Читать книгу Doping w sporcie - Группа авторов - Страница 47

Naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu (ang. vascular endothelial growth factor – VEGF) jest peptydem o masie cząsteczkowej 48 kD, należącym do grupy białek sygnalizacyjnych. Występuje w różnych izoformach, które powstają w wyniku splicingu mRNA, podobnie jak MGF. Jest jednym z kluczowych regulatorów tworzenia naczyń krwionośnych. Białka VEGF wiążą się z receptorami kinaz tyrozynowych, co stymuluje odpowiedź komórkową. Efektem działania VEGF jest waskulogeneza (powstawanie naczyń krwionośnych de novo z komórek macierzystych), angiogeneza (powstawanie nowych naczyń z już istniejących kapilar) i arteriogeneza (formowanie dojrzałych naczyń). VEGF należy do tzw. bezpośrednich markerów proangiogennych, które pobudzają komórki śródbłonka do migracji oraz proliferacji. VEGF jest syntetyzowany przez wiele typów komórek (np. komórki śródbłonka i miocyty oraz komórki nowotworowe), a stymulacja jego produkcji następuje w środowisku o niedostatecznej ilości tlenu. Przewlekła hipoksja indukuje komórkową produkcję HIF (ang. hypoxia inducible factor), czynnika transkrypcji, który stymuluje powstawanie i nasila uwalnianie VEGF. Badania kliniczne nad rolą VEGF skoncentrowane są głównie na chorobach nowotworowych, w zahamowaniu których ważną rolę odgrywa blokowanie działania VEGF.

W celach dopingu VEGF jest stosowany jako czynnik odpowiedzialny za lepsze ukrwienie mięśni. Stymulacja VEGF odbywa się na drodze dopingu genowego i aktualnie jest możliwa do wykrycia. Nie są znane działania niepożądane w efekcie stosowania VEGF, choć w piśmiennictwie naukowym sugeruje się, że VEGF może stymulować rozwój nowotworów.