Читать книгу LaTeX ga kirish. Darslik - Sultonali Mukaramovich Abduraxmonov - Страница 21

Matnni butunligicha qayta ishlash uchun maqola sinfidan foydalanishingiz mumkin, boblar yoki kichik kitoblar bo‘lingan katta maqolalar uchun hisobot sinfidan, va kitoblar uchun kitob sinfdan foydalaniladi. Bu yerda hujjat standartlaridagi variantlarni ko‘rsatuvchi jadvallar keltirilgan. Unda " + «belgisi» har doim mavjud» degan ma’noni anglatadi, " – «belgisi» har doim yo‘q» degan ma’noni anglatadi, " ∓ «belgisi» sukut bo‘yicha mavjud emas, lekin sinf variantini yoki maxsus buyruqni o‘rnatishingiz mumkin, " ± «belgisi"sukut bo‘yicha mavjud» degan ma’noni anglatadi, lekin sinf opsiyasi yoki maxsus buyruq yordamida bekor qilinishi mumkin». Biz bu jadvalda standart sinflar o‘rtasidagi farqlar bo‘yicha ko‘rsatishga xarakat qildik.

Eslatib o‘tamiz, sinf variantlarining vergul bilan ajratilgan ro‘yxati \documentclass buyrug‘ining asosiy argumenti oldidan kvadrat qavslarga joylashtiriladi. Eng ko‘p ishlatiladigan sinf variantlarida shrift 11pt va 12pt boladi. Ular hujjatning asosiy matni mos ravishda shrift o‘lchami 11 kegel yoki 12 kegelda yozilishini ta’minlaydi.

Agar siz ushbu variantlarni ko‘rsatmasangiz, shrift o‘lchami 10 pt bo‘ladi. Siz foydalanishda qog‘oz hajmini belgilaysiz. har bir sinf variantni ko‘rsatish mumkin, va keyin TЕX ularni imkon qadar bu formatga moslaydi, shunday qilib, matn va hoshiya hajmini hisoblash qiladi. Bu variantlar quyidagicha (o‘lchov birligi qavslar ichida ko‘rsatilgan):

a4paper 210 × 297 (millimetr) – eng kup qo‘llanalidigan o‘lcham;

a5paper 148 × 210 (millimetr);

b5paper 176 × 250 (millimetr);

legalpaper 8.5 × 14 (dyuym);

executivepaper 7.25 × 10.5 (dyuym).

Agar bu variantlardan birortasi ko‘rsatilmagan bo‘lsa, LaTeX qog‘oz o‘lchamini 8.5 × 11 (dyumlarda) deb hisoblaydi (bu qog‘oz o‘lchami ba’zan" letter «deb yuritiladi).

Agar siz matnni qog‘ozning tor chetiga emas, balki kengiga parallel ravishda joylashtirmoqchi bo‘lsangiz, unda siz landscape variantini belgilashingiz mumkin: bu holda TEX qog‘oz varag‘ining kengligi va balandligi teskari rollarga ega deb taxmin qilib, matn o‘lchamlari va chekkalarini hisoblab chiqadi.

Shuni ta’kidlaymizki, landscape varianti matnni o‘z-o‘zidan 90 gradusga burmaydi. U tizimda e’tiborga olingan printerni chop etish imkoniyatidan kelib chiqib sozlaydi.

Odatiy bo‘lib, chiziqlar varaqning tor chetiga parallel deb hisoblanadi. Ikki tomonlama variant toq va juft sahifalarda (hokazo kitoblarda bo‘lgani kabi) har xil hoshiyalar bilan, o‘sha tomon variant esa barcha sahifalarda bir xil hoshiyalar bilan chop etiladi. Kitob sinfida ikki tomonlama parametr bo‘yicha o‘rnatiladi, maqola va ma’ruza sinflarida – bitta, proc sinfida juft va toq sahifalardagi maydonlar har doim bir xil bo‘ladi.

article, report va book uchun siz twocolumn sinf variantini belgilashingiz mumkin. Bu shuni anglatadiki, matn ikki ustunda yoziladi. Ushbu holatda paragraflar juda tor bo‘lganligi sababli, ushbu parametrni bir vaqtning o‘zida \ tolerantlik parametrini oshirish uchun foydalidir, aks holda siz ustundan juda ko‘p satrlarni olasiz. Yuqorida ikkala ustunni o‘lchagich bilan qanday qilib ajratish kerakligi tushuntirildi. proc sinfida to‘plam har doim ikkita ustunda va ikki ustunli va bitta ustunli variantlarda tashkil qilmaydi.