Читать книгу Ut mien Festens-Tiet - Fritz Reuter - Страница 14

Оглавление

Kapitel 2

Worum de Oberst B. as ėn Kujēēs|Weihnachtsmann utsēhǧ, un worum ik mien Drohtlüchter ut dat Finster smēēt. – Schood, datt de Herr Ünneroffzēēr Altmann ni as ėn jung Mäden op de Welt komen wēēr, un Schnabel iesern Hannschen anhârr. – Un datt sik de Kummandanten-Dochter no mi, un ik mi no ehr umkēēk.

Middewiel wēēr dat Dauwedder^X41d worrn. Dat Ies un de Snēē wēērn vun ėn Vörjohrsregen|Frȫhjohrsregen weǧwuschen, un de Vörjohrsluft un de Vörjohrssünn hârrn dėn Regen wedder^X41a opdrȫȫǧt. Dat sēhǧ^X58 würkli ut, as wėnn dat al^X27 lōōsgohn schull mit dat Wassen un Blȫhen. Un in mi wuss un blȫh ėn Lėngen|Verlangen no Frȫhjohrslust un Frȫhjohrssünn, datt^X24 ik dat knapp achter mien Gardinen uthōlen kunn. Ik hârr an de Kummandantuur um Verlȫȫf|Erlaubnis schreḃen, ėn beten in de frie’e Luft spazēren tō könen, hârr over noch kēēn Antwōōrt. Wat schrēēv ik ōōk an de Kummandantuur, wō^X31 de Mann mit dėn grōten Noom de ēērste Vigelien speel? Worum wėnn|wendete ik mi ni^X20 an mien Oberst B.? (ReF2.4.016) Tschä, mi hett kēēnēēn ėn Root geḃen un dėn Weǧ wiest. Ėn Minsch, dē frie is, hett dusend Wēēǧ, wėnn hē wat för sik besorgen will. Geiht dat op dėn ēēn ni, geiht dat op dėn annern. Unsenēēn hârr man blōōts ēēn Weǧ, un dē gung dör de Knastdöör un schramm an Slott un Wârvel|Riegel.

Wat wēēr ik bedrüppelt un benaut|2x verschüchtert! Man dat schull|sollte beter komen, as ik mi dat vörmool|ausmalte. Uns’ Herrgott hârr dat för gōōt^X50 ansēhn, mi in de letzten (ReF7.017) Fēbruor-Dooğ tō beschēren, wat tō Wiehnachten utbleḃen wēēr. Dėnn dat mutt nüms glȫḃen^X36, datt hē blōōts Wiehnachten-Oḃend beschēren deit; hē beschēērt dat hēle Johr dör, un ėn Wiehnachtsgeschėnk kann alle Dooğ komen. Un de Kujēēs|Kind-Jēēs|Christkind|Knecht Ruprecht, dē dat bringt, dē süht^X58 mool sō un mool sō ut. Mien Kujēēs sēhǧ^X58 dissen Oḃend as ėn preus’schen Oberst ut un kēēm recht stramm no de Döör rin. „Sie haben sich um die Erlaubnis, spazieren gehen zu dürfen, an die Kommandantur gewandt“, sä hē, „es ist Ihnen dies gestattet worden. Sie können sich auf dem Festungswall unter Aufsicht eines Unteroffiziers, den ich bestimmen werde, Bewegung machen.“ – Dat fung schȫȫn an, un ėn Strohl vun de Frȫhjohrssünn hârr al^X27 mien Hatt dropen. „Und hier“, sä hē un lang no de Tasch rin, „ist auch ein Brief von Ihrem Vater; er schreibt sehr freundlich an Sie und sendet Ihnen Geld, welches ich Ihnen nach Bedürfnis zukommen lassen werde.“ – Ik grēēp|griff no mien Brēēf, dat lēēt|ließ sik vundooğ würkli ni^X20 slecht an.

