Читать книгу Vers en Vlam - Jeanette Ferreira - Страница 7

Boerneef

(*11 Mei 1897 – †2 Julie 1967)

BOERNEEF WAS DIE SKRYWERSNAAM van I.W. van der Merwe. Behalwe digter was hy ook prosaskrywer, kinderverhaalskrywer en leksikograaf. Hy is op Ceres gebore, het op die plaas Boplaas grootgeword en is in Kaapstad oorlede. Hy het aan die Universiteit van Kaapstad (destyds South African College) gestudeer, waar hy ’n onderwysdiploma en ’n meestersgraad in Afrikaans-Nederlands behaal het. As dosent was hy 41 jaar aan die Universiteit van Kaapstad verbonde, waar hy sy loopbaan as professor afgesluit het. Boerneef is veral bekend vir sy geestige, volkse en klankryke verse en verskeie van sy verse is getoonset en deur bekende sangers gesing. In 1968 word hy postuum met die Hertzogprys bekroon vir sy hele digterlike oeuvre. Sy poësie handel veral oor die kontrei waar hy vandaan kom en waarvoor hy ’n passie gehad het: die Karoo, Kamdeboo, Koorsteenberg, Katbakkies, Soebatsfontein en Speserykloof. Sy poësie word dan ook gekenmerk deur kontreitaal, dit wil sê die soort Afrikaans wat in hierdie streke gepraat is.

Pre-lees

Wuppertal is ’n afgeleë dorpie in die Sederberge en slegs bereikbaar deur middel van ’n grondpad. Die omgewing is ongerep en daar kom fynbos asook veldblomme in die lente voor.

Die gedig in konteks: Die gedig het ’n speelse klank met ’n hartseer ondertoon, wat die musikaliteit van Boerneef se poësie reflekteer. Hierdie gedig is een van dié wat getoonset is (gaan luister gerus by https://www.youtube.com/watch?v=7oMKwxizkNU om die melodie te hoor), juis omdat dit so klankryk is.

In hierdie speelse dog nostalgiese vers sê die spreker hy stuur vir sy geliefde ’n veer van die berggans. Daarmee wil hy vir haar sê hoe lief hy haar het.

Die berggans kom wydverspreid in Afrika voor, maar veral suid van die Sahara. Dit is een van die voëlsoorte wat gewoonlik lewenslank net een maat het. In die Antieke Tyd het Egiptenare die berggans as heilig beskou. Sy pragtige veredrag ver­toon grys, bruin en wit. Hoewel dit nie direk gesê word nie, dra dit ook by tot die berggansveer se simboliese waarde.

Lees

Die berggans het ’n veer laat val

1.Die berggans het ’n veer laat val

2.van die hoogste krans by Woeperdal

3.my hart staan tuit al meer en meer

4.ek stuur vir jou die berggansveer

5.mits dese wil ek vir jou sê

6.hoe diep my liefde vir jou lê

WOORDVERKLARINGS

berggans: soort gans, (ook genoem kolgans, Nylgans, wildegans: volksname vir Alopochen aegyptiacus) / Eng.: mountain goose, Egyptian goose (common names for Alopochen aegyptiacus)

krans: groot rots / Eng.: cliff

mits dese: met hierdie / Eng.: herewith

tuit: om lippe spits te maak / Eng.: pout

Woeperdal: ouer spelwyse van Wuppertal / Eng.: older spelling of Wuppertal

Pitkos: ’n Rympatroon, assonansie en alliterasie versterk die klankrykheid van die gedig en bind dit. Die aantal lettergrepe – 8 per versreël buiten versreël 2 - in versreëls dra ook by tot die musikaliteit. Ouderwetse kontreitaal skep ’n romantiese en nostalgiese atmosfeer.

LEERFOKUS

alliterasie

assonansie

koeplet

kontreitaal

leestekens

musikaliteit

paarrym

ritme

sestet

simboliek

Post-lees

Kontekstuele vrae

1.Waar is die spreker? Gee ’n rede vir jou antwoord.

2.Waarvan is die gansveer ’n simbool? Kies die regte antwoord.

a.hoogtes

b.liefde

c.skoonheid

3.Waarom is paarrym so gepas in hierdie gedig?

4.Hoe dra die mees opvallende assonansie in versreëls 1-3 by tot die atmosfeer?

5.Die spreker stuur vir sy geliefde ’n berggansveer. Hoekom, dink jy, stuur hy juis hierdie item?

Vir jou joernaal en/of in die klas

Skryf ’n brief van 100 woorde waarin jy verduidelik hoekom jy iets (enigiets van jou keuse) stuur aan iemand vir wie jy omgee sodat dié persoon sal verstaan hoe jy oor hom/haar voel. Dit kan ook ’n vriend(in) of familielid wees.