Читать книгу Trzeci brzeg Styksu - Krzysztof Beśka - Страница 5

Tego wieczora słońce zachodzące nad Retkinią i Brusem przypominało wielką, pulsującą kulę ognia. Taki ogień w parę chwil potrafi strawić kolejną upadającą fabrykę, a wraz z nią i ludzkie marzenie o potędze, władzy, a może nawet, kto wie, szczęściu. Wciąż jednak było to tylko słońce – trochę jeszcze zimowe, trochę już wiosenne.

Dzień kończył się też jak zwykle, jak dobiegł kresu wczoraj i najpewniej odejdzie w niebyt jutro: głosem setek fabrycznych świstawek, odgwizdujących zgodnie koniec dniówki, tupotem, a raczej chlupotem tysięcy par lichych robotniczych drapoków na pokrytym błotem bruku wąskich ulic, które w mieście tym przecinały się bez końca, tworząc swoistą szachownicę; wreszcie szmerem prowadzonych półgłosem rozmów, tu i ówdzie głośniejszych wyrzekań na los, który odczarować trudno, właściwie to chyba nie sposób, a może i nie warto.

– Idziesz, Franek, do famuły, czy z nami na piwo? – pytał robotnik robotnika, pracownik farbiarni tego, co cały dzień, od bladego świtu, spędzał przy ładowaniu bel bawełny na ogromne platformy, zwane z niemiecka rolwagami.

– Nie. Nie mogę – brzmiała odpowiedź cicha, wręcz ledwo słyszalna.

– Dajcie żesz spokój chłopinie. Widzicie, że majster mu tak plecy obił, że ledwo idzie.

– Może jutro. Może... Przecież lubię piwo...

No i ogniowi na koniec dnia, temu prawdziwemu, niszczycielskiemu, też nikt by się nie zdziwił. Choć pożary w mieście Łodzi, za które zgodnie winiono zawsze przypadek, mrugając przy tym znacząco okiem, wybuchały zazwyczaj ciemną nocą...

W pałacu Neumannów, secesyjnej, trzypiętrowej budowli zajmującej od niespełna roku działkę przy ulicy Długiej 30, od wczesnego popołudnia, właściwie już od obiadu trwało żywe poruszenie. Każdy, kto w ostatnich godzinach spojrzałby na Annę Karolinę Neumann, najstarszą córkę Friedricha, znanego w całym mieście i poza jego granicami właściciela sześciu fabryk włókienniczych, i jego żony Gudrun, stwierdziłby bez wahania, że ma do czynienia z gorączką, a przez to być może z grypą lub jakąś inną groźną chorobą. Kto wie, czy nie tropikalną.

Nikt z domowników nie załamywał jednak rąk, nie wzywał lekarza, choć ten z pewnością przybyłby do pałacu w kilka chwil. Wiedzieli bowiem zarówno Friedrich, jak i jego Gudrun, jak na kochających, choć bardzo zajętych na co dzień rodziców przystało, że za stan ich córki odpowiada nie żadna choroba, a coś zupełnie innego.

– Bal! Idę na bal, Mutti – powtarzała bez końca jasnowłosa, ładna dziewczyna wszystkim naokoło, nie tylko matce.

– Jesteś piękna – odpowiadała jej na to Gudrun Neumann, która, choć nie chciała tego po sobie poznać, denerwowała się równie bardzo jak jej córka, a może i bardziej.

– Mój pierwszy w życiu bal...

Próżno było tłumaczyć małej, że to nie bal, wszak trwał post poprzedzający święta Wielkiej Nocy, a jedynie przedstawienie w Theater-Varieté przy Konstantynowskiej. Ale niech i będzie bal!

Ledwo więc służba wyniosła zastawę po obiedzie, na pokoje wtargnęli zgodzeni specjalnie na tę okoliczność fryzjerzy, modystki na czele z zażywną krawcową o czerwonej, szerokiej twarzy sprzedawczyni wędlin. Wspierało ją pół tuzina pomagierek, na które pokrzykiwała bez końca, choć niezbyt głośno, bo wnętrza pałacowe, nie tak dawno przecież urządzone, budziły we wszystkich nie lada respekt.