De Oberst gung an de Döör un rēēp|rief: „Ordonnanz!“ Sien Ordonnanz|Begleitung kēēm, hē nēhm|nahm ehr ėn Pakēēt af un lä|legte dat op dėn Disch. „Bücher für Sie.“ Hē nēhm dėn Suldoten noch ėn Pakēēt af. „Und hier ein paar anständige Leuchter. Werfen Sie den Drahtleuchter zum Fenster hinaus! – Gute Nacht! – Kähler, der Herr hat jetzt täglich einen halben Taler zum Verzehr!“

Dat wēēr ėn Oḃend! Ėn Brēēf vun mien Ōlen, Geld in Hüll un in Füll, morgen spazēren gohn in de Frȫhjohrsluft un âll de lütten Dēērns hēēl ut de Nēēǧde sēhn! Un nu dat ēēn Pakēēt open: Goethe … Faust … Egmont … Wilhelm Meister! Un nu dat anner’ Pakēēt open: Twēē lütte, wunnerschȫne, sülvern Spēgellüchter. – Ruut mit dėn Drohtlüchter! Over nu, wō^X31 mit dat Süsselnslicht|Sechserlicht (ReF2.4.017) hėn? Op dėn ēēn Spēgellüchter? Ih, dat wēēr je sō, as wėnn ėn Huusknecht op ėn Vullblōōthingst tō rieden kummt, dat geiht ni! „Voder Kähler“, sä ik, un ik wēēr recht ėn Ėnn hȫger opschoten, un Voder Kähler wēēr gēgen mien nieden Umstänn ėn hēēl^M3 Ėnn wieder tōsomenkropen, „Voder Kähler, hoolt|holen|holen Sē^X10 mi mool twēē Lichter, dat Stück tō ėn Sülvergroschen.“ – (ReF7.018) Voder Kähler wull al^X27 gohn. – „Hōōlt“, sä ik, „Voder Kähler! … Un dėnn … dėnn … schull|sollte wull in’e Nēēǧd ėn Büffstück mit Broodkantüffeln tō hėbben ween^X82a? … Over loot|loten|lassen Sē^X10 man! … Ik heff nu twēē un ėn hâlf^M3 Johr nix wieder as Ossenflēēsch tō sēhn kregen, blōōts Wiehnachten, Ōōstern un Pingsten broodten Buukspeck as ėn Happen för de Festdooğ … Nä, Voder Kähler, wat mēēnt|mēnen|meinen Sē^X10? Schull wull Swiensbroden …?“ – Tō’n Glück full mi over noch tō rechter Tiet in, datt^X24 ik je för mien schȫȫn^M3 Geld veel wat Schȫners verlangen kunn. Ik lēēt mi sōdennig de schȫȫnsten Gerichten dör dėn Kopp gohn; dėnn worum schull ik mi överielen un mien Geld verbâllern? Na, tōletzt kēēm ik dėnn op Hosenbroden. Dē schull dat ween, dorin wēēr ik nu fast. „Alsō, Voder Kähler, Hosenbroden!“

Voder Kähler gung bet an de Döör. – „Ōh, noch ėn Wōōrt! … Dat langt wull ni^X20, sunst wull|wollte ik wull ...“ – „Wat wullen|wollten Sē^X10 wull?“, frooğ Voder Kähler. – „Jo, ik mēēn|meinte, sō mit ėn hâlv’ Buddel Wien? Over man ni tō düür!“, sett|setzte ik fix hėntō, as ik sēhǧ^X58|sah, datt hē sik an’ Kopp kleien wull. – Ėndli sä hē: „Langen deit dat ni, over Sē^X10 mussen|müssten dėnn morgen …“ – „Jo“, full ik ėm in de Wȫȫr, „dat geiht, ik muss|müsste dėnn morgen wedder^X41a Kommisbrōōt quosen|kauen. Na, man tō!“

Un no ėn hâlv’-Stunns Tiet sēēt ik dėnn nu bi mien Hosenbroden un mien hâlv’ Buddel Wien. Un vör mi stunnen twēē schȫne dicke Tâlliglichten op de sülvern Lüchter, un Voder Kähler hârr orntli andeckt un hârr ōōk ėn Sabbeljett|Serviette mitbrocht. … Dat wēēr echt ėn Hilligen Oḃend, un as ōl’ Voder Kähler gohn wēēr, lees|las ik mien Voder sien gōden^X50 Brēēf nochmool, un nȫȫssen (ReF2.4.018) lees ik in ›Willelm Meister sien Lēhrjohren‹, un as ik an de Steed

Wer nie sein Brot mit Tränen aß,

wer nie die kummervollen Nächte

auf seinem Bette weinend saß …

kēēm, dō wēēr mi tō Sinn, as wėnn ik över mi sülḃen|sülm rȫhrt worr|gerührt würde un ik över mi sülḃen wēnen muss|müsste. Dat wēēr|wäre ōōk hēēl (ReF7.0019) natüürli, dėnn ik wēēr|war schȫȫn satt. Dat heff ik ümmer^X21 funnen in de Welt, datt^X24 dē Lüüd, dē recht schȫȫn satt sünd, datt dē an lichtsten bi frėmd^M3 Unglück rȫhrt wârrt|werden. Over dor blifft dat dėnn ōōk bi; un wėnn dat op würklige Hölp ankummt, dėnn sünd süm^X04|sē ni^X20 tō Huus, dėnn springt ēhr|eher de Hungerige dėn Hungerigen bi.

