Читать книгу Ginekologia i położnictwo 2/2018 - Группа авторов - Страница 14

Badania rodzin i bliźniąt dotkniętych chorobami autoimmunizacyjnymi dostarczyły wielu dowodów na obecność czynnika genetycznego w patogenezie choroby Hashimoto. Wykazano obecność przeciwciał przeciwtarczycowych u ponad 60% krewnych pierwszego stopnia. W przypadku choroby jednego z rodziców występowanie przeciwciał dotyczyło 28,9% dzieci płci żeńskiej i 16,7% płci męskiej, natomiast choroba u obydwojga rodziców skutkowała występowaniem ich w większym odsetku – u 42% dziewczynek i 33% chłopców. U zdrowych bliźniąt monozygotycznych od rodziców ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto obecność przeciwciał a/TPO i a/Tg wynosiła u potomstwa obu płci odpowiednio 53 i 47%, u heterozygotycznych – 22 i 13%, w porównaniu z 9 i 7% w zdrowej populacji. Badania bliźniąt wskazują na dominujący udział w rozwoju choroby czynnika genetycznego, ocenianego na około 70%, natomiast czynnika środowiskowego na 20–30% [22]. Identyfikacja genów biorących udział w rozwoju autoimmunizacyjnej choroby tarczycy AITD (autoimmune thyroid disease – AITD) obejmującej zarówno chorobę Hashimoto, jak i chorobę Gravesa-Basedowa, wskazuje na różne predyspozycje genetyczne w obydwu schorzeniach [19–20]. W etiopatogenezie choroby Hashimoto zasadniczy udział mają geny biorące udział w odpowiedzi immunologicznej:

● głównego kompleksu zgodności tkankowej HLA klasy II (human leucocyte antygen),

● antygen 4-cytotoksycznych limfocytów T, CTLA-4 (cytotoxic T lymfocyte-associated protein 4),

● cząsteczka CD40,

● białko fosfatazy tyrozynowej-22 PTPN 22 (protein tyrosine phosphatase, non receptor type 22) oraz geny specyficzne dla gruczołu tarczowego: Tg i TSHR.

Podkreśla się także możliwe wpływy polimorfizmów genów kodujących cytokiny IL2R (interleukin-2 receptor), FCRL3 (Fc receptor-like 3 gene) oraz immunoregulatorowe geny CD25 i FOX P3 (forkhead box P3) [21–26].

Ludzkie antygeny leukocytarne HLA są elementem głównego kompleksu zgodności tkankowej, inaczej MHC (major histocompatibility complex). Podzielono je na trzy klasy: I klasa zawiera geny HLA typu A, B, C, do II klasy należą geny HLA-DP, -DQ, -DR, natomiast w skład III klasy wchodzą m.in. geny białka szoku termicznego HSP 70 (heat shock protein), gen TNF-α (tumor necrosis factor α), geny kodujące składniki komplementu. W odróżnieniu od pewnego związku pomiędzy chorobą Gravesa-Basedowa a układem HLA, dane dotyczące alleli HLA w chorobie Hashimoto nie są do końca zgodne. W rasie kaukaskiej stwierdzono zwiększone ryzyko wystąpienia choroby Hashimoto w związku z obecnością HLA-DR3, -DR4, -DR5, -DQw7, natomiast HLA DR1, -DR7, -DR8 i -DR13 wykazują rolę protekcyjną. W innych populacjach zidentyfikowano odrębne allele HLA związane z chorobą Hashimoto: w populacji japońskiej -DRB4, -A2 i -DRw53, natomiast w chińskiej -DRw9. Obecność antygenów zgodności tkankowej HLA DR3 i HLA DR5 oraz polimorfizm genu kodującego białko CTLA-4 zwiększają podatność na zachorowanie. Wystąpienie zanikowej postaci choroby Hashimoto z atrofią tarczycy wykazuje szczególny związek z polimorfizmem genu CTLA-4.