Читать книгу Шал (зборнік) - Юры Станкевіч - Страница 5

У адзін з такіх дзён чалавек па імені Антон Лашкевіч якраз падпраўляў агароджу свайго жытла, калі нечакана з’явілася дзяўчына. Яна выбегла проста на яго з-за хмызняку і кустоўя, якімі даўно была зарослая вуліца. Дзяўчына, на першы погляд, мела гадоў дваццаць-дваццаць пяць, ва ўсякім разе так яму тады нагадалася. На змораным яе твары быццам занатавалася маска жаху, валасы былі ўскудлачаныя. На ёй быў заношаны і запэцканы танны трэніровачны касцюм, а на нагах брудныя красоўкі. Яна задыхалася.

– Ратуйце, дзядзечка!

– Што здарылася? – здзівіўся ён. – Адкуль ты і куды бяжыш?

– За мной гоняцца!

– Хто?

– Потым, дзядзечка. Вы ім толькі скажыце, што я пабегла ў той бок, – дзяўчына паказала на поўнач, – а я – у іншы. Я вас не падстаўлю, не хвалюйцеся!

Ён раздумваў нядоўга. Ружжо вісела на слупку плота, метры за два, ён зняў яго і коратка загадаў.

– Ідзі ў хату!

– Не, я баюся, яны вас заб’юць, спаляць, яны…

– У хату, я сказаў!

На імгненне дзяўчына замарудзілася, а потым узбегла на ганак і знікла за дзвярыма веранды. Бразнула клямка.

І амаль адразу, праз якую хвіліну ён убачыў дваіх яе пераследнікаў, якія выйшлі проста на яго і рухаліся рашуча, нібы вярталіся да сябе дамоў. Твары іх, пэўна, не абмінуў бы ўвагай Ламброза. Яны былі бамжаватыя на выгляд, але толькі на першы, бо хоць і непаголеныя, мелі ўкормленыя пысы, і целы ў іх былі маладыя, здаровыя, поўныя энергіі і незрасходаванай сілы.

– Дзеўка дзе? – спытаў адразу, не павітаўшыся, адзін з іх – каржакаваты, цёмнавалосы і з залатым ланцугом у проразі каўнера кашулі. – Ты яе бачыў?

– А што – іх тут шмат бегае? – у сваю чаргу спытаў ён. – Навошта яна вам?

– Ты дурня не ўключай, гавары, куды яна пасунулася?

– Не бачыў я дзеўку, – сказаў ён.

– А можа, яна ў хаце хаваецца? – абодва памкнуліся да яго бліжэй, адлегласць паміж імі адразу стала небяспечна скарочанай, і ён звыкла перакінуў ружжо пад левую далонь, пальцы правай ляглі на куркі.

– Стоп, мужыкі, – сказаў Антон Лашкевіч і дадаў коратка і рашуча. – Гэта мая хата!

– Ды ты што, внатуры, апух? – засмяяўся другі з пераследнікаў – вузкаплечы, але гнуткі і жылісты, з тыповым тварам блатнога. Хто табе сказаў такое глупства? Тут, у гэтым раёне, усе хаты нашыя. Нашы-я. Хочаш праблем? Ты хто?

– Жан Както, – пераводзіў ён небяспечную гутарку на жарт. – Ішлі бы вы сваім шляхам, мужыкі. Хоць бы прадставіліся, калі ўжо завіталі.

– Гэта ты – мужык. А з гэтага дня яшчэ і з праблемамі, – сказаў каржакаваты мацак. – Думаеш, на цябе ствала не знойдзецца?

Вопытным вокам Антон Лашкевіч ужо ўбачыў у яго за поясам пад кашуляй абрысы зброі. Але ж, падумаў ён, пісталет там ці рэвальвер супраць яго двух ствалоў зараз амаль нічога не вырашае.

– Ну глядзі, лічы мы табе паверылі, – між тым разрадзіў сітуацыю блатнаваты, – часу ў нас бракуе, але на днях чакай – прыйдзем у адведкі, і ты нам падрабязна дакладзеш: хто ты такі і чаму тут прапісаўся.

