oud. Dan kom dit eindelik weer, helder en duidelik, byna galmend:

Die sondes van die vaders sal besoek word aan die kinders, selfs tot in die derde en vierde geslag.

Begrip begin daag. Die kinders? Kleinkinders?

Gabriël weet drie dae later dat hy ’n antwoord kry toe hy ’n beriggie in Beeld lees:

Jack Erasmus is pas aangestel as predikant van Fourways se NG Kerk-gemeente. Hy is ’n kleinseun van Boet Erasmus, een van Suid-Afrika se min laksmanne uit die apartheidsjare wat nog leef. Dominee Erasmus sê sy oupa, nou 97, is in ’n tehuis vir bejaardes met gevorderde alzheimersiekte.

Woede stu op in Gabriël. So, die ou laksman leef nog. Sy verstand is daarmee heen, maar hy leef nog. Haal asem. ’n Suurstofrower ten spyte van wat hy gedoen het. Dis hiérvoor dat hy voorberei is, weet hy nou. Hy moet ’n verskil maak. Hy sal aan meneer Boet Erasmus ’n besoek bring, en dan aan die res van hulle. Dit kan nie so moeilik wees om hulle op te spoor nie, hy is baie vertroud met die internet.

Dan skree hy byna van frustrasie. Alzheimers … hoe gerieflik. Die man sal nie eens meer onthou wat hy gedoen het nie. Sal ook nie weet waaroor die wraak gaan nie. En hy moet in elk geval op die rand van die dood wees, so watse verskil kán hy wat Gabriël is, maak?

Toe weet hy. Dit is dan reeds aan hom gesê. Hy hoef maar net na die stem te luister, dit het so uitdruklik aangedui waar die wraak besoek moet word. Wat was daardie woorde?

Selfs tot in die derde en vierde geslag …