Читать книгу Hartklop Omnibus 3 - Malene Breytenbach - Страница 13

“Ai, ek is darem bly julle twee het so goed uitgedraai,” sê matrone Van der Walt. “Die een word toe ’n pediater en die ander een ’n beroemde renjaer.” Lucinda sê niks, teug net aan die warm rooibostee en kyk diskreet rond in die eenvoudige aftreewoonstelletjie.

“Lucy was altyd die slimste van ons almal, en ek die mooiste,” grap Edwin.

Matrone lag. “Vabond! Jy is nog net dieselfde. Bekkig en vol dinge. Waarom is julle nie getroud nie?”

“Met mekaar of sommer?” vra Edwin parmantig, maar Lucinda weet hy hou ’n front voor. Innerlik is hy geweldig gespanne oor wat hulle te hore kan kom.

“Een van die twee, stouter.”

Sy gesig word lank. “Ek is ’n wewenaar. Lucy het nooit getrou nie.”

Lucinda sit haar koppie neer. “Dit laat my soos ’n bejaarde oujongnooi klink. Om die waarheid te sê, matrone, sien ek Edwin nou eers weer, ná baie jare.”

“Ek is besig om ou bande op te tel,” sê hy, en hy klink nie meer vir Lucinda ligsinnig nie. “En dis waarom ons hier is, matrone. Ons verledes is duister. Ons weet niks van ons ouers nie – ek weet in elk geval niks van myne nie. Lucy weet darem iets, en dat sy by pleegouers was. Wat kan matrone ons vertel?”

Matrone lyk meteens oud en beswaard. “Ai, dis sulke hartseer gevalle wat by ons uitgekom het. Julle moet regtig oortuig wees dat julle wil uitvind, anders sal die skok dalk te erg wees om te verwerk.”

Edwin sit vorentoe en kyk haar stip, smekend aan. “Ek wou nie weet nie, maar nou móét ek, om my kind se onthalwe.”

Matrone lyk skoon bewoë. “Het jy dan ’n kind?”

“Ja, en sy het vigs. Sy is in die kliniek waar Lucy werk.”

Matrone word bleek van skok en vee met haar servet oor haar lippe voor sy prewel: “Liewe Heer van genade.”

“Ek is baie in die buiteland en ek het gewonder of daar enige familie is wat darem oor haar besorg sal wees. Lucy is blykbaar vir Nanette, my dogter, soos ’n moederfiguur, maar ek kan nie verwag dat Lucy werklik een moet wees nie. Tensy sy met my trou, natuurlik.”

Lucinda skrik en sien dat hy haar skalks beskou. Sy bly liewer stil.

Matrone lyk sommer gretig om te help. “Julle kan by die departement maatskaplike dienste uitvind, en natuurlik by binnelandse sake geboortesertifikate en so aan kry.”

“Wie is die maatskaplike werker wat my na die weeshuis gebring het, matrone?” vra Lucinda.

Matrone dink eers, haar vinger op haar lippe. “Dit was Suzette van der Merwe, as ek reg onthou. Sy woon hier in Kaapstad. Ek dink ek het nog haar telefoonnommer iewers, in ’n ou telefoonboekie. Ek gooi mos niks weg nie. Eendag op ’n reëndag kry mens dit weer nodig. Wag, ek gaan soek.”

Sy verdwyn by die deur uit en Edwin kyk na Lucinda. “Jy gaan gouer jou dinge uitvind as ek. My ma was seker ’n jong meisie wat swanger geword het sonder dat sy getroud was en toe raak sy van my ontslae. Pleks sy maar ’n aborsie gehad het.”

“Eddie! Die lewe is heilig. Kyk wat het van jou geword. Jy het ’n sukses van jou lewe gemaak.”

Hy glimlag wrang. “Ja, aan die een kant ’n moerse sukses. Aan die ander kant ’n moerse flop.”

Lucinda kyk hom bejammerend aan en in haar brand die agterdog, wat eintlik weet is.

“Eddie, jy wou jou nie laat toets vir MIV nie, en nou soek jy familie –”

Matrone is skielik terug en onderbreek haar: “Hier het ek dit. Suzette van der Merwe, telefoonnommer en adres in Tuine, Kaapstad. As sy nog daar bly.”

Sy gee ’n papiertjie aan Lucinda, wat dit lees en in haar handsak sit. “Baie dankie, matrone.”

“Wou jy geweet het wie jou pleegouers was?”

“Ja, dit ook. Hulle spook nou nog by my.”

Matrone snork ergerlik. “Daardie aaklige mense.

Jy was kort by hulle en hulle het jou geslaan, blykbaar vir die geringste ding. Ek wou moord pleeg toe ek sien hoe jy lyk daardie dag dat Suzette van der Merwe jou na ons gebring het. Die Here sal sulke mense straf. Hulle gaan reguit hel toe. Suzette sal jou van hulle kan vertel, wie hulle was en alles.”

