Читать книгу Psychologia. Kluczowe koncepcje. Tom 1 - Philip G. Zimbardo - Страница 24

MYŚL PRZEWODNIA 1.3 >

Psycholodzy, podobnie jak przedstawiciele innych nauk, stosują metodę naukową do empirycznego testowania swoich hipotez.

Co różni psychologię od „zdroworozsądkowych” i innych pseudonaukowych podejść do zrozumienia człowieka? Odpowiedź brzmi: żadne z nich nie przeszło weryfikacji na podstawie metody naukowej, która jest metodą potwierdzania hipotez w wyniku kontrolowanej obserwacji. Pseudopsychologia opiera się natomiast na spekulacji, efekcie potwierdzania, anegdotach – i na ludzkiej łatwowierności.

Możesz uznać, że to snobistyczne podejście do psychologii. Dlaczego nie możemy zostawić przestrzeni dla wielu różnych sposobów rozumienia człowieka? W rzeczywistości zostawiamy. Psycholodzy chętnie witają socjologów, antropologów, psychiatrów i przedstawicieli innych nauk jako partnerów w przedsięwzięciu, jakim jest próba zrozumienia człowieka. Odrzucamy tylko te podejścia, których zwolennicy utrzymują, że dysponują „dowodami”, podczas gdy w rzeczywistości oferują jedynie anegdoty i świadectwa.

Co więc czyni z psychologii prawdziwą naukę? Powtarzamy – jest to metoda. Jak głosi nasza Myśl przewodnia w tej części rozdziału:

MYŚL PRZEWODNIA >

Psycholodzy, podobnie jak przedstawiciele innych nauk, stosują metodę naukową do empirycznego testowania swoich hipotez.

Czym jest ta wspaniała metoda? Mówiąc prosto, metoda naukowa jest sposobem poddawania hipotez obiektywnemu testowi „przyjęty–odrzucony”. Najistotniejszą cechą tej procedury testowej jest badanie empiryczne, zbiór obiektywnych informacji zdobytych za pomocą dokładnych pomiarów opartych raczej na bezpośrednim doświadczeniu, a nie samych opiniach. Z tych dowodów psychologia jako nauka, stara się ostatecznie zbudować kompletne wyjaśnienia zachowania i procesów psychicznych. W nauce te wyjaśnienia nazywamy często błędnie rozumianym pojęciem „teorie”.

Ktoś mógłby powiedzieć: „To tylko teoria”. Dla naukowca jednak teoria oznacza coś wyjątkowego. Mówiąc pokrótce, teoria naukowa jest testowalnym wyjaśnieniem zbioru faktów i obserwacji (Allen, 1995; Kukla, 1989). Oczywiście powyższa definicja odbiega od tego, w jaki sposób ludzie używają tego terminu zwyczajowo. W języku codziennym „teoria” może oznaczać sformułowaną na chybił trafił spekulację lub czysty domysł – ideę niepopartą żadnymi dowodami. Niemniej dla naukowca dobrą teorię cechują dwie atrakcyjne właściwości: (a) ma moc wyjaśniania faktów, oraz (b) istnieje możliwość poddania jej testowi. Przykłady teorii dobrze uzasadnionych obejmują teorię względności Einsteina, teorię głoszącą, że przyczyną chorób są drobnoustroje, oraz teorię doboru naturalnego Darwina.

Pod koniec tej części będziesz potrafił:

1.7. Wyjaśnić cztery podstawowe kroki składające się na naukowe testowanie idei.

1.8. Przeanalizować pięć rodzajów badań w psychologii.

1.9. Opisać tendencyjność i zagadnienia etyczne obecne w badaniach psychologicznych.