– Proszę tutaj, ja, tu będzie dobrze – komenderowała osobiście frau Gudrun, za pomocą złożonego japońskiego wachlarza odprawiwszy wszystkie pokojówki, służące i kamerdynerów, żeby jej się pod nogami nie plątali.

Zaczynała się bowiem gra o stawkę największą: o pozycję Neumannów w światku towarzyskim Łodzi – to raz. I o taką samą pozycję, ale w świecie wielkich fortun, gdyż wydanie córki za mąż należało wciąż i będzie należeć zawsze do najważniejszych interesów – to dwa. Na przedstawieniu w Theater-Varieté miały się bowiem pojawić wszystkie liczące się rodziny łódzkie ze swoimi córkami i synami.

– Ta suknia jest stanowczo za długa – powiedziała zażywna krawcowa, przypatrując się krytycznie przepięknej, różowej, marszczonej gęsto sukni z najprawdziwszego jedwabiu, którą przed chwilą włożyła na siebie Anna Karolina i teraz stała w niej na stole niczym porcelanowa lalka, niemal bez ruchu, jak miała przykazane.

– Jak to za długa? Jak to za długa? – Gudrun Neumann zamrugała nerwowo oczami.

– Będzie się plątała – zaczęła wyjaśniać mistrzyni nożyc, choć jeszcze bez użycia rąk, a gestykulować potrafiła i lubiła. – Ręczę dobrodziejce. Mimo obcasików.

– Mimo obcasików – powtórzyła jak echo żona fabrykanta, by zaraz zapytać: – I co?

– Trzeba skrócić, ale niewiele. Skrócić trzeba.

– Ale ile to potrwa? – zaniepokoiła się gospodyni, spoglądając to na rzeźbiony bogato zegar z kukułką, wiszący na jednej ze ścian, to na przerażoną, pobladłą twarzyczkę córki. – Żeby zdążyć, musimy wyjechać za trzy godziny. Za dwie. Zwei Stunde!

– Kole godzina, może mniej – uspokoiła ją kobieta, ujmując się pod boki. – Nawet się pani dobrodziejka nie obejrzysz, jak córę będzie można do ślubu prowadzić...

W tym samym czasie, kiedy Annę Karolinę przygotowywano z mozołem do jej pierwszego w życiu towarzyskiego wyjścia, dwa piętra wyżej jej młodszy, bo ledwie sześcioletni brat imieniem Johann siedział w pojedynkę na parapecie jednego z pałacowych okien i znudzonym wzrokiem patrzył przez okno. Pokrywające powierzchnię szyby liszaje, powstałe po spadłym wczoraj wieczorem deszczu pomieszanym ze śniegiem, dalece utrudniały obserwację.

Ciemniejąca coraz szybciej wschodnia strona nieba, na którą wychodziły okna dzięcięcego pokoiku małego Hansika, bo tak często zwracali się do niego domownicy, coraz bardziej przerażała chłopca. Latarnie uliczne jeszcze się nie paliły, a kominy fabryk, a było ich widać stąd co najmniej kilkanaście, przypominały mu żywe istoty. Żywe, ale gotowe pozbawić tego życia innych. Ludzi, dzieci, jak on. Chwilami był pewny, iż walcowaty, strzelisty kształt porusza się, przybliża coraz bardziej. I zaraz podejdzie pod okna ich pałacu, stłucze szyby w oknach i zabierze go ze sobą. Albo wessie do środka!

Na szczęście i tym razem wybawił go od złego głos bony, Frau Gertrudy, która pojawiła się w jego pokoju nie wiadomo kiedy, cicho niczym duch; jej malec się nie bał.

– Hansiku, kolacja!

