Читать книгу Psychologia. Kluczowe koncepcje. Tom 1 - Philip G. Zimbardo - Страница 30

W swoim klasycznym badaniu, które pokazało, że szympansy mają złożoną kulturę opartą na wytwarzaniu narzędzi, Jane Goodall po prostu obserwowała zwierzęta w ich naturalnym środowisku – w dżungli. Podobnie w psychologii – badacze, chcąc poznać, w jaki sposób postępują ludzie w swoim naturalnym otoczeniu (w przeciwieństwie do sztucznych warunków laboratoryjnych), stosują tę samą metodę obserwacji w warunkach naturalnych. To podejście może być także trafnym wyborem w przypadku badań nad praktykami wychowawczymi, nawykami w zakresie robienia zakupów lub flirtowaniem w miejscu publicznym. Zatem scenerie takiej obserwacji mogą być tak różne, jak dom, centrum handlowe, stołówka lub głucha dzicz.

Jak można się domyślić, obserwacje w warunkach naturalnych są przeprowadzane w znacznie słabiej kontrolowanych sytuacjach niż wszelkie eksperymenty, ponieważ badacze jedynie obserwują i zapisują zachowania, nie manipulując środowiskiem. Jednakże najlepsze obserwacje w warunkach naturalnych są prowadzone według precyzyjnie przemyślanego planu. Zatem takie problemy, jak efekt oczekiwań, mogą być minimalizowane dzięki zastosowaniu systematycznych procedur obserwacji, zbierania danych i starannego szkolenia obserwatorów.

Zaletą obserwacji w warunkach naturalnych jest to, że poznajemy zachowanie w jego autentycznych przejawach, co często prowadzi do odkryć, które nie ujawniłyby się w warunkach laboratoryjnych. Skorzystanie z naturalnego kontekstu jest także tańsze niż próba zrekonstruowania danego środowiska w laboratorium. Do wad należy brak kontroli nad środowiskiem, co uniemożliwia wyciąganie wniosków przyczynowo-skutkowych. Wadami się także czasochłonność i wysokie koszty, jakie pociąga za sobą dobrze zaprojektowane badanie w warunkach naturalnych.

W swoim pionierskim badaniu zachowań żyjących dziko szympansów Jane Goodall zastosowała metodę obserwacji w warunkach naturalnych.