Читать книгу Louisa du Toit Omnibus 5 - Louisa du Toit - Страница 4

Die windjie begin skraal sny noudat die winterson agter die dakke van hoë geboue inskuif. Hier waar die vrou in die powere sinkskuiling van die bushalte wag, trek sy haar jas stywer om haar lyf vas.

Dit is ’n winskoop waaroor sy nog nooit uitgepraat kon raak nie. Meer as die helfte afgemerk, en toe nog ekstra afslag omdat een van die naatjies misgevang is deur die masjien by die fabriek. Dit was sewe jaar terug, en die jas gee nog goeie diens. Alhoewel, dink Makkie Osman, deesdae steek haar roksome onder die jas uit vandat Elna neul en neul dat sy haar rokke langer moet dra, dat sy nie op haar ouderdom en met haar bou meer die korter rokke kan dra nie. Haar dogter Elna reken sy val in ’n ander klas as die res van haar gesin, net omdat sy baie mooi en slim is. Sy het ook altyd die universiteitstorie in haar kop gehad, tot sy maar moed opgegee het voor haar pa se vraag: “Jy wil loop leer … met wat?” Oor die jas self kla Elna ook steen en been: “Ma, die ou jas lyk al verslons. Ek kan verstaan dat ons arm is, maar moet ons arm lyk ook?”

Die vrou in die verslete jas verskuif op die houtbankie en glimlag wrang. Haar swart skoene trap ’n verdroogde lemoenskil raak. Elna praat presies soos haar tante Corlia, kleintyd sommer Struisie genoem. Vandat sus Struisie se man professor geword het, is sy maar bra aanstellerig. Ag, lank voor dit nog. ’n Mens sal sê, dink Makkie vermakerig, dat ons nie as twee susters saam grootgeword het en armoedig daarby nie, Struisie net agtien maande ouer as Makkie. Die verskil is, ou Makkie verstaan nou beter hoe haar ouers se lewe so afdraand kon verloop het, want agteruitgang is ’n bekruiper. Struisie, weer, verkwalik hulle oorlede ouers omdat hulle nie uit die ellende opgestaan het nie. Wat sal Struisie sê as sy wat Makkie is, begin praat? Vertel hoe hulle twee meisiekinders met hulle eie hande saam bamboeslote gekap het om ’n afskorting te maak voor die onooglike voorstoepie? Hulle ouers het meermale op daardie stoepie gesit en drink, en nie koffie of tee nie.

Nee, deesdae mag ’n mens nie eers meer “Struisie” sê nie. Dis nou Corlia, van Cornelia af. En daardie koue vis van ’n seun van haar het sy destyds Christopher gedoop, alte deftig. ’n Mens mag hom ook nie sommer Chris noem nie, dit laat Corlia se oë sommer flikker.

Makkie Osman het rede om vanmiddag onophoudelik oor haar suster te maal. Dié het gebel om te sê sy kom vanmiddag oor om iets te bespreek. Daar roer ’n diepe onrus in Makkie. Wat bespreek? Struisie bel nooit nie, maar sluip altyd vlugtig binne, seker bang om deur hulle geleerde vriende gesien te word.

As dit tog net nie iets oor Elna is nie.

Die beeld van haar middeldogter roer in Makkie se onrustige gemoed, soos ’n weerkaatsing in beroerde waters. Elna is ’n kind wat die oog vang, waar sy ook al gaan of staan. As sy tog net nie iets loop staan en aanvang soos die oudste nie. Moes toe ook trou, Malie. En die mannetjie kan skaars “pap” sê. Nou sit hulle met die woelige kind in ’n plekkie so klein jy kan jou nie draai nie, skaars plek om ’n nat doek op te hang. Miskien was sus Struisie reg toe sy aangedring het dat hulle Malie liewer na ’n gepaste tehuis stuur en die kind laat aanneem. Maar die Osmans wou hulle daardie keer nie laat voorsê nie; wie sê sus Struisie keer nie maar net weer vir haar eie naam nie?

