Читать книгу Medycyna estetyczna - Группа авторов - Страница 28

Wskazania z zakresu neurologii obejmują:

• terapię dynamicznej stopy końskiej, spowodowanej spastycznością u dzieci w wieku 2 lat i starszych z mózgowym porażeniem dziecięcym;

• połowiczy kurcz twarzy, kurcz powiek, kurczowy kręcz szyi;

• spastyczność kończyny górnej po udarze mózgu;

• pierwotną, nadmierną potliwość pach, niereagującą na leczenie miejscowe;

• korekcję zmarszczek gładzizny czoła spowodowanych nadmiernym kurczeniem się mięśni;

• profilaktykę bólów głowy u dorosłych z przewlekłą migreną.

Poniżej omówiono niektóre z ww. wskazań oraz inne, tzw. off-label.

Pierwotna, nadmierna potliwość

Nadmierna potliwość najczęściej dotyczy okolicy pachowej, powierzchni dłoniowej ręki i podeszwowej stopy oraz twarzy. Jest to zaburzenie czynności gruczołów potowych na skutek dysfunkcji w ośrodkach układu autonomicznego przy niestwierdzonych zaburzeniach strukturalnych gruczołów potowych. Za wzmożoną potliwość uważa się wydzielanie większej ilości potu niż 50 mg/minutę. Dotyczy przeważnie ludzi młodych i cierpi na nią około 0,5% populacji. W ponad 50% przypadków stwierdza się rodzinną skłonność do występowania nadmiernej potliwości, co może wskazywać na udział czynników genetycznych.

Zabieg polega na kilku lub kilkunastu iniekcjach śródskórnych toksyny botulinowej w rejony ciała o nadmiernej potliwości. Iniekcje można wykonać również jako podskórne bardzo cienką igłą. Podczas zabiegu podaje się łącznie do 100 jednostek botuliny. Zabieg jest praktycznie bezbolesny, ale u osób szczególnie wrażliwych na ból można zastosować znieczulenie miejscowe.

Toksyna botulinowa zaczyna działać po około 72 godzinach, natomiast całkowity efekt terapii jest widoczny po 7–14 dniach i utrzymuje się 6–9 miesięcy. Efekt zabiegu może być tłumaczony tym, że włókna współczulne nie regenerują się po wstrzyknięciu TBX-A tak szybko, jak włókna ruchowe.

Ból migrenowy

Migrena jest samodzielną i najdłużej znaną medycynie jednostką chorobową. Jej główny objaw to napadowy ból głowy. Jest to choroba dziedziczna, występująca u 10–12% populacji, częściej u kobiet niż u mężczyzn. Patomechanizm choroby polega na skurczu naczyń tętniczych, głównie w zakresie odgałęzień tętnicy szyjnej wewnętrznej z następującym, nadmiernym rozszerzeniem i pulsowaniem.

Migrenę rozpoznajemy, gdy napady bólu powtarzają się, a każdy trwa nie krócej niż 4 i nie dłużej niż 72 godziny. Ból jest intensywny, jedno- lub dwustronny, pulsujący, nasilający się podczas wysiłku. Napadowi towarzyszą nudności, wymioty, światłowstręt, aura wzrokowa i nadwrażliwość na dźwięki.

Leczenie migreny za pomocą toksyny botulinowej jest nowym wskazaniem w neurologii i może być stosowane w przypadku pacjentów dorosłych z przewlekłą migreną (bóle głowy występujące co najmniej 15 dni w miesiącu), którzy nie reagują na inne leczenie. Istota zabiegu opiera się na założeniu, że jedną z przyczyn prowadzących do napadu migrenowego jest stale utrzymujące się, nadmierne napięcie w niektórych partiach mięśniowych głowy i szyi. Wstrzyknięta w wybrane okolice botulina znosi to nadmierne napięcie, przy czym dawka jest tak dobrana, żeby nie upośledzała ruchomości głównych grup mięśniowych. Niektórzy pacjenci odczuwają ulgę już po kilku godzinach od zabiegu, jednak pełny efekt pojawia się po 3–7 dniach i utrzymuje się przez 3–6 miesięcy.

