Читать книгу Vietnamese Stories for Language Learners - Tri C. Tran - Страница 15
ОглавлениеTrang Bung Goes on a Mission
An Accomplished Mandarin
Throughout the several periods of Chinese rule that totaled up to nearly 1,000 years, many Vietnamese had acted in different ways in an attempt to gain back, step by step, national independence and sovereignty. Being a talented yet already aging mandarin, Phung Khac Khoan still contributed to his people’s common mission by employing his literary expertise as well as his debate skills to convince a Chinese emperor to partially recognize the autonomy of the Vietnamese king during his lifetime.
Trang Bung was the nickname of Phung Khac Khoan. He was born in 1582 in Bung village, Phung Xa hamlet, Thach That district, Ha Tay province (now belonging to Hanoi). Phung Khac Khoan had literary talent. However, he refused to take the exam to become a mandarin under the Mac Dynasty because he asserted that they had usurped the throne from the Le family. Under the Trinh family, Phung Khac Khoan passed the Huong exam with highest honors when he was 29 years old (1557). Even after he was made a mandarin, he was still not very interested in the Trinh family. During the era of Le The Tong, in the Year of the Dragon (1580), Phung Khac Khoan asked to take the Hoi exam. He passed the exam as a second-rank doctoral candidate and was promoted. Two years later, he asked to resign from his position and return home.
However, a short time later, King Le invited him to come back as a mandarin to help his country. In the year 1592, the Le family fought with the Mac family and returned to the capital, Thang Long. At that time, Phung Khac Khoan was given many important positions in the imperial court. People gave him the nickname “Trang Bung” (“Doctor from Bung”) out of respect for him, but in reality he had never passed the first doctoral candidacy, as many people believed.
During that time, the country of Nam was still heavily influenced by the imperial court of the Ming Dynasty from the north. All the southern royal families still offered an annual tribute to the House of Ming and endured their indirect control. When it came to the Mac family, the dependency on the north became even more evident. All the rulers from the Mac family were cowardly and overly subservient to the Ming family. In addition to official offerings of tribute, those kings gave innumerable bribes to the imperial mandarins from the Ming court. Given that, the imperial mandarins became increasingly abusive with their authority.
King Le ordered his people to bring a gold statue along with silk fabrics and jewelry to China’s gateway to ask for a personal audience with the Ming emperor, to request a conference on this matter—a conference that had been denied. He had to do this for the simple reason that the imperial mandarins had received so many bribes from the Mac family that they were always looking for ways to make things difficult for the Le family.
By that time, mandarin Phung Khac Khoan was already 69 years old. However, because of word that he had superior strategic skills, King Le nominated him as the chief envoy to the Ming court to request the conference. When Chief Envoy Phung Khac Khoan led the delegation to the border, the imperial mandarins denied them entry into China. Phung Khac Khoan had to show his talent for coping with new situations: he reasoned with the imperial mandarins on the one hand, while bribing them on the other. The delegation was finally able to cross the frontier. By the time the delegation arrived at Yen Kinh (today known as Beijing), they had travelled for twelve long, miserable months. When they arrived, they still had to wait an additional five consecutive months before they were able to have an appearance before the Ming emperor.
At the time, the Ming court was divided into two factions. One side wanted to recognize the Le family, but the other side still supported the Mac family. Phung Khac Khoan had to utilize all his strategies and diplomacy in order to get an appearance with the Ming emperor in order to submit King Le’s petition for a conference. Yet, the Ming emperor still did not agree to grant the title of “monarch” to King Le, and merely conferred to him the title of “co-regent.” Nonetheless, this was a significant diplomatic victory for Chief Envoy Phung Khac Khoan. Through this event, the Ming family tacitly recognized the Le family as official and lost the legal right to promote King Mac any longer.
During this diplomatic mission, Phung Khac Khoan made a strong impression on the Ming emperor because of his outstanding literary talent and his clever debating skills. The day he returned, King Le received him solemnly yet jubilantly. Phung Khac Khoan even taught the people skills that he learned during his time in China, such as how to weave silk, and how to grow corn and sesame, and is considered the forefather for these industries. He passed away in the Year of the Ox (1613), after living to the ripe old age of 85, and was posthumously granted the title of the second-highest rank in officialdom.