En sy het self groen koring op die land, dit moet sy weet. Daardie Christopher … so diep en donker soos die nag, ’n mens weet nooit wat hy dink of doen nie. Sy wat Makkie is, kan partykeer so ongemaklik in die jong familielid se teenwoordigheid voel. Nie dat sy hom dikwels sien nie, een keer in ’n skrikkeljaar. Corlia pas hom mos soos ’n enigste boklam op. Sy het so gesukkel om hom te kry, heelwat miskrame gehad. En moes maande in die bed lê voor sy geboorte. En na sy geboorte mag niemand vir eers naby hom gekom het nie, seker bang vir kieme. Daar was Makkie haar suster darem ver voor, met vyf gesonde kinders. Die Osmans is natuurlik swak geselskap vir die opgepiepte susterskind. Nee kyk, as hy eendag dokter is, sal sy hom tog nooit met ’n kwaal opsoek nie. Hmf.

Dis altyd Makkie se slotsom as sy oor haar sus Struisie dink: Hmf, ja.

Die vrou langs Makkie op die bankie kyk gesteurd op, sodat Makkie verleë besef sy het die geluid hardop gemaak. Sy vroetel sommer kastig in haar handsak asof sy iewers iets vergeet het.

Sy is haastig, en koud, en dors. Tuis wag ’n deurmekaar huis op haar. Dit weet sy sommer, met kinders wat omkrap en mors, en nooit ’n huishulp nie. En dis ook nie dat Elna haar uitsit om te help nie. Haar eie kamer hou sy wel netjies, maar kom sy smiddae van die werk af, is sy reguit kamer toe en daar kry jy haar nie bra uit nie. Speel net gedurig plate, maar dis nie plate met ’n behoorlike wysie wat jy tog kan saamneurie nie. Alles daardie hoë goed. Waar sou Elna aan die opstêrse streep kom?

Netnou, toe sy haar laaste rekening betaal, kom daar toe juis ’n bode en plaas ’n koppie tee voor die betaalklerk neer. Maar waar kry Makkie Osman toe so lus vir daardie koppie tee, dat haar mond te veel water om “Sestien rand sestig” behoorlik te kan sê. Self het sy nog nooit tee of iets vir haar in ’n eetplek bestel nie, sy is bang dat sy nie sal weet wat die regte manier is nie, en dis ook ’n mors van geld en tyd.

Makkie glimlag suur. Eintlik is dit net ’n sekere trek van die mond en dis nogal volop, veral wanneer sy alleen is. Dis nie juis ’n teken van vermaak of plesier nie. Veral nie wanneer sy aan “Sustruisie” dink nie. Makkie is dikwels alleen as man en kinders by die werk of skool is. Aangesien hierdie alleenwees dikwels gepaardgaan met berge wasgoed en skottelgoed, het Makkie die balans van oorvloedige gedagtes nodig. Werk jou liggaam jou gedagtes vooruit, of andersom, gaan ’n mens maklik van jou trollie af. Jy moet ewe veel werk en dink. Dis Makkie Osman se eenvoudige filosofie. En sodoende is sy gedurig aan ’t werk, aan ’t dink en aan ’t mond trek – óf suur, óf vermakerig. Af en toe geamuseerd, want Makkie is nie sonder ’n humorsin nie. Sy en Struisie was jongtyd vol grappe en sports.

Die bus ratel en blaas tot stilstand. As Makkie eindelik ’n leë plekkie kry en neersak in die klein kolletjie bestaanswarmte wat handsak, jas en kopdoek haar bied, sink sy vermoeid teen die rugleuning terug.

Sy sien al vir sus Struisie op ’n bus ry, hmf. Altyd die blink gepoetste motor, die ene weelde binne-in en die reuk van goeie leerkussings in die son. Voetmatte so saf soos ’n sitkamer s’n. Ander se sitkamer, natuurlik. Nie die Osmans s’n nie.

