Читать книгу Ginekologia i położnictwo 2/2018 - Группа авторов - Страница 8
Najczęstsze błędy popełniane w diagnostyce i leczeniu endometriozy
PODSUMOWANIE
ОглавлениеLeczenie endometriozy wymaga dobrej znajomości patofizjologii choroby, jej naturalnego przebiegu oraz konsekwencji podejmowanych działań terapeutycznych. Terapia powinna być dobrana indywidualnie nie tylko do konkretnej pacjentki i jej dolegliwości, ale również w odniesieniu do okresu życia, w którym chora się znajduje, oraz jej priorytetów zdrowotno-prokreacyjnych. Złotą zasadą powinno być jak najpóźniejsze wdrażanie leczenia chirurgicznego, adekwatne leczenie bólu oraz ułatwienie prokreacji. Na optymalne postępowanie terapeutyczne składa się:
1. Farmakologiczna terapia bólu
● dopuszcza się leczenie empiryczne (bez uzyskania potwierdzenia istnienia choroby po badaniu laparoskopowym lub histopatologicznym),
● lekami pierwszego rzutu są preparaty estrogenno-gestagenne, gestageny, LNG IUD.
2. Chirurgiczne leczenie bólu
● u pacjentek przed ukończonym wiekiem rozrodczym tylko w przypadku braku efektu leczenia hormonalnego (uwaga na zmniejszenie rezerwy jajnikowej, nawroty oraz ryzyko powstawania zrostów),
● efekt jedynie przy całkowitym usunięciu zmian zarówno otrzewnowych, jak i endometrium,
● wskazana następowa terapia hormonalna w celu ograniczenia odsetka nawrotów bólu i torbieli.
3. Leczenie niepłodności
● leczenie operacyjne jedynie w przypadku endometriozy I/II stopnia według AFS,
● w III/IV stopniu endometriozy u pacjentek niepłodnych jedynie w przypadku braku możliwości pobrania komórek jajowych do technik wspomaganego rozrodu,
● u chorych z dodatkowymi czynnikami upośledzającymi płodność, po 30.–35. roku życia stosowanie technik wspomaganego rozrodu.
UWAGA! Usuwanie torbieli endometrialnych jajnika upośledza rezerwę jajnikową w znacznie większym stopniu niż sama jej obecność.
4. Po zakończonym rozrodzie należy rozważyć leczenie operacyjne z następową terapią hormonalną (w zależności od preferencji pacjentki).
5. Ograniczenie liczby operacji (optymalnie jedna operacja endometriozy w życiu).
PIŚMIENNICTWO
1. Parasar P, Ozcan P, Terry KL: Endometriosis: epidemiology, diagnosis and clinical management. Curr Obstet Gynecol Rep, 2017; 6(1): 34–41.
2. Di Vasta AD, Vitonis AF, Laufer MR, Missmer SA: Spectrum of symptoms in women diagnosed with endometriosisduring adolescence vs adulthood. Am J Obstet Gynecol, 2018; 218(3): 324.e1–324.e11.
3. Van den Bosch T, Van Schoubroeck D: Ultrasound diagnosis of endometriosis and adenomyosis: State of the art. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol, 2018; 14. pii: S1521-6934(18)30031–2 (praca w druku).
4. Foti PV, Farina R, Palmucci S, Vizzini IAA, Libertini N, Coronella M, Spadola S, Caltabiano R, Iraci M, Basile A, Milone P, Cianci A, Ettorre GC: Endometriosis: clinical features, MR imaging findings and pathologic correlation. Insights Imaging, 2018; 9(2): 149–172.
5. Vlek SL, Lier MC, Ankersmit M, Ket JC, Dekker JJ, Mijatovic V, Tuynman JB: Laparoscopic imaging techniques in endometriosis therapy: A systematic review. J Minim Invasive Gynecol, 2016; 23(6): 886–892.
6. Ahn SH, Singh V, Tayade C: Biomarkers in endometriosis: challenges and opportunities. Fertil Steril, 2017; 107(3): 523–532.
7. Bedaiwy MA, Allaire C, Alfaraj S: Long-term medical management of endometriosis with dienogest and with a gonadotropin-releasing hormone agonist and add-back hormone therapy. Fertil Steril, 2017; 107(3): 537–548.
8. Flyckt R, Kim S, Falcone T: Surgical management of endometriosis in patients with chronic pelvic pain. Semin Reprod Med, 2017; 35(1): 54–64.
9. Singh SS, Suen MW: Surgery for endometriosis: beyond medical therapies. Fertil Steril, 2017; 107(3): 549–554.
10. Brink Laursen J, Schroll JB, Macklon KT, Rudnicki M: Surgery versus conservative management of endometriomas in subfertile women. A systematic review. Acta Obstet Gynecol Scand, 2017; 96(6): 727–735.
11. Carneiro MM, Costa LMP, Ávila I: To operate or not to operate on women with deep infiltrating endometriosis (DIE) before in vitro fertilization (IVF). JBRA Assist Reprod, 2017; 21(2): 120–125.
12. Wilbur MA, Shih IM, Segars JH, Fader AN: Cancer implications for patients with endometriosis. Semin Reprod Med, 2017; 35(1): 110–160.