Trạng Bùng Đi Sứ
Công Trạng Của Một Vị Quan Lỗi Lạc
Trải qua nhiều thời kỳ Bắc thuộc tổng cộng gần một ngàn năm, biết bao nhiêu người dân Việt đã có những hành động kháng cự dưới nhiều hình thức khác nhau để từng bước giành lại độc lập và chủ quyền cho đất nước. Là một vị quan có tài nhưng đã luống tuổi, Phùng Khắc Khoan vẫn đóng góp vào sứ mạng chung của dân tộc bằng cách đem tài nghệ về thi phú cũng như hùng biện để thuyết phục hoàng đế Trung Hoa một phần công nhận chủ quyền của nhà vua nước Việt thời bấy giờ.
Trạng Bùng là biệt hiệu của Phùng Khắc Khoan. Ông sinh năm 1582 ở làng Bùng, xã Phùng Xá, huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Phùng Khắc Khoan là người có văn tài nhưng ông không đi thi để khỏi làm quan dưới triều Mạc mà ông cho rằng đã tiếm ngôi của nhà Lê. Dưới thời nhà Trịnh, Phùng Khắc Khoan đỗ đầu khoa thi Hương lúc 29 tuổi (1557). Ông được cho làm quan song cũng không tha thiết mấy với nhà Trịnh. Qua thời Lê Thế Tông, ông xin dự kỳ thi Hội vào năm Canh Thìn (1580) và đỗ Hoàng giáp, được thăng quan tiến chức. Hai năm sau, ông xin từ quan về nhà.
Tuy nhiên, chỉ ít lâu sau, vua Lê lại mời ông trở lại để làm quan, giúp việc nước. Năm 1592, nhà Lê đánh đuổi được nhà Mạc, trở về kinh đô Thăng Long. Lúc ấy, Phùng Khắc Khoan được giao cho giữ nhiều chức vị quan trọng trong triều đình. Biệt hiệu Trạng Bùng là do dân chúng kính nể ông mà gọi, chứ thực ra ông chưa đỗ Trạng nguyên như nhiều người tưởng.
Vào thời bấy giờ, nước Nam vẫn chịu ảnh hưởng nặng nề của triều đình nhà Minh ở phương Bắc. Các triều đại phương Nam vẫn hằng năm triều cống cho nhà Minh và chịu sự kiểm soát gián tiếp của họ. Đến thời nhà Mạc, sự lệ thuộc vào phương Bắc lại càng rõ rệt hơn nữa. Các vua nhà Mạc đã tỏ ra yếu hèn, quỵ luỵ quá nhiều đối với nhà Minh. Ngoài việc triều cống chính thức, các vua còn hối lộ cho vua quan nhà Minh nhiều không kể xiết. Được thể, vua quan nhà Minh càng ngày càng lộng quyền.
Vua Lê sai người mang tượng đúc bằng vàng bạc cùng lụa là, châu báu đem lên Nam Quan, xin ngày diện kiến vua nhà Minh để cầu phong nhưng việc không thành. Lý do đơn giản là vua quan nhà Minh nhận của đút lót của nhà Mạc còn nhiều hơn bội phần nên lúc nào cũng tìm cách gây khó dễ cho nhà Lê.
Vào thời gian ấy, Phùng Khắc Khoan đang là vị quan ở tuổi đã 69. Tuy nhiên, vì tin ông có tài mưu lược hơn người, vua Lê cử ông làm Chánh sứ sang triều Minh để cầu phong. Khi Chánh sứ Phùng Khắc Khoan dẫn đầu sứ bộ đến biên giới, quan nhà Minh không cho nhập cảnh. Phùng Khắc Khoan phải trổ tài ứng biến, một mặt đấu lý để thuyết phục các quan, một mặt hối lộ cho họ, cuối cùng mới được qua cửa ải biên giới. Tính đến ngày sứ bộ đến được Yên Kinh (tức là Bắc Kinh ngày nay), đoàn người đi sứ đã trải qua hơn 12 tháng gian nan đằng đẵng. Đến nơi rồi, sứ bộ còn phải chờ đợi thêm năm tháng ròng rã nữa mới được diện kiến vua nhà Minh.