Dit wys jou darem wat trou kan doen. Struisie het reg getrou. Klaas Ligthart was destyds wel ook ’n platsak jong man, niks meer of minder as Ossie Osman nie. Maar sedertdien het ’n mens gesien wat geleerdheid kan doen. Kyk hoe het hulle opgekom in die lewe. Klaas het glad twee doktorsgrade. Nou leer die seun ook, dis rakke en rakke vol boeke. Hulle het ’n kamer in hulle huis wat hulle die “biblioteek” noem. Nie eers “kantoor” of “studeerkamer” nie. Net so: biblioteek. Vir Makkie, in die jare toe daar tyd was vir lees, was ’n biblioteek ’n plek waar jy mooi boeke gaan uitvat om vinnig deur te lees, een per dag. Waar alles gelukkig eindig. Anders, waarvoor lees jy dan? Iewers moet iets tog gelukkig eindig, aangesien dit nie in die normale lewe maklik gebeur nie. Maar Corlia, wat toe ook skielik loop leer het na haar troue, trek duidelik haar neus vir Makkie se boeke op.

Nou wat wou sy nou weer … o ja, trou. Nee, toe gaan trou stomme ou Makkie mos verkeerd. Wat help dit nou dat Ossie Osman destyds hard kon wegtrek met ’n kar, die dansvloer kon vat dat die sweet deur sy hemp slaan, en ’n doring in die donker was? Wat, ja, wat? Nou kan jy maar sê hy is ’n dagloner, en dit sal hy lewenslank bly. Loop soggens voordag met sy soetkysie die huis uit, klingeklang die straat af op sy ou fiets, en kom saans terug met vuil vingernaels en baardstoppels waaraan hy klou soos aan ’n loterykaartjie. Tuis is hy doodtevrede om voor die klein TV-stel in ’n stoel te sit en dommel en winde opbreek, of kaalvoet agter sy groot maag aan deur die huis te loop.

Nee, kyk … en Struisie is die een wat op dik matte loop en vir wie ’n huishoudster in ’n netjiese uniform tee op ’n silwer skinkbord na die “biblioteek” toe aandra.

Dof staar Makkie deur die weerkaatsende ruite van die stampende, dreunende bus. Sy sien ’n lewe by haar verbyflits, ’n volle lewe. Vir haar bestaan dit net uit twee soorte mense: dié wat sukkel, en dié wat alles op ’n skinkbord kry. Die opstêrses, soos sy verkies om aan laasgenoemdes te dink. Struisie se soort. Of soos Struisie dan dink, in elk geval. Dis maar net dat Struisie reg getrou het, en dat sy beter vergeet. Meer kans gekry het om te vergeet: van die bamboesafskorting, en blase op die hande.

Die kafee met lemoenpryse op ’n stuk karton geskrywe, die viswinkel met sy reuk van olie, die parkie met die skewe skoppelmaaie en hobbels wildekweek. Nou is Makkie amper tuis. Sy sien van ver af ’n motor voor die hek staan. Nog nie Struisie se wit karretjie nie, dankie tog. Dis Boet se vriend. Of Elna se kêrel, wie weet? Johnny Ponter is gedurig by Boet, en Makkie begin ’n idee te kry dat dit meer om die hondjie as om die halsbandjie gaan.

Nou ja? Elna moet hom dan maar vat, of hoe? Sy moet net sorg dat sy nie oorkom soos Malie nie. Makkie het nie meer veel illusies wat die bestemming van hulle Osmans betref nie. Elna sal, met haar huislike omstandighede, tog eenmaal nie ’n man uit die boonste rakke vang nie. Dan maar een soos hierdie Johnny Ponter, wat ten minste sy werk hou en ’n redelike kar ry. En hy is baie manierlik, dit lyk vir haar sy ouers het hom ’n ordentlike opvoeding gegee.

Die onrus roer opnuut in Makkie se gemoed toe sy deur die voorhekkie stap. Dis nie eers nodig om dit oop te stoot nie, want dit kan nie eintlik toe nie, die grondpaadjie belet dit. Sy sit al hoe lank, ag, jare, aan Ossie om die paadjie ’n bietjie weg te werk. Boet kon dit ook al gedoen het. Maar jou mansmense wil mos nooit weet jy offer vir hulle op en hulle behoort iets terug te doen nie.

