Читать книгу Borelioza i koinfekcje - Richard I. Horowitz - Страница 11

Kwestionariusz Horowitza jest konieczny do przestrzegania pierwszej zasady Planu działania: musisz dowiedzieć się, w jaki sposób symptomy wpłyną na diagnozę i leczenie. Dzięki temu każdy może sam ocenić prawdopodobieństwo tego, że cierpi na chorobę z Lyme. Zalecam również, żeby z tego kwestionariusza korzystali lekarze zarówno świeżo upieczeni, jak i doświadczeni, w celu zdiagnozowania u swoich pacjentów prawdopodobieństwa boreliozy. Ten proces gwarantuje, że żaden symptom nie zostanie przeoczony, a ponadto dzięki niemu lekarz będzie mógł opracować kilka diagnoz, przeglądając listę zgłaszanych przez chorego objawów. W efekcie lekarz może określić, czy istnieje duże, średnie czy małe prawdopodobieństwo, że pacjent choruje na boreliozę. To również utwierdza pacjentów w przekonaniu, że lekarze zwracają większą uwagę na ich dolegliwości.

Wszystkie punkty z listy w sekcji 1 kwestionariusza dotyczą symptomów towarzyszącym chorobie z Lyme. Nie są dla niej typowe i mogą towarzyszyć wielu innym chorobom. Jednak rzeczywisty obraz choroby możemy uzyskać, patrząc na wszystkie symptomy jednocześnie. Dzięki temu lekarze z większą dozą prawdopodobieństwa mogą określić, czy badany choruje na boreliozę i powiązane z nią choroby odkleszczowe. Listę można również wykorzystać do rozpoznania wszystkich, częściowo pokrywających się stanów chorobowych, w wyniku czego zostają odkryte wszystkie źródła cierpienia pacjenta. Wieloczynnikowe przyczyny choroby są istotą większości przewlekłych stanów chorobowych – właśnie to skłoniło mnie do opracowania modelu MSIDS. Może on być niezwykle przydatny w wykluczeniu innych procesów chorobowych z zakresu MSIDS, podczas gdy szuka się kompleksowych objawów, które często towarzyszą chorobie z Lyme (takich jak objawy, które pojawiają się i mijają, w zależności od tego, czy mamy dobry czy zły dzień, migrujące bóle mięśni i stawów, nerwobóle, pojawiające się, mijające, migrujące, bóle głowy, zaburzenia snu i towarzyszące im zaburzenia poznawcze). W sekcji 2 i sekcji 3 kwestionariusza wymienione są sygnały i objawy, które są najczęściej kojarzone z chorobą z Lyme i MSIDS. Zestawiłem je ze sobą po przejrzeniu setek kart pacjentów z minionej dekady. Sekcja 4 opiera się na dwóch z czterech pytań przygotowanego przez CDC kwestionariusza – Healthy Days Core Module (Ogólny wzór zdrowych dni) – dotyczącego badania uwarunkowań ogólnokrajowych trendów w populacji i identyfikowania dysproporcji w stanie zdrowia, co pomaga nam rozpoznać częstotliwość występowania fizycznych i psychicznych problemów zdrowotnych w poprzednim miesiącu.

Odpowiedz szczerze na poniższe pytania. Przeanalizuj, jak się czułeś w poprzednim miesiącu i jak często w tym okresie dokuczały ci poniższe schorzenia. Oceń częstotliwość występowania każdego z wymienionych poniżej symptomów według następującej skali: nigdy, czasami, większość czasu, cały czas.