Dėn annern Morgen broch|brachte Voder Kähler sō hėntō Klock ölḃen|ölm dėn Ünneroffzēēr Altmann no mi rop, dē schull mit mi spazēren gohn. Na, dat passēēr|geschah dėnn nu ōōk, wi gungen op dėn Wâll. Och, wat wēēr dat schȫȫn, wat wēēr dat herrli! Ik kunn in de Welt rinkieken, rinhȫren un oten|atmen. Ėn Bōōm grȫȫn|grünte twoors noch ni, un kēēn Blōōm blȫh|blühte dor. De Wischen un Knülls|Rasenplätze hârrn noch süm^X06|ehr ōōl^M3 verschoten^M3 geelbruun^M3 Klēēd an, süm^X06 schȫȫn^M3 niet^M3 grȫȫn^M3 Klēēd wēēr noch bi’n Snieder. Man de Snieder lēēt doch al^X27 veelmools grȫten: Tō Ėnn vun de anner|nächster Week! Wėnn dat Klēēd over mit Blȫȫm besett wârrn schull, muss|müsse hē drēē Weken noch tōhėbben. Un süm^X04 schullen dat ni krummnehmen, datt hē ni sülḃen kēēm, hē muss|müsste noch (wat wēēt ik) in Itooljen ōder bi de Törken achter’n wârmen Oḃen sitten. Hē schick|schick(t)e over vörlȫpig sien ēgen Jung, ėn Lichtfōōt vun Slüngel, dē de Grȫten over wull bestellen worr. Na, un sien Jung wēēr dėnn nu de schȫne wârme Vörjohrsluft, in dē âllns al^X27 unsichtbor swümmt, wat dat Hatt frȫhli moken kann.

Un mien Hatt wēēr ōōk frȫhli, dat wēēr rein tō veel! Dat dä je gor ni^X20 nȫdig, datt^X24 âll de ōlen lütten nüüdligen Frȫhjohrsgesichter vun Dēērns mi op dėn Wâll bemȫten mussen|mussten. Ik wēēr je mit ēēn tōfreden ween^X82b, mit ēēn ēēnziǧste Dēērn, dē an mien Ârm hungen un mit mi in de Welt rinkeken hârr. (ReF2.4.019)

Over wat kunn dor mien Herr Ünneroffzēēr Altmann för, datt hē ni as ėn jung^M3 Mäden op de Welt komen wēēr. Wat kunn hē dorför, datt hē jüst, wėnn ik an Gras un Blȫȫm un an Frieheit för mi un mien Voderland^X11 dach|dachte, op Schnabel verfull, wat ėn gruligen Rȫver un Mörder wēēr un ünner mien Quartēēr in Keden un Bannen sēēt? Jo, Schnabel hârrn süm^X04|sē nu, hē wēēr nu ōōk al tō’n Dōōd (ReF7.020) verōōrdēēlt (Gott sei Dank!). Un Nacht un Dağ brėnn|brannte Licht in sien düüstere Komer, un ėn Artillerist stunn mit ėn blank^M3 Kēēsmess|Siedengewehr vör sien Britsch|Pritsche. Dėnn drēēmool wēēr hē al utbroken un de fastesten Warschauer Slööt|Schlösser mook|machte hē mit ėn Bessenries|Besenreis un ėn Bindfoden open! Man nu, nu hârrn süm^X04 ėm iesern Handschen antrocken, nu muss|musste hē sik geḃen|fügen! Och, du lēve Gott, wō^X31 blēēv|blieb mien Frȫhjohr! Iesern Handschen, ik kunn|könnte je ōōk mool mit iesern Handschen bedacht wârrn!

