Читать книгу Medycyna estetyczna - Группа авторов - Страница 11

Zmarszczki (ryc. 2.4) są objawem starzenia się skóry, w której z wiekiem zanika naturalnie produkowany kwas hialuronowy. Skóra traci swą sprężystość, natomiast degradacji ulegają włókna kolagenowe i elastynowe tkanki łącznej. Ciągła praca i wzmożone napięcie mięśni mimicznych twarzy prowadzą do powstania drobnych linii i zmarszczek. Początkowo są to zmarszczki czynnościowe, niewidoczne po naciągnięciu skóry, jednak z czasem się utrwalają i odtąd są stale widoczne.

Podział zmarszczek

Zmarszczki ortostatyczne

Zmarszczki ortostatyczne są widoczne już od narodzin. Znajdują się pod dolną szczęką i w górnych partiach szyi. Mają poprzeczny lub półkolisty przebieg. Nie są właściwym objawem starzenia, pojawiają się z powodu zaniku dziecięcej wyściółki tłuszczowej.

Zmarszczki mimiczne (dynamiczne)

Zmarszczki mimiczne powstają jako następstwo stałych ruchów skóry nad mięśniami mimicznymi. Pojawiają się w różnym wieku. Już około 10. roku życia można je zauważyć na ciele, a w wieku 20–25 lat uwidaczniają się wokół oczu.

Zmarszczki te pojawiają się pod kątem prostym do linii napinania się mięśni. Śmiech, marszczenie brwi, mrużenie oczu, grymasy twarzy charakterystyczne dla danej osoby pozostawiają ślady w postaci pogłębiających się zmarszczek, które z czasem utrwalają się i przybierają postać bruzd. Dynamiczna i ekspresyjna twarz, gdzie mięśnie pracują z większą częstotliwością, jest narażona na wczesne pojawienie się zmarszczek mimicznych.

Do zmarszczek mimicznych należą:

• zmarszczki poprzeczne czoła – pojawiają się najwcześniej ze wszystkich zmarszczek mimicznych, są widoczne już w okresie dojrzewania, a powstają w wyniku kurczenia się mięśnia czołowego;

• zmarszczki śmiechowe („kurze łapki”) – występują po 20. roku życia w wyniku kurczenia się mięśnia okrężnego oka;

• zmarszczki pionowe gładzizny – pojawiają się w różnym wieku na gładziźnie czoła pomiędzy łukami brwiowymi jako efekt kurczenia się mięśnia marszczącego brwi;

• zmarszczki poziome gładzizny – występują w okolicy nasady nosa w wyniku kurczenia się mięśnia podłużnego nosa;

• zmarszczki poziome podstawy przegrody skórnej nosa – pojawiają się pod wpływem kurczenia się mięśnia obniżającego przegrodę nosa;

• zmarszczki wokół ust – pojawiają się około 40.–50. roku życia w wyniku kurczenia się mięśnia okrężnego ust.

Zmarszczki statyczne

Zmarszczki statyczne powstają głównie przez utrwalenie już istniejących zmarszczek mimicznych. Pogłębiają się wraz z wiekiem. Dodatkowo obserwuje się lekkie przebarwienie naskórka w obrębie wytworzonej zmarszczki. W celu ukazania formy zmarszczek statycznych często porównuje się je do zagięć na kartce papieru, gdy nawet po rozprostowaniu kartki zagięcie nadal pozostaje widoczne.

Odmianą zmarszczek statycznych są zmarszczki strukturalne (posłoneczne). Pojawiają się u osób z uszkodzeniem słonecznym skóry, czyli na skutek oddziaływania promieniowania UV.

Zmarszczki grawitacyjne

Zmarszczki grawitacyjne są efektem działania siły grawitacji na skórę o obniżonej sprężystości. Grawitacja oddziałuje na człowieka przez całe jego życie, więc kiedy traci on naturalną podściółkę, czyli tkankę tłuszczową twarzy, skóra staje się mniej napięta. Powoduje to zmianę konturów twarzy oraz pojawianie się bruzd nosowo-wargowych, obwisłych policzków i zwiotczałego podbródka. Zmarszczki grawitacyjne przebiegają na brzegach oczodołów, wyniosłości jarzmowej i brzegu żuchwy. Charakteryzują się powolnym procesem powstawania i w dużej mierze zależą od skłonności osobniczych.

Do zmarszczek grawitacyjnych należą:

• fałdy skórne na powiekach górnych i dolnych;

• podłużne fałdy wzdłuż całej szyi lub w obrębie podbródka – odpowiadają przebiegowi mięśnia szerokiego szyi;

• zanikająca linia żuchwy – obniżenie policzków poniżej brzegu kostnego żuchwy, tzw. chomiki;

• opadający łuk brwiowy;

• zapadnięte policzki – powstają w wyniku działania sił grawitacji i zaniku poduszeczki tłuszczowej w obrębie policzka;

• bruzdy nosowo-jarzmowe – są określane jako „dolina łez”, powstają w wyniku odsłonięcia dolnego brzegu oczodołu kostnego przez opadający policzek;

• bruzdy nosowo-wargowe – linijne zagłębienia powstałe na granicy skóry wargi i policzka, ciągnące się od skrzydełek nosa aż po kąciki ust, są widoczne zwłaszcza przy mimice twarzy i uśmiechu.