Яны відавочна спяшаліся. Сапраўды, з дзеўкай ім чамусьці карцела пабачыцца неадкладна, але тут узнікала шмат пытанняў, на якія адказаць магла толькі сама ўцякачка.

Як пераследнікі зніклі, ён яшчэ пачакаў для надзейнасці некалькі хвілін, бо ведаў, што чалавек – падступная істота: гэтаму навучыла яго армейскае мінулае, а потым, урэшце, вярнуўся ў хату.

Заціснуўшыся ў кут, дзяўчына сустрэла яго насцярожаным позіркам. Твар у яе быў спалоханы. Чалавек па імені Антон Лашкевіч зачыніў за сабой дзверы, накінуў кручок, сеў на зэдлік, паклаўшы ружжо побач, і паказаў на адзінае крэсла.

– Сядзь нармальна. І не хвалюйся, бо яны сышлі. Дзяўчына паслухмяна перасела за стол.

– Дзякуй, дзядзечка. Я крыху перачакаю, а потым пайду.

– Хто гэта сюды завітаў? – адразу спытаў ён. – Ты іх ведаеш, так? Імёны, мянушкі?

– Так.

– Каржакаваты, з ланцугом на шыі?..

– Гэта Смол. Ён у іх галоўны.

– «Паганяла» Смол?

– Так. Ад прозвішча – Смолін.

– А другі, які пад блатнога?

– Ён блатны і ёсць. Сядзеў двойчы. Захар. Ад прозвішча – Захараў.

– І ўсё? Іх двое?

– Не. Ёсць і трэці. Яго завуць Разак. Гэта таксама мянушка.

– Ён што, каго-небудзь зарэзаў?

– Упэўнена. Цяпер упэўнена.

– Ну, – сказаў ён, – па-першае, супакойся. Ісці табе зарана. Я цябе ўважліва слухаю, і гавары, калі ласка, праўду. Па парадку: хто ты, як тут аказалася і чаму за табой гоняцца.

…Праўда, як нярэдка здараецца, уражвала. У дзяўчыны было імя. Яе звалі Лідзія, ці, як яна сказала, спрасціўшы і па-мясцоваму, Лідка. У яе нікога няма, нервова сціскаючы рукі, распавядала дзяўчына. Ёй дваццаць год. Бацька гадоў з дзесяць таму сышоў ад іх маці да іншай жанчыны, і яна яго больш ніколі не бачыла, а маці год таму памерла. Лейкемія не пакідала ёй аніякіх шанцаў, і яна згасла за месяц. Яна, Лідка, засталася адна. Дагэтуль яна паступіла ў мастацкую вучэльню і неўзабаве павінна была стаць мастаком-дызайнерам па вопратцы, але лёс наканаваў інакш. Ёй зацікавіліся, і, як яна пазней здагадалася, нездарма: спачатку «прапанавалі абмяняць кватэру з даплатай, але яна не згадзілася, потым у яе жыцці аднекуль узнік гожы чорнавалосы хлапец гадоў дваццаці пяці (гэта і быў Разак), які пачаў выказваць ёй увагу, і аднойчы яна запрасіла яго да сябе, а потым яны сустракаліся, пэўна, яна закахалася, а неяк абодва выпілі, ёй стала блага, яна нічога не памятала, толькі потым даведалася, што падпісала нейкія паперы наконт кватэры, хацела звярнуцца ў райаддзел міліцыі, але не паспела. На вуліцы яе схапілі, запіхнулі ў пікап і прывезлі сюды ў зону, дзе прымусілі працаваць: так-так, расфасоўваць наркату, якую потым тыя трое скідвалі ў горад, наркадылерам, у іх там была дзірка на мяжы з Украінай, яны рабілі чаўночныя рэйды: за мяжу за наркатой, потым назад у зону, дзе ніхто нікога не шукаў, не шукае і наўрад ці будзе, а потым у горад. Доўга гэтым яны ў зоне займацца не збіраліся, бо, вядома, апасаліся ўздзеяння радыяцыі.

Двойчы яна хацела ўцячы, але яе лавілі, збівалі і зноў прымушалі працаваць.