SEKCJA 1: OCEŃ CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA OBJAWÓW

0 – nigdy/nie dotyczy, 1 – czasami, 2 – większość czasu, 3 – cały czas

1. Niewyjaśniona gorączka, nadpotliwość, dreszcze, uderzenia gorąca

2. Niewyjaśniona zmiana wagi: tycie lub chudnięcie

3. Wyczerpanie, zmęczenie

4. Niewyjaśniona utrata włosów

5. Powiększone węzły chłonne

6. Ból gardła

7. Ból w okolicach jąder lub miednicy

8. Niewyjaśniona nieregularność menstruacji

9. Niewyjaśniona produkcja mleka w piersiach; ból piersi

10. Podrażnienie pęcherza lub jego nieprawidłowe funkcjonowanie

11. Dysfunkcja seksualna lub spadek libido

12. Rozstrój żołądka

13. Zmiana pracy jelit (biegunka lub zaparcia)

14. Bóle w klatce piersiowej lub obolałe żebra

15. Krótki oddech lub kaszel

16. Palpitacje serca, częste zmiany pulsu, blok serca

17. Wcześniejsze doświadczenia związane ze szmerami w sercu lub wypadaniem zastawki

18. Ból lub obrzęk stawów

19. Sztywność pleców lub karku

20. Bóle mięśni lub skurcze

21. Drżenie mięśni twarzy lub innych

22. Bóle głowy

23. Strzykanie w szyi lub jej sztywność

24. Przypadki mrowienia, drętwienia, palenia albo kłucia w różnych częściach ciała

25. Paraliż twarzy (porażenie Bella)

26. Kłopoty ze wzrokiem/widzeniem: podwójne, nieostre

27. Kłopoty z uszami/ze słuchem: brzęczenie, dzwonienie, ból ucha

28. Nasilenie choroby lokomocyjnej, zawroty głowy

29. Uczucie pustki w głowie, kłopoty z równowagą, trudności z chodzeniem

30. Dreszcze

31. Zagubienie, problemy z zebraniem myśli

32. Kłopoty z koncentracją czy czytaniem

33. Zapominanie, kiepska pamięć krótkotrwała

34. Dezorientacja: gubienie się; pójście w inne miejsce, niż się zamierzało

35. Kłopoty z mówieniem i pisaniem

36. Zmiany nastrojów, podenerwowanie, stany depresyjne

37. Zaburzenia snu: za dużo, za mało, wczesne budzenie się

38. Przesadne reakcje lub większy niż zwykle kac po spożyciu alkoholu

Podlicz odpowiedzi i zapisz wynik.

Wynik:

SEKCJA 2: OCEŃ CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA NAJBARDZIEJ POWSZECHNYCH OBJAWÓW BORELIOZY

Jeżeli dałeś sobie 3 punkty przy wszystkich poniższych objawach w Sekcji 1, dodaj sobie jeszcze dodatkowe 5 punktów:

1. Zmęczenie

2. Zapominanie, kiepska pamięć krótkotrwała

3. Ból lub obrzęk stawów

4. Przypadki mrowienia, drętwienia, palenia albo kłucia w różnych kończynach

5. Zaburzenia snu: za dużo, za mało, wczesne budzenie się

Wynik:

SEKCJA 3: OCEŃ PRAWDOPODOBIEŃSTWO KONTAKTU Z BORELIOZĄ

Teraz zakreśl punkty obok stwierdzeń, z którymi się zgadzasz:

1. Ugryzł cię kleszcz, ale nie miałeś żadnej wysypki ani objawów grypopodobnych. 3 punkty

2. Ugryzł cię kleszcz, miałeś rumień wędrujący albo inną wysypkę, po czym nastąpiły objawy przypominające grypę. 5 punktów

3. Mieszkasz na obszarze postrzeganym jako miejsce występowania epidemii boreliozy. 2 punkty

4. U członka twojej rodziny zdiagnozowano chorobę z Lyme i/lub inne choroby odkleszczowe. 1 punkt

5. Doświadczyłeś migrujących bólów mięśni. 4 punkty

6. Doświadczyłeś migrujących bólów stawów. 4 punkty

7. Doświadczyłeś mrowienia, drętwienia, palenia albo kłucia, które migrowały, przychodziły bądź odchodziły. 4 punkty

8. Wcześniej zdiagnozowano u ciebie zespół przewlekłego zmęczenia. 3 punkty

9. Wcześniej zdiagnozowano u ciebie zaburzenia autoimmunologiczne (toczeń, stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów). 3 punkty