Rycina 2.4

Rozmieszczenie poszczególnych zmarszczek twarzy.

Przyczyny powstawania zmarszczek

Proces starzenia się skóry

Z biegiem czasu zanika produkcja kwasu hialuronowego przez komórki skóry właściwej. Skóra traci swą sprężystość, degradacji ulegają włókna kolagenowe i elastynowe, które stanowią rusztowanie skóry.

Kurczenie się mięśni

Stanowi przyczynę tworzenia zmarszczek mimicznych. Pojawiają się one prostopadle do mięśnia, co skutkuje powstawaniem zagłębień w skórze. W momencie, gdy skurcze te powtarzają się, zostaje zaburzone funkcjonowanie fibroblastów znajdujących się wokół danego mięśnia, co w konsekwencji, z biegiem czasu prowadzi do utworzenia trwałego zagłębienia – zmarszczki. Bardzo duży wpływ na ten rodzaj powstawania zmarszczek wywierają emocje, głównie te negatywne. Osoby, które mają pogodne podejście do życia, mogą dłużej cieszyć się gładką i młodą skórą.

Utrata wody

Woda w skórze nie występuje w postaci płynnej, tylko jako żel, a związana jest z kwasem hialuronowym. Związek ten wypełnia przestrzeń międzykomórkową, w której znajdują się włókna kolagenowe i elastynowe. Niestety wraz z wiekiem synteza kwasu hialuronowego zmniejsza się. To powoduje, że skóra nie jest już w stanie zatrzymać wody w obrębie tkanki. Prowadzi to do wiotczenia skóry na skutek utraty wody i osłabienia włókien kolagenowych.

Palenie papierosów

Palenie papierosów pozostawia ślad, zwłaszcza wokół ust, gdzie powstają pionowe zmarszczki charakterystyczne dla palaczy. Palący systematycznie składają usta w charakterystyczny sposób, zaciągając się kilka razy dziennie dymem papierosowym.

Promieniowanie ultrafioletowe

Promieniowanie słoneczne zmienia nie tylko kolor skóry, lecz także jej strukturę. Zmniejsza jednocześnie elastyczność i przyśpiesza pojawienie się pierwszych zmarszczek lub pogłębienie już istniejących.

W kolejnych dekadach życia można zaobserwować następujące objawy starzenia się skóry twarzy:

• 30 lat: nadmiar skóry powiek górnych powoduje opadanie powiek górnych, zaznaczenie „kurzych łapek” w bocznych kątach oka;

• 40 lat: wyraźnie zaznaczone fałdy nosowo-wargowe, poprzeczne zmarszczki czoła i zmarszczki pionowe międzybrwiowe („lwie zmarszczki”);

• 50 lat: opadanie końca nosa, mniej wyraźnie zaznaczona linia żuchwy; zmarszczki szyi spowodowane widocznymi pasmami mięśnia szerokiego szyi, opadanie bocznych części policzków i tworzenie się „chomików”;

• 60–70 lat: dalsze ścieńczenie skóry oraz zanik tkanki podskórnej, przyczyniający się do pogłębiania zmarszczek i wiotkości skóry.

Piśmiennictwo

1. Adamski Z., Kaszuba A. Dermatologia dla kosmetologów. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2008.

2. Fraiman A., Bird G., Metelitsa A.I. i wsp. Cutaneous effects of smoking. J. Cutan. Med. Surg. 2004; 8: 415.

3. Glogau R.G. Systematic evaluation of the aging face. W: Bolognia J.L., Jorizzo J.L., Rapini R.P. (red.). Dermatology. Wyd. 1. Mosby, London 2003; 2357–2360.

4. Koh J.S., Kang H., Choi S.W. i wsp. Cigarette smoking associated with premature facial wrinkling: image analysis of facial skin replicas. Int. J. Dermatol. 2002; 41(1): 21.

5. Leung W.C., Harvey I. Is skin ageing in the elderly caused by sun exposure or smoking? Br. J. Dermatol. 2002; 147(6); 1187.

6. Majewski S. Starzenie genetyczne i zewnątrzpochodne (słoneczne) skóry. W: Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.

7. Marur T., Tuna Y., Demirci S. Facial anatomy. Clin. Dermatol. 2014; 32(1): 14–23.

8. Pessa J.E., Rohrich R.J. Facial topography: clinical anatomy of the face. CRC Press, 2012.

9. Radlanski R.J., Wesker K.H. The face: pictorial atlas of clinical anatomy. Quintessence Pub Co, 2012.

10. Ridley M.B., VanHook S.M. Aesthetic facial proportions. W: Papel I.D., Frodel J., Park S.S. i wsp. (red.). Facial Plastic and Reconstructive Surgery. Wyd. 2. Thieme, New York 2002; 96–109.