Читать книгу Vers en Vlam - Jeanette Ferreira - Страница 13

I.D. du Plessis

(*25 Junie 1900 – †11 Desember 1981)

HY IS IN PHILIPSTOWN GEBORE en het in Steynsburg en Kaapstad grootgeword, waarvan laasgenoemde die digter se tuiste geword het. Du Plessis het die grade BA, MA, BEd en DPhil behaal, laasgenoemde vir sy proefskrif oor die bydrae van die Kaapse Maleier tot die Afrikaanse volkslied. Sy intense belangstelling in die Maleier-kultuur sou later ook in sy digkuns vorm aanneem en hy het die Maleier-musiek op verskeie gebiede bevorder. Hy het hom ook aktief beywer vir die behoud van die Maleier-woonbuurt in die Bo-Kaap. Vir ’n rukkie was hy ’n joernalis, maar het hom weer na die akademie begewe en is as dosent in tale aan die Universiteit van Kaapstad aangestel. Later was hy die eerste kanselier van die Universiteit van Wes-Kaapland. Du Plessis was bekend vir sy jeugboeke, kortverhale en sy digbundels. Onder toekennings wat hom te beurt geval het, tel die volgende: Scheepers-­prys vir jeuglektuur en Hertzog-prys vir poësie. Meer as 70 digbundels, kortverhale en romans het uit sy pen verskyn.

Pre-lees

Bespreek in groepe:

•Het iemand al ooit vir jou ’n geskenk uit ’n ander land saamgebring?

•Het jy daarvan gehou of nie en waarom?

•Waarom bring iemand gewoonlik vir jou ’n geskenk saam wanneer hulle na ’n ander plek reis?

Die gedig in konteks: Djokjakarta (ook Yogyakarta) is ’n stad in Indonesië (Java). By die volgende webwerf kan jy na ’n kaart van die stad se ligging kyk, asook foto’s daarvan: https://www.google.co.za/maps/place/Jogjakarta/@-7.8032504,110.3748449,-13z/data=!3m1!4b1!4m2!3m1!1s0x2e7a5787bd5b6bc5:0x21723fd4d3684f71?hl=af.

Batik is ’n kunshandwerkvorm waarvolgens materiaal gekleur word met kleursel en was. Tradisionele batik kom oorspronklik van Djokjakarta en Surakarta. Pers, donkerbruin en wit is meestal gebruik. Sekere patrone word net deur die adel gedra.

Lees

Djokjakarta

1.In Djokjakarta, waar die silwersmede

2.Geduldig hamer op die wit metaal,

3.Het ek vir jou – ’n duisend jaar gelede? –

4.Dié bontgeblomde batikdoek gaan haal.

WOORDVERKLARINGS

bontgeblomde: kleurvolle blompatrone / Eng.: multicoloured floral pattern

doek: stuk materiaal wat jy om jou lyf kan bind of oor ’n tafel gooi / Eng.: cloth

geduldig: sonder om ongeduldig te word / Eng.: patiently

hamer (ww.): om met ’n hamer te slaan / Eng.: hammer

metaal: delfstof wat deur bewerking van vorm kan verander / Eng.: mineral of which the shape can be changed by beating it

silwersmede: vaklui wat met silwer werk / Eng.: silversmiths

Pitkos: ’n Kwatryn kan as deel van ’n langer reeks gedigte of as onafhanklike gedig gelees word. Hoewel hierdie kwatryn deel van ’n reeks gedigte is, kan dit ook as ’n onafhanklike gedig gelees en voldoende verstaan word. Tradisioneel was die kwatryn se rymskema aaba.

Die tradisionele kwatryn vertoon ’n wending in die derde versreël. Hier verander die gedig van ’n algemene vertelling na ’n direkte vraag aan iemand wat vir die spreker spesiaal is, want hy het vir dié mens ’n doek gaan haal. Let wel, hy het nie die doek as ’n aandenking saamgebring nie, maar spesiaal “gaan haal”.

LEERFOKUS

alliterasie

assonansie

atmosfeer

hoofletters

kwatryn

lettergrepe

ritme

rym

Post-lees

Kontekstuele vrae

1.Waarom sou jy die spreker in die gedig as ’n reisiger beskou?

2.Watter onmoontlikheid kom in die gedig voor?

3.Hoe bind die gedig die plek waar die doek vandaan kom en die artikel wat daarvandaan kom deur klank?

4.Hoe wyk hierdie gedig van die tradisionele kwatrynvorm af?

5.Gee jou opinie omtrent die gebruik van hoofletters waar spelreëls dit nie vereis nie.

Vir jou joernaal en/of in die klas

Skryf ’n paragraaf aan iemand vir wie jy omgee om te verduidelik hoekom jy enige artikel van jou keuse uit jou kultuur vir hom/haar as geskenk stuur.