Mien Herr Ünneroffzēēr Altmann vertell|erzählte mi utfȫhrli, wosück^X30 Schnabel mool vörher ėn Popp mit sien Kledojen utstoppt un op sien Britsch leǧǧt hârr. Hē sülvst wēēr in dėn iesern Oḃen kropen un hârr dor luurt, bet de Sluter|Wärter komen wēēr un mit de utstoppte Popp op de Britsch ėn Snack anfungen hârr. Schnabel wēēr dėnn ut dėn Oḃen ruutsprungen un hârr dėn Sluter dėn sworen iesern Oḃendeckel in’t Gnick smeten, datt^X24 de Mann dor tietleḃens ėn Schoden vun nēhm|nahm. Schnabel hârr nȫȫss’ twēē ēhrbore Börgers, dē vör sien Döör op Wach stohn hârrn, mit süm^X06|ehr Köpp sōdennig tōsomenstött, datt süm^X04|sē för ümmer^X21 wat benüsselt|düsig bleḃen wēērn. Un ėndli wēēr hē sō op de Stroot un in Frieheit komen. – Jüst dō, as hē dat vertell un as mi ōōk sō tōmōōt wēēr, as much|mochte ik dėn Herrn Ünneroffzēēr sien Kopp mit ėn annern tōhōpenstȫten, datt hē ōōk tietleḃens benüsselt blēēv, jüst dō gungen an uns wücke Dooms vörbi. Un de ēēn kēēk mi wat snooksch an; un as ik mi umkēēk, wēēr sē stohnbleḃen un kēēk sik ōōk no mi um.

Wat wēēr dat för ėn fründli^M3 un smuck^M3 Gesicht! Wo^X30|Wie trurig un wo^X30 lēēf sēhgen^X58 de schȫnen Ōgen ut! Un disse schȫnen Ōgen (ReF2.4.020) hârrn mi nokeken! Wat is nu schȫner, ėn Frȫhjohrsdağ ōder ėn Poor schȫne Ōgen? – Dėnn vun mien Herr Ünneroffzēēr un vun Schnabel will ik nix wieder vertellen. Och, ik dėnk doch an ėn Poor Ōgen! In sōōn Frȫhjohrsdağ kann ēēn rinkieken, wiet weǧ, jo wiet weǧ, schȫȫn is dat; man jē wieder ēēn kickt, jē mulleriger|trüber un diesiger|dunstiger wârrt dat. In sōōn Dēērns-Ōōğ kann ēēn ōōk rinkieken, dēēp un ümmer dēper, un jē wieder ēēn kickt, jē klorer wârrt dat; un hēēl ünnen an’ (ReF7.021) Grund, dor liǧǧt de Heḃen, un dėn sien blauen Wunner hett noch kēēn Minschen-Ōōğ klōōkkregen|durchschaut.

„Dōōt|Dōōn|Tun Sē^X10 mi dėn ēēnziǧsten Gefâllen“, sä ik, „un loot|loten|lassen Sē^X10 Schnabel nu man ruhig^X52 sitten.“

„Ih, wō^X31 dėnkt|dėnken|denken Sē^X10 hėn!“, sä de Herr Ünner-offzēēr. „Dē kann je gor ni ruhig^X52 sitten; de Artillerist, dē vör sien Britsch steiht, wârrt je âll twēē Stunnen aflȫȫst. Un ohn Snackerie geiht dat je ni af. – Schnabel seǧǧt ōōk …“

„Na, wüllt|wööt^X63|wollen man tō Huus gohn“, sä ik un folğ de schȫne Dēērn ut de Fēērn no. Man in ehr Ōgen sēhǧ^X58|sähe ik mien Dooğ ni wedder^X41a, un dat wēēr|war gōōt^X50 sō. Wėnn ēēn lang in dėn Schadden seten hett un ēēn kickt dėnn mitmool|plötzlich in Gott sien lēve Sünn, dėnn kann ēēn blind wârrn. Un wėnn ēēn dooğsöver in dėn Keller rumhantēērt hett un kummt ruut un kickt in dėn blauen Heḃen, dėnn flirrt ēēn dat vör de Ōgen, un ēēn kann nüsselig|düsig wârrn un kann dat blieḃen dat Leḃen lang.

Dat gröttste Ēlend, wat no mien Weten noch kēēn vun de Herren Romoonschrievers utfȫhrli beschreḃen hett, is, wėnn sik sōōn ârmen, jungen, inpannten Studenten in ėn Kummandantendochter verkickt. Dat wēēt kēēnēēn, wo^X30 dat deit|schmerzt. Man wi wēēt Beschēēd, wi hebbt dat dörmookt. (ReF2.4.021)

Подняться наверх