Читать книгу Choroby wieku podeszłego - Tomasz Kostka - Страница 7

W ocenie stanu zdrowia fizycznego mającej na celu określenie współistniejących schorzeń, stopnia ich zaawansowania oraz ryzyko powikłań bierze się pod uwagę:

▶  badanie podmiotowe i przedmiotowe seniora;

▶  wyniki badań diagnostycznych;

▶  skale powszechnie stosowane w medycynie, np. skala niewydolności krążenia według NYHA, kanadyjska skala oceny choroby wieńcowej;

▶  skalę oceny równowagi i chodu (ocena ryzyka upadków) Tinetti – zbiorcza ocena funkcji układu nerwowego i ruchu. Niska ocena wskazuje na potrzebę wyposażenia badanej osoby w nocne oświetlenie podłogi, poręcze przy łóżku w łazience, chodzik itd.;

▶  ryzyko powstawania odleżyn (skala Nortona) – ukierunkowanie działań prewencyjnych;

▶  ocenę stanu odżywienia (MNA – Mini Nutritional Assessment);

▶  ocenę ryzyka operacyjnego – grupuje chorych na operacyjnych: z wyboru, ze wskazań życiowych oraz przewidzianych do leczenia paliatywnego.

Oceny stanu zdrowia dokonuje lekarz przez badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz analizę wyników różnorodnych badań diagnostycznych. Pomocne w ocenie stanu zdrowia, a zarazem sprawności funkcjonalnej, jest stosowanie wielu kwestionariuszy.

Zbliżonym, lecz poszerzonym testem w stosunku do wymienionego już TUG jest skala oceny równowagi i chodu (skala Tinetti). Ocenia się równowagę podczas siedzenia, wstawanie z miejsca, równowagę bezpośrednio po wstaniu z miejsca, równowagę podczas stania, równowagę podczas próby trącania przy otwartych i zamkniętych oczach badanego, obracanie się o 360° i siadanie. Podczas oceny chodu badany stoi obok badającego, idzie wzdłuż korytarza lub przez pokój – najpierw zwykłym krokiem, a z powrotem krokiem szybkim, ale w sposób bezpieczny, korzystając z laski lub chodzika (jeśli posługuje się nimi zwykle). Ocenia się zapoczątkowanie chodu, długość i wysokość kroku, zasięg ruchu prawej i lewej stopy przy wykroku, symetrię kroku, ciągłość chodu, ścieżkę chodu (należy oceniać na odcinku około 3 m, odnotować odchylenie rzędu 30 cm), kołysanie tułowia i korzystanie z przyrządów pomocniczych, pozycję pięt podczas chodzenia. Wynik końcowy ocenia się w punktach (maksymalnie 28). Z prostych testów funkcjonalnych stosuje się również test 6-minutowego marszu, test marszu na dystansie 6 m i 10 m, test zasięgu funkcjonalnego (mierzy najdalszy zasięg kończyny górnej osiągany w pozycji stojącej bez podparcia i bez wykonywania kroków) i test równowagi dynamicznej (pacjent startuje z pozycji stojącej i najszybciej jak to możliwe pokonuje dwukrotnie dystans 10 m po torze w kształcie ósemki).

Testem oceniającym stan odżywienia i jednocześnie sprawność funkcjonalną jest kwestionariusz oceny stopnia odżywienia – MNA – Mini Nutritional Assessment. Wersja pełna kwestionariusza zawiera 18 pytań dotyczących oceny stopnia odżywiania, tzn. przyjmowania pokarmów, utraty masy ciała, zdolności do samodzielnego poruszania się, występowania ostrej choroby lub stresu w przeciągu ostatnich trzech miesięcy, problemów neurologicznych, wskażnika masy ciała BMI, liczby przyjmowanych leków, spożywania posiłków, obwodu ramienia i łydki. Łączna liczba punktów równa jest 30. Grupa osób, które otrzymują liczbę punktów powyżej 23,5, określona jest jako posiadająca dobry stan odżywienia. Osoby znajdujące się w przedziale od 17,0 do 23,5, charakteryzowane są jako grupa ryzyka niedożywienia.

Załącznik 4. Skala oceny równowagi i chodu

Chód – wynik końcowy............/12

Łączna liczba p................./28

Interpretacja: Wynik poniżej 26 p. wskazuje na problem, poniżej 19 p. ryzyko upadku wzrasta 5-krotnie.

Załącznik 5. Skala oceny ryzyka rozwoju odleżyn (Nortona)

Interpretacja:

> 14 p. – bez ryzyka

< 14 p. – zwiększone ryzyko.

Załącznik 6. Kwestionariusz oceny stopnia odżywienia

Wynik końcowy............/14

Interpretacja: Screening score (maks. 14 p.)

12 p. lub więcej – stan odżywienia prawidłowy, bez zagrożenia, nie wymaga kontynuacji testu 11 p. lub mniej – możliwość niedożywienia – kontynuacja testu

Wynik końcowy............/30

Interpretacja:

24 p. lub więcej – stan odżywienia dobry,

17-23,5 p. – ryzyko niedożywienia,

poniżej 17 p. – niedożywienie.