Moeg en gedaan ploeg Makkie die kombuis binne, waar sy haar handsak op die tafel laat neerplof. Ria en Berrie, die twee jongstes, sak onmiddellik op haar toe. “Het Ma iets saamgebring?” wil hulle asof uit een mond weet.

“Soos wat?” probeer Makkie tyd wen. “Julle weet mos ek het rekeninge gaan betaal. Rekeninge, en klaar – dan bly daar buitendien niks oor nie.”

“Maar het Ma niks gebring nie?” Ria se mond blaas op. “In hierdie huis kry ’n mens ook nooit iets nie. Al my maats bring elke dag lekkers skool toe, al my maats.”

“Ria, tog. Help my liewerster. Die kos moet op die stoof kom. Dis ook nie nou tyd vir lekkergoed nie.”

“Dis altyd tyd vir lekkergoed,” brom Ria parmantig.

“Nee, dis jy wat ’n wurm het … knaag en knaag altyd. Hoe dink jy, groei die geld op jou pa se rug?”

“Op sy maag,” mompel Ria net hoorbaar.

“Wat sê jy daar?” Dit skeel min, of Makkie gryp na die eierspaan wat langs haar hang. Ossie kan nou wees wie en wat hy wil, maar iewers uit ’n stoere verlede het die wete by Makkie vasgesteek dat die vrou die kroon op die kop van die man en vader moet hou. Al is hy dan nou Ossie Osman.

En bowendien het Makkie net ’n tikkie aanleiding nodig om rusie te maak. Sy is platsak, moeg met ’n knaende tamheid, en boonop omgekrap oor sus Struisie se aangekondigde besoek.

Wat sou Struisie wil hê? Eerste keer wat sy bél om te sê sy kom.

Terwyl Makkie met haar rug na die kinders by die wasbak werskaf, haal Berrie blitsvinnig die beursie uit haar handsak wat op die tafel staan. Hy help hom aan ’n klompie kleingeld en ewe vinnig laat hy die beursie teruggly en knip die handsak weer toe. Ria wat staan en toekyk, se oogopslag sê duidelik: Ou matie, jy koop vir my ook of ek vertel vir Ma.

Al het Makkie nie gesien wat hy doen nie, kan jy amper sê sy het oë in haar rug, want sy dink: Berrie is nou op die ouderdom waar hy maklik deur maats verkeerd gelei kan word. Nou is hy nog ondeund, maar dit kan maklik onderduims word. Boet het ook so ’n stadium gehad, en hy groei dalk nooit heeltemal daaruit nie. Die twee aard uit en uit na Ossie. Of liewer, Ossie soos hy was. Makkie het hom taamlik reggeruk, want van skelmheid hou sy niks. Wat van die keer, kort na hulle troue, toe hy hot en haar bestellings vir skaapvleis geneem het? Hy sou dan ’n plasie met skaap iewers hê. Hy, wat seker nog nooit ’n lewendige skaap reg van voor in die oë gekyk het nie, en waar sou die plasie nogal vandaan kom? Sy, Makkie, het die storie kortgeknip. Ossie is sedertdien nogal versigtig vir haar oordeel. Dis haar begeerte dat hulle almal die reguit pad moet loop. Dis al hoe jy opkom in die lewe.

Toe Ossie destyds hierheen verplaas word, was Makkie nogal bly. Gedink dan is sy naby sus Struisie; hulle was tog saam jonk, het baie dinge saam beleef en saam ontbeer. Hulle kan oor hulle kinders gesels en resepte en patrone uitruil. En sy het nogal gedink Ossie sal baat by sy swaer Klaas se goeie voorbeeld.

Sy het nooit voorsien dat sy vir haar suster ’n verleentheid sal word nie.

