Читать книгу Ginekologia i położnictwo 2/2018 - Группа авторов - Страница 13

W przewlekłym zapaleniu tarczycy typu Hashimoto dominują mechanizmy immunologiczne zależne od limfocytów T, prowadzące do uszkodzenia komórek tarczycy za pośrednictwem uwalnianych cytokin oraz śmierci komórek na drodze apoptozy [17]. Skutkuje to niedoczynnością tarczycy i zanikiem gruczołu. W procesie destrukcji komórek tarczycy biorą udział przede wszystkim wewnątrztarczycowe cytotoksyczne limfocyty T, wykazujące ekspresję CD8, oraz limfocyty B, wytwarzające przeciwciała przeciwtarczycowe. Przeciwciała są produkowane głównie przez limfocyty naciekające gruczoł tarczowy i tylko w niewielkim stopniu przez miejscowe węzły chłonne lub szpik kostny. Przeciwciała a/TPO stanowią heterogenną grupę, część z nich ma właściwości cytotoksyczne, część natomiast reaguje z peroksydazą tarczycową, hamując jej aktywność. Peroksydaza tarczycowa, umiejscowiona w szczycie cytoplazmy oraz w błonach komórkowych komórek pęcherzykowych tarczycy, odgrywa główną rolę w biosyntezie hormonów tarczycy poprzez katalizację organifikacji wewnątrztarczycowego jodu oraz jodowanie reszt tyrozylowych prekursorów hormonów tarczycy i ich sprzęganie. Upośledzona aktywność TPO jest najczęstszą przyczyną częściowego lub całkowitego zahamowania syntezy hormonów tarczycy, prowadzącego do niedoczynności tarczycy. Wykazano korelację pomiędzy stężeniem a/TPO a produkcją TNF-α (tumor necrosis factor α) i INF-γ (interferon γ). Ustalono, że przeciwciała mogą indukować wytwarzanie tych cytokin oraz IL-6 (interleukin 6). Drugim rodzajem przeciwciał charakterystycznych dla choroby Hashimoto są przeciwciała a/Tg. Ich rola w etiopatogenezie choroby nie jest tak oczywista jak w przypadku a/TPO, ponieważ tyreoglobulina nie jest białkiem błonowym. Warto podkreślić, że stężenia przeciwciał a/TPO i a/Tg nie wykazują korelacji ze stanem czynnościowym tarczycy ani nie są czynnikami prognostycznymi wystąpienia niedoczynności tarczycy w przebiegu choroby. Stężenie a/TPO ma natomiast wpływ na intensywność nacieków limfocytarnych w gruczole tarczowym i stopień uszkodzenia tego gruczołu. Ostatnim etapem rozwoju choroby jest destrukcja gruczołu tarczowego, będąca wynikiem nacieku cytotoksycznych limfocytów T produkujących przeciwciała limfocytów B oraz makrofagów. Destrukcja jest konsekwencją procesu apoptozy zachodzącego w tarczycy [18]. Cały proces jest najprawdopodobniej wyzwalany zależną od limfocytów Th1 produkcją cytokin – TNF-α, INF-γ i IL-12 (interleukin 12). Do wystąpienia choroby konieczne jest współdziałanie czynników genetycznych i środowiskowych. Znaczenie mają też czynniki epigenetyczne, w tym inaktywacja chromosomu X, a także mikrochimeryzm płodowy.