U więcej niż połowy pacjentów dochodzi do całkowitego ustąpienia napadów, a u pozostałych – do znacznego zmniejszenia nasilenia ataków migreny. Zdarza się, że ustąpienie migreny jest efektem ubocznym leczenia botuliną ze wskazań estetycznych. Należy wspomnieć, że rzadko obserwowano również zjawisko odwrotne, tzn. wystąpienie bólów głowy w wyniku leczenia toksyną botulinową ze wskazań estetycznych.

Zez towarzyszący i porażenny

Zezem potocznie nazywamy każde nieprawidłowe ustawienie gałki ocznej. Zez towarzyszący powstaje w wyniku niedowidzenia jednego oka. Natomiast zez porażenny ma swoją etiologię jako konsekwencja porażenia nerwów gałkoruchowych lub mięśni poruszających gałkę oczną. Jedna z gałek ocznych może być ustawiona zbieżnie, rozbieżnie lub skośnie z ograniczeniem lub zniesieniem ruchu w kierunku działania porażonego mięśnia, co powoduje podwójne widzenie.

Wskazaniem do stosowania toksyny botulinowej typu A może być każde nieprawidłowe ustawienie gałki ocznej, zarówno w zezie towarzyszącym, jak i porażennym w celach leczniczych i ze względów kosmetycznych. Zez porażenny był pierwszym zaburzeniem ruchowym leczonym toksyną botulinową przez amerykańskiego okulistę Allana Scotta, któremu zawdzięcza się wprowadzenie tego preparatu do praktyki lekarskiej.

Do wybranego antagonistycznego mięśnia gałkoruchowego przeciągającego gałkę oczną w swoją stronę wstrzykuje się małą ilość preparatu. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, wkraplając do worka spojówkowego odpowiedni środek znieczulający. Wyniki leczenia są zadowalające u znacznego odsetka chorych. Im wcześniej rozpoczęte leczenie, tym lepsze wyniki. Zwolnienie kurczu przyśpiesza powrót funkcji mięśnia przeciwstronnego. Zastosowanie iniekcji z toksyny botulinowej typu A w leczeniu zezów poprawia ustawienie gałek ocznych, zmniejsza kąt zeza, co pozwala kształtować odruchy lokalizacyjne z prawidłową korespondencją siatkówkową i przeciwdziałać powstawaniu niedowidzenia u dzieci, jak również zmniejsza dolegliwości związane z dwojeniem obrazu u osób dorosłych.

Uśmiech dziąsłowy

Uśmiech dziąsłowy to taki, podczas którego w przesadny sposób odkryte są dziąsła górnego łuku zębowego. Jakkolwiek jest dość powszechny i postrzegany jako zupełnie normalny aspekt czyjejś anatomii, to wielu osobom przeszkadza, wygląda bowiem nieatrakcyjnie np. na zdjęciu.

Toksyna botulinowa wstrzykiwana jest w mięsień odpowiedzialny za nadmierne skurcze (mięsień okrężny ust). Powoduje to zmniejszenie widoczności dziąseł podczas uśmiechu.

Inne zastosowania toksyny botulinowej

Obecnie zwiększa się liczba zastosowań medycznych toksyny botulinowej. Stosuje się ją np. przy trudno gojących się ranach ciętych, celem zniesienia napięcia skóry i przyśpieszenia gojenia się rany. Wiadomo również, że niektórzy chirurdzy plastyczni ostrzykują toksyną botulinową świeże szwy, m.in. podczas face liftingu, aby przyśpieszyć gojenie i zmniejszyć widoczność blizny.

Pacjenci, którzy mają nadmiernie szeroką żuchwę, mogą otrzymać iniekcje toksyny w mięsień żwacz. Prowadzi to do paraliżu części włókien żwacza, a przez to do zmniejszenia objętości tego mięśnia. Efektem takiej terapii jest zmniejszenie szerokości dolnej części twarzy, poprawa jej owalu oraz u osób cierpiących na bruksizm – ustąpienie napięcia mięśniowego.

Toksynę botulinową wykorzystuje się również w leczeniu osób z przerosłymi bliznami, łysieniem w obrębie owłosionej skóry głowy, ślinotokiem, nadmiernym łojotokiem, rumieniem twarzy. Zakres jednostek chorobowych, w których znajduje ona zastosowanie, nieustannie się powiększa.