Dit herinner Makkie skerp aan Struisie se aanstaande besoek. Dis soos geboortepyne, hierdie wete. Dis los jou net vir ’n paar sekondes, dan keer dit erger as tevore terug. As Struisie …

Maar ’n ander, dringender gedagte het vir Makkie opeens stil geslaan. Haar hande verstar, so ook haar gelaatstrekke. Haar lippe trek nie eers nie, nóg in wrewel, nóg in verset. Die gedagte aan geboortepyne … nou weet sy waarom is sy so kragteloos en tam. Nou weet sy opeens met ’n grondelose moedeloosheid. Sy het gedink alles en nog meer is sommer die oorgang wat begin het. Sy is tog al in die veertig.

Makkie gaan sommer op die naaste stoel sit. Daar sit sy nog toe Elna inkom.

“En nou, as Ma so sit?”

’n Diep, onpeilbare behoefte om enige ander mensesiel in haar vertroue te neem, oorweldig vir Makkie. O, om tog net ’n vingerhoedvol begrip te ontvang.

“Ek voel so moeg,” bely Makkie tranerig. Sy kyk na haar mooi dogter, wonder terloops waar sy en Ossie aan hierdie kind gekom het wat heuningbruin hare het en na hoë musiek luister, en net weet hoe om ’n haarband te dra. Haar oë lyk mos soos ’n beertjie s’n, of iets. Soos Ossie met ’n skaap, het Makkie nog nooit ’n beer reg in die oë gekyk nie; sê dan maar die kind se oë lyk soos sirkeltjies lapferweel. Daardie sagte oë moet tog kan voel, al was daar nog nooit juis noemenswaardige kontak tussen hulle twee nie.

“Seker maar oor Ma dorp toe was,” meen Elna. Sy staan nog met haar handsak oor haar skouer, asof sy ontuis in hierdie kombuis is.

“Nee, Elna, Ma dink …” Die tranerigheid versterk. “Ma het nou net daaroor gedink … gewonder, of daar nie dalk …” Haar woorde steek vas. “Iets op pad is …”

’n Groot ontnugtering begin in die bruin sirkeltjies van Elna se oë groei. “Nee …” fluister sy. “Ag, nee. As dit so is, moet Ma … ek bedoel, is daar nie iets wat ’n mens daaraan kan doen nie?”

Die moederdier spring in Makkie Osman orent. Verby is die week oomblik van kontak soek. “Wat myne is, is myne,” sê sy fier, “en dis nie ’n skande nie.” Sy het harder gepraat as wat sy bedoel het. Om die waarheid te sê, het sy ’n vasgestelde stempatroon vir haar kinders: harderig, taamlik emosieloos, meestal vermanend indien nie selfbejammerend nie.

“Nee,” sê Elna, en haar stem is koud soos die winterwind flus om die sinkbushalte. “Maar in armoede en … en eenvoudigheid.” Sy wag nie op die woede wat noodwendig ontketen sal word nie, maar stap die kombuis flink uit op haar resiesperdbeentjies. Net lank genoeg, en net slank genoeg, die bene.

“Dié sê ek vir jou, hiervan sal jou pa hoor!” skree Makkie magteloos in die kort, skemer gang af.

En wat kan hy tog doen? wonder Elna soos ’n vasgekeerde dier toe sy haar kamerdeur agter haar toepluk. Wat hy nie alreeds gedoen het nie? Dan word daar van die jeug gepraat. Soveel onverantwoordelikheid, as al die apteke in die stad tot jou beskikking is. Kon haar ma nie kop gebruik het nie? Haar pa kon ’n heining gewees het, so breed is hy en soveel winde breek hy. Sy voel skuldig oor so ’n oneerbiedige gedagte, maar dit druk haar ontsteltenis uit. Dis hy wat haar weggekeer het van verdere studie. Sy moet eerder uitspring en geld verdien, het hy gesê. Asof sy ’n jack-in-the-box is wat vrolik uitspring om geldnote uit die lug te vang. Hy self het niks bereik nie omdat hy nie wou nie, dus belet hy ook sy kinders daardie voorreg. En nou verwek hy nog een. Sy neem haar voor: as dit ’n dogtertjie is, sal sy ’n rol in die kind se lewe speel, sal sy toesien dat haar ouers nie nog ’n lewe skeef stuur nie.

