Читать книгу Panorama współczesnej filozofii - Группа авторов - Страница 16

Współcześnie dokonano rozbioru starożytnej idei sceptycyzmu na dwa elementy: tezę, że wiedza jest niepewna i tezę, że wiedzy nie posiadamy. Pierwszą uznano za oczywistą i nazwano fallibilizmem. Druga pozostała kontrowersyjna i zachowała nazwę sceptycyzmu. W głównym nurcie kultury sceptyczna teza, że wiedza nie istnieje, jest lekceważona jako niezgodna z praktyką poznawczą, a poważne dyskusje wokół tej tezy są niszowe i toczą się w ramach filozofii. Pokazały one, że sceptyk co do wiedzy przyjmuje teoretyczne założenia, na które nie musimy się godzić (zbyt surowe wymogi dla wiedzy i uzasadnienia, które można zmienić na inne, równie uprawnione). Nowością współczesnej filozofii jest sceptycyzm znaczeniowy (nie istnieją znaczenia), na który można odpowiedzieć podobnie: nie ma idealnych znaczeń, ale istnieją znaczenia niedookreślone, które umożliwiają społeczną komunikację. Podstawowym problemem sceptycyzmu globalnego jest niespójność pragmatyczna: każda próba stwierdzenia tezy sceptycznej co do wiedzy, prowadzi do sprzeczności między jej treścią (nie istnieje wiedza), a aktem jej stwierdzenia, który zakłada, że coś wiem (skoro twierdzę). Podobnie, jeśli nie istnieją znaczenia, to znaczenia jest również pozbawiona formuła sceptycyzmu znaczeniowego. Mimo wewnętrznej niespójności sceptycyzm odegrał doniosłą rolę w rozwoju ludzkiej wiedzy, zwłaszcza naukowej, inspirując precyzowanie pojęć i doskonalenie metod uzasadniania. Także współcześnie przypomina nam o prowizoryczności naszych pojęć i przekonań, które ciągle wymagają rewizji i korekty.