Читать книгу Plaasmoord - Karin Brynard - Страница 12

Hoofstuk 9

9

In die koel donkerte van die begrafnisonderneming se kantore is Saar vir ’n oomblik blind. Sy knyp haar oë toe om gewoond te raak aan die skielike duisternis. Dis ’n kenmerk van al die ou geboue, onthou sy, dié donkerte binne. Hulle is gebou in die dae voor elektriese waaiers en lugreëling, toe klein vensters en dik mure die beste verweer was teen die hitte.

Tannie Yvonne is aan ’t praat met iemand by ’n lessenaar, sien sy. Die lessenaar lyk klein in die see van grafruikers en doodskiste wat die ruimte in die vertrek vul.

“Ag, my ou mensie,” sê ’n middeljarige vrou agter die lessenaar en staan op. “My innige, innige simpatie met jou verlies.” Sy kom met uitgestrekte arms op Saar afgestap en druk haar styf vas. “Dis so verskriklik, so verskriklik. Ek het jou ma-hulle goed geken toe julle nog twee sulke klein ou goedjies was,” sê sy aangedaan in Saar se hare. Sy druk haar ’n rukkie in stilte vas. As sy terugtree, vee sy haar neus en oë met ’n gefrommelde snesie af, lei Saar dan aan die arm terug na die lessenaar.

“Mens voel so verslae,” sê sy as hulle gaan sit het. “Ek sê nou net vir Yvonne, ’n mens is nêrens meer veilig nie. En waarheen vlug jy? Ons kan mos nie almal in Australië loop sit nie. En dat die regering dit toelaat! Dis of dit hulle nie kan skeel nie. Oor ons wit is. Hulle sê heeltyd dis nou ’n reënboognasie en die verlede is in die vergeetboek geskryf. Maar hulle los die kriminele om ons een-een te laat uitmoor.” Sy skud haar kop treurig, tel ’n brandende sigaret uit ’n asbakkie op en trek diep daaraan, haar oë toe asof sy biddend rook.

Saar probeer aan iets dink om te sê, maar haar verstand haak vas.

“My seun in Pretoria was nou al twee keer in ’n kaping. Elke keer is hulle met sy kar weg,” gaan die vrou voort en rook borrel by haar neus uit. “Al wat die polisie vir hom sê, is hy moet bly wees hy lewe nog. En die Here weet, ’n mens is bly. Maar watse lewe is dit? Die laaste keer was sy seuntjie by hom in die kar. Daai kind is so getraumatiseer. Hy eet niks, praat niks en maak sy bed nat. En my seun self ...” Sy trek weer met toe oë aan die sigaret, haar mond ’n gekreukelde rooi tuit. Dan druk sy die sigaret met mening dood en haal ’n kwitansieboek uit haar lessenaarlaai.

“Julle hoef nie te worrie oor jou sus en die ou kleintjie nie, hoor. Ons sal sorg dat hulle van Postmasburg teruggebring word en ons reël alles vir die begrafnis. Julle hoef julle nou oor niks te bekommer nie. In wie se naam maak ek die rekening oop?” vra sy terwyl sy die boekie oopslaan en ’n velletjie blou deurslagpapier regskuif.

Na wat vir Saar soos ’n ewigheid voel, is alles afgehandel en kan sy na buite vlug.

Hulle lê die rit na Postmasburg hoofsaaklik in stilte af, met tannie Yvonne wat af en toe na ’n plaas se uitdraaibord wys om iets te sê oor die mense wat daar bly. Namate hulle nader aan die dorp kom, verander die landskap. Die rooi, sanderige grond en doringbome maak plek vir ’n klipperige wit kalkgrond en verknotte boompies, wat Saar onthou as witgatwortelboompies. Haar pa het altyd vertel die oumense het koffie gemaak van die boom se wortels. ’n Ent verder verander dit weer, na bossieveld en swart ysterklip – die bron van al die yster- en mangaanmyne in die omgewing.

Liewe Here, dit voel soos ’n leeftyd sedert sy hier weg is. Hoeveel jaar? Donkies. Elke Kersfees die dowwe pyn wat nie naam wou kry nie. Sy’t verlang. Na wat? Beslis nie plaas toe nie. Nie na hierdie harde veld nie. Nie na Pa nie. Hulle rukkerige gesprekke oor die foon elke paar maande was moeilik genoeg. Geen aansporing om Kersfees in hierdie plek te kom deurbring nie. Freddie het meer gekom. Sy wat Saar was het verskonings geproduseer. Miskien het sy verlang na die droom van vroeër – van daardie één Kersfees. Daar was ’n boom en Ma en Pa was vrolik en niemand was siek nie. Ma was volkome by haar positiewe en selfs uitgelate. En daar was presente en Pa wat sê ons eet braaivleis, soos Boere. Nie kalkoene en ander Ingelse kosse nie, g’n warm poedings met sente daarin waarop die kinders hul tande kan breek nie. En Ma wat skerts tandartse moet ook leef en Pa wat sê hulle kan leef van die ryk mense, daar’s genoeg van húlle. En die boom was ’n doringtak. Hier’s nie naaldbome hier rond nie. Ma het dit wit geverf en sy en Freddie het dit versier met linte en engele wat hulle van papier gemaak het ...

Op Postmasburg aangekom, volg hulle die borde na die hospitaal, waar Saar parkering kry in die digte skaduwee van ’n bloekom.

“Is jy nou seker jy wil na haar kyk, kindjie?” vra tannie Yvonne nadat hulle stilgehou het.

“Ek moet, tannie. Ek wil haar met my eie oë sien,” sê sy sonder veel oortuiging en gooi haar deur oop.