Hoe sleg voel sy tog oor die onsimpatieke woorde wat sy haar ma toegevoeg het. Dit behoort tog iets teer te wees, so ’n aankondiging. Maar sommer daar in die kombuis, die knieë wyd van mekaar af op die mankolieke ou stoel, die roksoom wat onder die verslete jas uitsteek.

Elna se ferm jong liggaam begin liggies ruk. Die snikke dam op, knoop in haar keel terwyl dit voel of haar oë stol, van glas word, wat in duisend barsies wil versplinter. “Vader, waarom is my mense so?” fluister sy hardop aan haarself, omdat sy net één keer hierdie woorde van buite op haar oortrommels wil hoor val. Sy haat dit om so negatief te wees, maar sy kan dit nie keer nie.

Hoor, hoor hoe lag die stuitige Boet in die agterplaas waar hy en Johnny Ponter aan laasgenoemde se motor werk. Johnny is ’n doodgoeie ou, maar Boet Osman is nie ’n goeie invloed vir hom nie. Sy weet dat, as Boet so lag, dit nie oor ’n sitkamergrap is nie. Boet hou van sy grappe soos Oosterse kerrie, te sterk om op die tong te hou.

Maar haar ma. Wat moet jy dink, wat moet jy sê? Soos dikwels tevore, kom Elna tot die besef dat daar gevoelens, woelinge bestaan wat te diep en seer vir woorde is. Sy het lankal agtergekom dat daar net een geslaagde pantsering is, en dit is onttrekking. Loop jou gebaande paadjie: werk toe, huis toe, bed toe.

Soms fliek toe, by wyse van uitvlug, saam met Johnny Ponter. Deesdae gaan sy na die jeugaksie van die gemeente, wat een keer per maand die ander gemeentes in die Ring insluit. Of na ’n vriendin, by wie sy nooit ten volle aansluiting vind nie. Daar is altyd maar die afstand. Miskien gaan dit van haar uit, omdat sy elke oomblik skreiend bewus bly van haar huislike omstandighede. Ja, in elke senuwee pols die wete dat sy verdoem is tot ’n onwaardige bestaan … ’n gedoe rondom die broodlyn, sonder dat daar tyd, plek, geld of begeerte is na die dieper of die hoër dinge.

Waarom kan dit anders wees met haar tant Corlia, wat tog uit dieselfde hout as Makkie gesny is? Waarom kon sy uitstyg, aanpas? Waarom kon sy ’n man kry soos oom Klaas, en ’n seun soos Christopher? Waarom kan sy klere dra wat haar vlei in elke lyn vanweë die onvervalste smaak en grasie, waarom kon sy as getroude vrou ’n graad kry, en waarom kan sy dien op liggame wat naastediens lewer?

Sy weet haar ma het geen goeie woord vir die Ligthart-suster nie. Maar sy weet ook dis suiwer jaloesie en naywer. En om alles te kroon, is haar ma te lafhartig om te wys hoe sy voel. Is tant Corlia hier, sit haar ma met ’n mond vol tande en dis: “Ja, Sustruisie, nee, Sustruisie.” Dit terwyl haar tante opsigtelik terugdeins van die belaglike noemnaam, wat ontleen is aan haar tweede naam, Strauss. Maar sodra Corlia Ligthart weg is, suis die huis. Dan word sy sleggesê dat die see haar nie kan afwas nie. Onderliggend is daar tog seker sustersliefde, maar dis ’n snaakse manier om dit te wys.

Elna voel as mense die murg in hulle pype het om bo te kom, moet dit erken word. Daarom smag sy vanaand spesiaal na iemand met wie sy kan praat, iemand wat sal verstaan. Want het sy self nie vanmiddag erkenning en aanmoediging nodig nie? Sy wat tot dusver al die jare net ’n gewone werker in die tiksterpoel was, kon vandag gerus uit haar vel bars toe sy aangesê word om waar te neem in die plek van die baas se sekretaresse, wat onverwags siek geword het. Sy het haar gevoelens beheers, maar heelpad huis toe het sy gepopel van opwinding. En toe, die ontnugtering van die onderonsie met haar ma.