Lucinda kom agter dat sy sidder en brokkies van ou herinneringe terugroep, soos die woorde van ’n ou, vals liedjie. Die nagmerries en drogbeelde voel of dit vlak in haar gemoed lê.

“Jy het ook nie as baba na ons gekom nie, Edwin,” vertel matrone. “Jy was al twee jaar oud. As jou ma jou as baba vir aanneming gegee het, sou jy aangenome ouers gehad het. Mense neem nie maklik ouer kinders as pleegkinders in soos die geval met Lucinda was nie. Jou ma was ’n enkelouer en toe hulle jou vind, was sy dood. Sy het selfmoord gepleeg in ’n kamertjie in Woodstock. Hulle kon haar nie identifiseer nie, want sy het niks by haar gehad nie. Sy wou seker nie hê iemand moet iets oor haar uitvind nie. Jou gehuil het mense se aandag getrek. Die polisie het jou gevind en jy is na die weeshuis gebring, my arme kind.”

Lucinda voel asof sy ineenkrimp toe sy dié aaklige nuus hoor en sy sien dat Edwin doodsbleek geword het. Sy vlieg op en gaan omhels hom, met trane in haar oë. Hy begin ruk en sy besef hy huil ook. Sy hou hom stywer vas.

Matrone is ook nou in trane. “Ag, ek is so jammer, kinders, so jammer.”

“As ek ooit ’n sterk dop nodig gehad het, is dit nou,” sê Edwin, wat bleek agter die stuurwiel van die opvallende, duur voertuig in die betreklik armoedige straat sit en nie eens agterkom dat mense na hulle staar nie.

“Ons wou mos, en matrone hét ons gewaarsku dat dit ons kan skok. Wel, nou weet jy en hoef jy nie te wonder nie.”

Hy kyk met troebel oë na haar. “Ek kan nie glo dat my ma sommerso kon verdwyn het nie. Het niemand haar as vermis aangemeld en gesoek nie?”

Lucinda sit ’n troostende hand op sy arm. “Dalk het sy van ver gekom, soos my ouers.”

“Dalk.” Hy sug en vryf met een hand oor sy gesig.

’n Straatkind klop aan sy ruit en hy kyk op. Die vuil gesiggie smeek en die lippe beweeg, maar hulle kan nie hoor wat hy sê nie.

Edwin voel in sy sak, haal sy beursie uit, trek ’n honderdrandnoot uit, draai die ruit af en gee dit vir die kind, wat lyk of hy wil flou word toe hy die baie geld sien. Hy wil nog dankie sê, maar Edwin het reeds die motor aangeskakel en trek met ’n gebrul van die enjin weg.

Lucinda kyk na sy profiel, maar sê niks voordat hulle uit die voorstad in die grootpad indraai nie.

“Eddie, moet ons jou nie toets vir MIV nie?” vra sy so simpatiek soos sy kan.

Hy draai sy gesig na haar. “Ek hét my laat toets. Ek is skoon.” Sy stem is bars.

“Ek probeer jou nie beledig of iets nie, maar –”

“Nee, almal dink net ek het dit ook oor my kind dit by haar ma gekry het.”

Hulle ry in stilte tot by die Wynland-kliniek en Edwin laai Lucinda by haar huis af.

“Verskoon my vanaand,” sê hy. “Ek sal eers baie laat terug wees.”

Sy is bekommerd oor sy skokreaksie en wat hy daaromtrent gaan doen, maar ook half bly dat hy weg sal wees as sy Werner weer sien. Sy besluit om Werner by Erik te gaan soek.

“Hallo,” groet sy, bly om hom by sy seun te sien sit. “Ek het die middag afgeneem en was heelmiddag weg.”

“Ja, ek het gesien jy en Edwin ry.” Hy klink styf, en glimlag nie.

Sy wil verduidelik waarheen hulle was, maar nie voor die kind nie. “Kan ek jou vir aandete verwag?”

“Liewer nie.”

“Hy is nie vanaand by die huis nie.”

Hy kyk haar vas aan. “In daardie geval sal ek kom.”

Sy loop liewer weer. By Nanette se bed gaan sy staan en sy sien dat die kleintjie glad nie goed lyk nie.

“Waar is Papa?” vra Nanette op Frans.

“Hy is stad toe. Môre kom hy jou weer sien.”

Die kind het natuurlik uitgesien na haar pa se kuier, en nou is sy so teleurgesteld dat sy bedremmeld daar uitsien, dink Lucinda. Oudergewoonte sit sy haar hand op Nanette se voorkop en sy hou nie daarvan dat dit so warm voel nie. Sy hou ook nie van die hoesie wat Nanette gee nie. Ervaring en instink vertel haar dinge is allesbehalwe pluis hier.