10. Wyszedł ci pozytywnie test na chorobę z Lyme (taki jak IFA, ELISA, Western Blot, PCR, LTT i/lub ELISPOT) i/lub na obecność kultur bakterii borrelii. 5 punktów

Wynik:

SEKCJA 4: OCEŃ OGÓLNY STAN ZDROWIA

1. Pomyśl ogólnie o swoim zdrowiu fizycznym, przez ile z minionych 30 dni źle się czułeś. Podaj liczbę dni:

Przyznaj sobie odpowiednią liczbę punktów zgodnie z poniższym wyliczeniem:

0–5 dni = 1 punkt

6–12 dni = 2 punkty

13–20 dni = 3 punkty

21–30 dni = 4 punkty

Wynik:

2. Pomyśl ogólnie o swoim zdrowiu psychicznym, przez ile z minionych 30 dni źle się czułeś psychicznie.

Podaj liczbę dni:

Przyznaj sobie odpowiednią liczbę punktów zgodnie z poniższym wyliczeniem:

0–5 dni = 1 punkt

6–12 dni = 2 punkty

13–20 dni = 3 punkty

21–30 dni = 4 punkty

Wynik:

PUNKTACJA:

Zapisz łączną liczbę swoich punktów dla każdej z sekcji poniżej, zsumuj je wszystkie, żeby otrzymać ostateczny wynik:

Wynik 63 lub więcej wskazuje na duże prawdopodobieństwo występowania u pacjenta choroby odkleszczowej; wynik między 45 a 62 wskazuje, że istnieje pewne prawdopodobieństwo wystąpienia choroby odkleszczowej; wynik między 22 a 44 wskazuje na możliwość występowania choroby odkleszczowej, a wynik poniżej 25 – że istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że pacjent choruje na boreliozę.

W moich uaktualnionych badaniach wzięło udział 1500 pacjentów – kwestionariusz wypełniali zarówno online, jak i podczas wizyty w jednym z gabinetów lekarskich, w których specjaliści zajmują się leczeniem przewlekłej choroby z Lyme (dokumenty zatwierdzone do publikacji).

Pacjenci, u których stwierdzono wcześniej boreliozę, osiągali średni wynik 59 punktów. Uczestnicy ankiety internetowej, którzy sami określili siebie jako osoby, które cierpią na chorobę z Lyme, mieli średni wynik 89 punktów, a ci, którzy określali siebie jako osoby zdrowe, mieli około 25 punktów.

Jeżeli po udzieleniu rzetelnych odpowiedzi na pytania z kwestionariusza zdobyłeś więcej niż 63 punkty, niewątpliwie istnieje duże prawdopodobieństwo, że zaraziłeś się chorobą odkleszczową i powinieneś się udać do lekarza pierwszego kontaktu w celu uzyskania dalszej pomocy. Jeżeli twój wynik plasował się w przedziale 45–62 punktów, prawdopodobnie ten problem dotyczy również ciebie i powinieneś udać się do lekarza pierwszego kontaktu, żeby ustalić z nim dalsze kroki. Jeżeli uzyskałeś od 25–44 punktów jest możliwe, że chorujesz na boreliozę, zatem powinieneś skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Jeżeli uzyskałeś mniej niż 25 punktów, istnieje małe prawdopodobieństwo, że w twoim przypadku mamy do czynienia z chorobą z Lyme lub inną infekcją odkleszczową.

Podsumowanie naszych badań z wykorzystaniem HMQ jasno wskazuje, że w tym procesie nie dzielimy pacjentów na tych z chorobą z Lyme oraz na tych „zdrowych” i właśnie dlatego możemy miarodajnie określić prawdopodobieństwo tego, że nasi ankietowani są bądź nie są chorzy na boreliozę. Opracowując HMQ, dałem lekarzom do ręki tanie, łatwe i dokładne narzędzie, dzięki któremu ich pacjenci sami mogą ocenić prawdopodobieństwo tego, czy dotyka ich choroba odkleszczowa.