Terwyl Elna nog radeloos en vereensaam met haar hande die raam van haar vensterbank omklem, hoor sy stemme vanuit die kombuis opklink.

Haar ma … maar katvriendelik nou, in teenstelling met die ruwe stem wat sy flus gebruik het om in die gang af te skree.

Elna loop deur toe en maak dit saggies oop. Nou kan sy haar ma hoor sê: “Nee, Sustruisie, toe jy bel, toe wonder ek, jy bel mos gewoonlik nie voor jy kom nie.”

Die sagter, gemoduleerde stem van Corlia Ligthart antwoord: “Ek wou seker maak dat ek jou tuis vind.”

Elna se hart klop met swaar slae. Oomblikke lank stol die omstandighede: die stukkies stem van Boet en Johnny soos ysterskakels wat teen mekaar rinkel om ’n gebroke gespreksketting te vorm; die strak vorme van die uitgediende meubels in die enigste kamertjie wat vir haar as private toevlug kan dien; die laaste sonstrepe buite wat rakelings oor die afgeskeepte buurt se vensters vee sodat die ruite blind blink. Alles word ’n singende, sprekende stilte, sodat Elna die taal van haar eie hart luid kan hoor. Daar suis ’n pols in haar kop.

Sou Christopher saamgekom het? Dit gebeur nie dikwels nie. Daar was nooit ’n gemoedelike oor en weer gekuier tussen hom en sy niggies en neefs nie. Hulle is so te sê vreemdelinge vir mekaar. ’n Gevolg van die onoorbrugbare kloof tussen die twee susters, dink Elna wrang. Hoe kan hulle ooit selfs in dieselfde asem genoem word, Elna Osman en Christopher Ligthart? Dis om histeries van te lag.

Tog kom hy soms saam, wanneer hy en sy ma byvoorbeeld op dieselfde vervoer aangewese is. Dan staan hy half in die deur, haastig, onpeilbaar, soos ’n geroskamde stalperd, stamboeksoort. Een wat kan skop, of uitreik in aanvaarding. Wie sal ooit weet wat om van hom te verwag?

Onkeerbaar beweeg Elna in die rigting van die stemme. Sy het haar tante Corlia mettertyd tot rolmodel verhef. ’n Vrou wat sonder ophef bo haar omstandighede kon uitstyg. Toe sy die sitkamer nader, hoor sy sag, maar duidelik, die stem van Corlia wanneer dié weer praat. En elke woord word ’n druppel warm lood wat drup op die kwesbare gemoed van die luisterende meisie.

“Elna is seker nog nie tuis nie, Makkie. Daarom wou ek so vroeg kom. Christopher sê vir my dat hy haar nou die aand by die kerk se jeugaksie gesien het.”

“Ek weet nie, Sustruisie, jy moet weet ek kan nie vir Elna oral oppas waar sy …” Makkie klink skuldig, verdedigend.

“Ja, ja, toe maar, sy het niks verkeerds gedoen nie, ek wou maar net … Ag, jy weet, Christopher gaan uit met ’n meisie, haar naam is Phoebe van Duifhuis, die dogter van die dekaan van Klaas se fakulteit. Ag, dalk is ek belaglik … maar as Phoebe nou net nie die gedagte kry dat Elna kompetisie is nie? As hy en Elna mekaar byvoorbeeld soengroet en gesels. Phoebe en Christopher gaan nog nie lank uit nie, dit kan so maklik doodloop. Jy het ook jong kinders, jy weet tog hoe ’n mens net altyd hulle belange op die hart dra.”

Die stem, die sagte, gemoduleerde stem, praat voort. Dit word ’n swellende golf wat die skuim van pyn voor hom uitrol.

En op ’n ver strand wag die meisie dat die golf ten volle oor haar moet breek.