“Ek kom nou-nou weer,” belowe sy, maar Nanette gryp haar hand en hou dit vas, asof sy haar wil keer om te loop.

Lucinda sit by haar en Nanette maak haar oë toe, maar sy los nie. Op daardie oomblik sien Lucinda dokter Wannenburg saam met twee verpleegsters inkom en sy wink hom nader.

“Hierdie enetjie is glad nie lekker nie,” fluister sy. Hy staan fronsend na die kind en kyk. “Sy reageer nie goed op die antiretrovirale nie,” fluister hy. “Komplikasies.”

Lucinda voel dat die greep op haar hand verslap het en versigtig trek sy haar hand los.

“Waar is die pa?” fluister dokter Wannenburg.

“Ek weet nie. Hy het gery. Gesê hy kom laat terug. Ek is bekommerd oor hom en Nanette. Sy is jou pasiënt, maar ek ken haar pa al soveel jare.”

Hy knik en lyk besorg. “Ek verstaan.”

“Verskoon my, ek wil net by Marita iets gaan uitvind,” sê sy.

“Binne,” hoor sy Marita se stem toe sy aan die toe kantoordeur klop, en sy gaan in.

“Hallo, Marita. Jammer om te steur …”

“Glad nie. Kom sit. Ek kan sien iets pla jou.”

Lucinda sug. “Meer as een ding pla my. Ek en Edwin van Reenen het by ons ou weeshuismatrone gaan kuier, en daar het hy gehoor sy ma het selfmoord gepleeg en daarom het hy as tweejarige in die weeshuis beland. Dit het hom lelik geruk.”

“Foei tog, arme man. Ek kon sien dat daar ’n beswaarde mens agter daardie macho-, traak-my-nieagtige fasade wegkruip.”

“Jy is baie oplettend. Nanette is ook vir my baie agteruit. Sommer so skielik.”

Marita sug en vryf oor haar oë. “Dis vir my asof die kind uitgehou het vir iets en nou kan sy nie meer nie. Die komplikasies tree in.”

“Dokter Ras het my vertel. Daar is nog iets wat my pla. Hoekom kom niemand ooit vir Charles sien nie? Is hy dan ook ’n verstoteling?”

Marita kyk haar vas in die oë en lyk of sy haar antwoord oorweeg. “Asseblief, dis uiters vertroulik. Net ek en Jens weet tot dusver.”

Lucinda kry ’n nare voorgevoel. “Dit is iets ergs, maar vertel my sodat ek weet – as jy dink dat jy my kan vertrou.”

“Ek vertrou jou. Charles se ma woon in Johannesburg. Sy het geld, want sy betaal stiptelik, maar sy het die kind letterlik op ons gedump. Hy is ’n betaalde liefdadigheidsgeval.”

“Dit klink vreemd. Wat bedoel jy daarmee?”

Marita sug weer. “Ons wil nie beweer dat die ma ’n sekswerker is nie. Die pa is onbekend. Sy is nie heeltemal die straatlopertipe nie, en daarom wonder ons of sy nie ’n foonsnol is nie, of ’n minnares wat onderhou word.”

“Liewe hemel!”

“Ja. Die dag wat sy Charles kom aflaai het, het ek en Jens haar baie vreemd gevind en ons het albei iets vermoed. Duidelik wil sy nie die kind by haar hê nie. Toe hy baie siek word, het sy hom eenvoudig na die beste kliniek gestuur waarvan sy weet, en sy betaal natuurlik. Maar sy het nooit weer hierheen gekom nie. Juis daarom gee tant Mymie baie aandag aan hom. Hy noem haar ouma.”

Lucinda laat sak haar kop in haar hande en haar woorde kom gedemp uit: “Dan kerm ek en Edwin oor ons wees is. Daar is kinders wat veel swaarder het.”

Sy kyk met brandende oë op. “Ek sal maar vir Charles ook ’n moederfiguur probeer wees, as jy dit nie reeds is nie.”

Marita glimlag deernisvol. “Ons het so baie brode om ons botter oor te smeer dat dit maar dun raak. Ek waardeer dit dat jy so sorgsaam met die kinders is. Dis een van die redes waarom ons jou hierheen gelok het.”

Lucinda staan op. “Dankie. Vanaand is ek nogal verward.”

“Dis maar deel van ons werk, my liewe kind. Gaan stap onder die bome, ruik die bloeisels, dan voel jy beter.”

Lucinda glimlag dankbaar en loop uit. Daar is darem een troos wat vanaand voorlê en dis ’n grote: sy gaan vir Werner sien. Hy is die soort mens vir wie sy dié goed kan vertel. Hy sal sy breë skouer aanbied en luister. Sy sien reikhalsend daarna uit om weer by hom te wees.