Interpretacja wyników

Łatwo dostrzec dużą częstotliwość występowania symptomów w Sekcji 1, w tym przemęczenia, bólów mięśni i stawów, będących często bólami migrującymi, zaburzenia snu, problemów z pamięcią i koncentracją, a także dużą częstotliwość występowania symptomów z Sekcji 3, zwłaszcza bólów neuropatycznych, które pojawiają się, mijają i migrują (mrowienie, drętwienie, palenie albo kłucie). Niniejsze objawy stanowią grupę symptomów, która występuje najczęściej u osób zmagających się z zespołem Lyme-MSIDS.

Jedno z wcześniejszych badań przeprowadzonych w naszym gabinecie na stu kolejnych pacjentach wykazało, że ponad 25% z nich zgłosiło występowanie u nich tych symptomów niemal przez cały miesiąc poprzedzający wizytę. Większość wskazała, że wywierały one wymierny wpływ na jakość ich życia: 71% zgłosiło, że byli w nie najlepszej formie fizycznej, natomiast 47% mówiło, że byli w kiepskiej formie psychicznej przez nie mniej niż 15 dni w minionym miesiącu. Najbardziej powszechne symptomy związane z chorobą z Lyme i MSIDS to:

● zmęczenie,

● bóle głowy,

● sztywność karku i pleców,

● bóle i obrzęk stawów,

● mrowienie, drętwienie i/lub palenie w różnych kończynach,

● zagubienie, problemy z zebraniem myśli,

● zapominanie, kiepska pamięć krótkotrwała,

● zaburzenia snu: za dużo, za mało, wczesne budzenie się,

● kłopoty z mówieniem i pisaniem.

Statystyczna ankieta zrealizowana przez SUNY New Paltz w latach 2015–2016 wykazała, że powszechnymi objawami późnego stadium przewlekłej choroby z Lyme były migrujące bóle mięśni, migrujące bóle stawów oraz neuropatia – mrowienie/drętwienie/palenie – która migruje, przychodzi lub odchodzi. W gruncie rzeczy 78% wszystkich pacjentów doświadczało wszystkich trzech wędrujących symptomów. Te symptomy występowały częściej u pacjentów z grupy, która sama siebie określiła jako osoby cierpiące na chorobę z Lyme, niż u osób, które opisały siebie jako zdrowe. Zatem jeżeli obecnie dokucza ci kilka ze wspomnianych wyżej objawów, a lekarz prowadzący nie potrafi znaleźć przyczyny twojej choroby albo powiedział ci, że cierpisz na zespół przewlekłego zmęczenia, fibromialgię, nieswoiste zaburzenia autoimmunologiczne, stwardnienie rozsiane, wczesne stadium demencji lub masz kiepską kondycję fizyczną, wówczas powinieneś zrobić sobie badania w kierunku chorób odkleszczowych. Lista najbardziej popularnych symptomów, które znaleźliśmy, koresponduje z grupą symptomów opisanych przez Nancy Shadick w jej pracy na temat przewlekłej choroby z Lyme, opublikowanej w literaturze medycznej kilka lat temu. Korzystając z danych CDC, przebadała 186 pacjentów, każdego leczonego na chorobę z Lyme, oraz 167 pacjentów kontrolnych (niechorujących na boreliozę). W związku z tym zidentyfikowaliśmy kompleks symptomów, do których dostawcy usług medycznych mogą się odnosić, kiedy pacjenci przychodzą do ich gabinetu – jeżeli uskarżają się na wskazane dolegliwości, powinni rozwiązać test. W kolejnym kroku należałoby wziąć pod uwagę dalszą diagnostykę w kierunku boreliozy. W tym przypadku wykorzystanie kwestionariusza pomoże zidentyfikować pacjentów cierpiących na niezdiagnozowane przewlekłe choroby odkleszczowe, dzięki czemu znacznie poprawi się przebieg procesu diagnostycznego i całego leczenia.