Zjadł bez grymaszenia, choć w pojedynkę, co było dość nietypowe w domu, gdzie każdy posiłek był swoistą celebrą: do pokoju jadalnego, drugiego w pałacu pod względem wielkości po reprezentacyjnym, urządzonym z prawdziwym przepychem salonie, schodzili się wszyscy domownicy, służba przynosiła wiktuały, rozmawiano, czasem nawet śmiano się, gdy ojciec był w dobrym humorze, bo jakiś geszeft mu się udał.

– Danke – powiedział cicho, zeskakując szybko z krzesła.

Obsługujący go stary kamerdyner imieniem Hermann skinął na to głową i poniewczasie, za to niemal bezszelestnie odsunął ciężki mebel. Wysokie ściany na spółkę z sufitem odbiły tupot małych nóżek na drewnianej podłodze. Odprowadzający wzrokiem malca Hermann jeszcze nie wiedział, jak bardzo jeszcze zatęskni za tym dźwiękiem i widokiem...

Kilka chwil później Hansik Neumann był z powrotem na górze, w swoim dzięcięcym pokoju. Próbował bawić się ołowianymi żołnierzykami, ale wkrótce go to znudziło. Na to, by dosiąść swojego ukochanego drewnianego konia na biegunach, stojącego w kącie pokoju, był, jak sam oceniał, już za duży. Popatrzył też na półkę z książkami, ale szybko odwrócił wzrok. Nic nie było w stanie skupić na dłużej jego uwagi. W dodatku, mimo że godzina była już wieczorna, wcale nie chciało mu się spać.

Na szczęście znów z opresji wybawiła chłopca bona, która zarządziła wieczorną kąpiel. A Neumann-junior bardzo lubił się kąpać: baraszkował w głębokiej wannie wypełnionej wodą z pianą, głośno przy tym krzycząc. Zazwyczaj chwilę przed wyjściem z wanny ogarniała go senność. Tak było i tym razem. Ubrany w białą piżamkę i niesiony na rękach do pokoju, myślał o swojej siostrze i o rodzicach. Inkrustowany sufit przesuwał się przed oczami, ozdoby traciły swe ostre kontury, aż w końcu obraz zastąpiła ciemność zupełna.

Kiedy się obudził, stwierdził, że jest we własnym łóżeczku. Było mu zimno i to chyba właśnie chłód był winny przebudzenia. Hansik przewrócił się na drugi bok, przykrył kołdrą po sam nos: widział teraz krzyż, który tworzyła futryna jedynego okna w jego pokoju. Cisza.

Zegar gdzieś za drzwiami, w głębi pałacu, uderzył wiele razy; Hans próbował liczyć, ale szybko się w tym pogubił. Ciężkie story, którymi zwykle zasłanianio okno, tym razem, najprawdopodobniej przez zapomnienie, nie były zasunięte, dzięki czemu płonące trzy piętra niżej gazowe latarnie uliczne rzucały świetlne refleksy na ściany pokoju. Chłopiec przez długą chwilę przypatrywał się im, a jego dziecięca wyobraźnia przyspieszała coraz bardziej.

Kiedy na powrót zaczęła go ogarniać senność, coś nagle stuknęło.

Chłopciec wstrzymał oddech. Dźwięk nie powtórzył się, a i mały nie był pewien, czy rozległ się naprawdę, czy tylko mu się to przyśniło.

– Kto tam? – zapytał niegłośno, podnoszą lekko głowę z małej, obszytej koronkami poduszki. – Ktoś tam jest?

Nikt mu jednak nie odpowiedział na pytanie. Wtedy mały Johann Neumann znów, chcąc nie chcąc, zaczął rozmyślać o fabrycznych kominach, które lada chwila ożyją i przyjdą do niego, by, mimo protestów, płaczów i krzyków malca, wessać go bez litości przez swoje okopcone dymem, bezdenne paszcze.

W tej samej chwili jakiś podłużny kształt położył się cieniem na jasnych prostokątach okna, niczym ukośna belka prawosławnego krzyża...