Triều đình nhà Minh lúc ấy chia thành hai phe. Một phe muốn công nhận nhà Lê, còn một phe vẫn ủng hộ nhà Mạc. Phùng Khắc Khoan phải vận dụng hết mưu lược và tài ngoại giao mới được diện kiến vua nhà Minh để dâng biểu cầu phong của vua Lê. Tuy vậy, vua Minh vẫn chưa chịu phong vương cho vua Lê mà chỉ phong cho ngài chức Đồng thống. Dù sao đi nữa, đây cũng là một thắng lợi ngoại giao đáng kể của Chánh sứ Phùng Khắc Khoan. Qua sự kiện này, nhà Minh đã mặc nhiên coi nhà Lê là chính thống, và như vậy sẽ không còn danh nghĩa gì để giúp quân Mạc nữa.
Trong những ngày đi sứ, Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan đã tạo nhiều ấn tượng tốt đẹp cho vua quan nhà Minh qua tài thi văn lỗi lạc và cách đối đáp khôn ngoan của mình. Ngày ông trở về, vua quan nhà Lê đón mừng ông tưng bừng, trọng thể. Ông còn dạy lại cho dân chúng những nghề mà ông đã học được trong thời gian ở Trung Hoa như cách dệt the, cách trồng ngô, trồng vừng và được coi như là ông tổ của những nghề ấy. Phùng Khắc Khoan mất năm Quý Sửu (1613), thọ 85 tuổi, được truy tặng chức Thái phó.
Cultural Notes
1 The royal court examination system in Old Vietnam lasted between 1075 and 1913. The three types of examinations were regional, central, and royal. The testing material was based on subjects such as philosophy, literature, poetry and history, and was heavily influenced by the Chinese culture.
2 The Asian zodiac system (used in China, Korea, Japan and Vietnam) includes the twelve symbols for twelve different animals, namely “tý” (the rat), “sửu” (the ox), “dần” (the tiger), “mão” (the cat), “thìn” (the dragon), “tỵ” (the snake), “ngọ” (the horse), “mùi” (the goat), “thân” (the monkey), “dậu” (the rooster), “tuất” (the dog), and “hợi” (the pig). Each year in the Lunar Calendar is named after one of these symbols, which represent Earth (or “branches of a tree”).
Vocabulary and Expressions
NOUNS
ấn tượng impression
ảnh hưởng influence
biên giới border
biệt hiệu nickname
chánh sứ chief envoy
châu báu jewelry
chức vị position
cửa ải frontier passage
của đút lót bribery
danh nghĩa right, behalf
đồng thống co-regent
hoàng giáp second-rank doctoral candidate
huyện district
khoa thi examination period
lụa là silk fabrics
lý do reason
mưu lược plans and strategies
ngô corn
ngoại giao diplomacy
phe side
sứ bộ delegation
sự kiểm soát control
sự kiện event
sự lệ thuộc dependency
thái phó second-highest rank in officialdom
thắng lợi victory
tỉnh province
trạng nguyên first doctoral candidate
triều dynasty
văn tài literary talent
vừng sesame
xã hamlet
ADJECTIVES
chính thống official
chính thức official
đằng đẳng lengthy
đơn giản simple
gian nan miserably difficult
gián tiếp indirect
lỗi lạc genial
quỵ luỵ subservient
ròng rã uninterrupted
tha thiết strongly interested
thọ long-lived
yếu hèn cowardly
VERBS
cầu phong to request to be conferred
công nhận to recognize
cử to nominate
dâng biểu to submit a petition
dệt to weave
diện kiến to meet in person
đi sứ to go on a mission
đỗ đầu to pass an exam with the highest honor
gây khó dễ to cause difficulties
kính nể to respect
lộng quyền to abuse authority
nhập cảnh to enter a country
phong vương to grant the title of monarch
tiếm ngôi to dethrone
trải qua to spend
triều cống to offer tributes
truy tặng to grant posthumously
ủng hộ to support
vận dụng to manipulate
ADVERBS
dù sao đi nữa nonetheless
mặc nhiên tacitly
trọng thể solemnly
tưng bừng jubilantly
IDIOMATIC EXPRESSIONS
một mặt…, một mặt… on the one hand …, on the other hand …
thăng quan tiến chức to get promoted
Discussion Questions
1 What was the main purpose of someone studying to pass an exam during this period?
2 There are several reasons for Vietnam’s dependency on China, but what reason was observed in this story, given the annual tribute ritual?
3 Why was Trang Bung’s mission to China considered a diplomatic victory, although he did not get exactly what the king had wanted him to achieve?
