Читать книгу Татар баянчылары - Коллектив авторов, Ю. Д. Земенков, Koostaja: Ajakiri New Scientist - Страница 9

Фәйзи ага – халык арасыннан үсеп чыккан баянчыларның беренче буын вәкиле. Ул 1919 елның 19 декабрендә Сембер өлкәсендәге Кәшә авылында туа. Әтисе Усман абзый да гармунчы була. Биш-алты яшьлек Фәйзи әтисенең ундүрт телле венский гармунында үзлегеннән уйнарга өйрәнә. Гармунчылар алтын бәһасенә йөргән ул заманнарда, әле бала гына булуына карамастан, аны аулак өйләргә, каз өмәләренә чакыралар. Ә Сабан туйларында малайны хәтта өлкән гармунчылар белән ярыштырып уйната торган булалар.

Унбиш яше тулгач, Фәйзигә Уралга, Пласт дигән шахтёрлар шәһәренә күчеп китәргә туры килә. Шунда яшәгәндә, ул ике рәтле, халык телендә хромка дип аталган гармунда уйнарга өйрәнә.

1939 елда Фәйзи Садыйковны армиягә алалар. Сугышка кадәрге чорда ул хәрби очучылар мәктәбен тәмамлый. Нәкъ менә шушы мәктәптә укыганда кечкенә диапазонлы баянда (андый баяннарны «полу- баян» диләр иде) уйнарга өйрәнә. Шулай ук нота белемен дә үзләштерә башлый, полктагы тынлы оркестр музыкантлары белән якыннан аралаша.

Фәйзи ага сугышның азагына кадәр фронтта була. Аңа әле сугыш тәмамлангач та бер ел армиядә хезмәт итәргә туры килә. Менә шундый катлаулы тормыш мәктәбен узып, ул 1946 елда Казанга кайта һәм Г. Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясенә бара. Бәхетенә, аны җыр-бию ансамбленә баянчы итеп эшкә алалар.

1951 елның башында филармониядә җырчы Рәшит Ваһапов җитәкчелегендә концерт бригадасы оеша. Фәйзи аганы да шунда баянчы итеп чакыралар. Биредә ул 1962 елга кадәр, Рәшит Ваһапов вафат булганчы хезмәт куя.

Филармониядә эшләү дәверендә Фәйзи ага Галия Кайбицкая, Зифа Басыйрова, Галия Гафиятуллина, Разия Тимерханова, Габдулла Рәхимкулов кебек танылган җырчылар белән бергә чыгыш ясый.

Ул елларда, кагыйдә буларак, филармония артистларының концертлары баянчылар чыгышы белән башланып китә иде. Ф. Садыйков концертларда С. Сәйдәшевнең «Кызыл Армия маршы»н, «Сандугач»ын, Җ. Фәйзинең «Геройларны каршылау маршы»н, Ф. Яруллинның «Шүрәле» балетыннан «Вальс»ны һәм татар халык көйләрен башкара. 50 нче елларда Уфадагы концертларның берсендә Фәйзи аганың баянда уйнавын шулкадәр ошаталар ки, аны ярты сәгать дәвамында сәхнәдән чыгармыйлар, һәм аңа репертуарындагы барлык көйләрне диярлек уйнарга туры килә.

Фәйзи ага төрле зурлыктагы концерт гармуннары белән дә чыгышлар ясый башлый. Алар Гали Җәмлиханов белән бергәләшеп тә шушы гармуннарда уйный. Тамашачы музыкантларның бу чыгышларын аеруча җылы кабул итә. С. Сәйдәшевнең «Чалгычылар җыры»н аларга гел биска, ягъни кабатлап уйнарга туры килә.

Фәйзи ага турында сөйләгәндә тагын шуны да әйтергә кирәк: аңа һәм аның чордашларына махсус музыка уку йортларында белем алу бәхете тәтеми. Беренчедән, аларның яшьлеге авыр елларга туры килә. Икенчедән, бик укырга теләсәң дә, 30–40 нчы елларда Казанда музыка училищесында баян классы булмый әле. Ләкин шуңа да карамастан Ф. Садыйков, Г. Халитов, Р. Ибраһимова, М. Әхмәдиев һәм Р. Сафиуллин кебек беренче татар баянчыларының уйнавы шулкадәр самими, шулкадәр моңга бай ки, без аларны чын мәгънәсендә халык җәүһәрләре дип атарга хаклыбыз.

Фәйзи Садыйков, төрле авырлыкларны җиңә-җиңә, 60 яшенә ка- дәр филармониядә эшләде һәм 1979 елның декабрь аенда лаеклы ялга чыкты.

Рамил Курамшин