Lucinda het moeite gedoen met haar voorkoms en sy wag ongeduldig vir Werner om in die sitkamer by haar aan te sluit. Sy maak asof sy ’n tydskrif lees, maar eintlik registreer sy niks, want haar gedagtes is by hom.

“Hallo daar,” kom dit uiteindelik van die deur af, en sy moet met wilskrag haar gesigsuitdrukking neutraal hou. Oorweldigend aantreklik kom hy in, en sy wonder of haar knieë in jellie sal verander as sy opstaan.

Hy kom sit langs haar op die bank. “Erik lyk vir my by die dag beter.”

“O ja, hy sal deurgaans beter lyk. Dit neem nie so lank om die ergste van die malaria af te skud nie.”

Maar as hy sterk genoeg is, gaan julle weg, dink sy meewarig. Watter lugleegte gaan julle nie dan agterlaat nie?

“Hoe was jou dag?” vra hy.

“Wel, laat ek sê ek kan dalk doen met ’n glas van jou whisky.”

“So sleg?” skerts hy. “Dit verg mos baie om jou te laat drink.”

Hy staan op en gaan skink dit. Toe hy haar glas vir haar gee, kyk hy besorg na haar. “Iets het vandag met jou gebeur. Wil jy my vertel?”

Hoe het sy nie daarna gesmag nie! Maar sy antwoord bedaard: “As jy treurmares wil hoor, sal ek jou vertel.”

“Ek kan dit vat. Gooi maar.”

Eers stamelend, maar al vlotter, vertel sy hom van haar en Edwin se besoek aan die matrone, toe van Nanette en laastens van Charles.

“Dis meer treurigheid as wat die meeste mense in een dag moet verwerk,” merk hy op. “En jy neem dit alles op jou smal ou skouertjies.”

“My skouers is glad nie so smal nie, hoor,” protesteer sy. “Ek kan dit ook vat, anders het ek nie ’n dokter geword nie.”

Hy sit sy glas en toe hare neer, kelk haar gesig in sy hande en soen haar teer op die lippe. Sy wil meer hê toe hy haar los, en sy sien iets in sy oë wat hittiger is as sy tere aanraking.

“Ek wil nie soos ’n smartvraat klink nie,” sê sy, “maar ek gaan die maatskaplike werker kontak wat my destyds by die weeshuis besorg het. Soos jy gesê het, dalk moet ek my familie navors.”

“Ja, vir jou eie gemoedsrus.” Hy trek haar teen hom aan en hou haar vas. “Ek het gehoor dat Edwin gesê het jy is mishandel.”

“Deur pleegouers, nie my eie ouers nie.”

“Ek kan nie glo dat mense iemand soos jy sleg kan behandel nie. Ek verbeel my ek weet hoe jy moes gelyk het. Enorme poele van blou oë, swart krulhaartjies, gesig soos ’n feetjie. Klein en tingerig soos ’n tinktinkie.”

Sy lag. “Ag, Werner, jy is laf. Ek kon ook maar stout wees. Ons het soveel kattekwaad in die weeshuis aangevang.” Maar sy is tog geroer deur sy teerheid.

“Dié Edwin voel baie vir jou, nè?”

Sy kyk op in sy oë. “Ja, wel … ons is mos maatjies van kleins af.”

“Maats? Dink jy julle pas by mekaar?”

Die vraag maak haar ongemaklik. “Nie daardie soort maats nie. Nie lewensmaats nie. Ek dink Edwin is veel meer wêrelds as ek.”

“Dis heel waarskynlik ’n kwessie van opposites attract.”

“Nee. Stel dit so: ek het deernis vir hom, maar dis nie die regte soort liefde om … e …”

“Om minnaars te wees nie?”

“Presies.”

“Hy is besonder aantreklik. Selfs ék kan dit sien.”

“Ja, maar soos ’n model of akteur, en hy was nog altyd bewus daarvan.” Sy sal nie prontuit sê dat Edwin ydel is nie, maar al is sy lief vir hom, moet sy dit erken.

“Ek dink daar is dinge wat jy vir jouself moet uitwerk. Jy het genoeg ruimte nodig om dit te doen. Ek gun dit vir jou.”

Wat bedoel hy? dink sy vervaard. Is dit ’n mooi manier om te sê hy distansieer hom eerder van haar? Dat haar lewe te veel van ’n warboel negatiewe dinge is vir hom om te hanteer? Veral ná sy dramas met ’n vrou soos Enid?

“Jy lyk beswaard, maar ek sê vir jou daardie man is gek oor jou. Jy sal ’n besluit moet neem,” sê Werner.

“As ek moet kies …” Maar hy sit ’n vinger oor haar mond.

“Later praat ons weer hieroor. Nie vanaand nie.” Hy gee weer haar glas aan en neem syne, en begin oor Erik en die verloop van sy siekte praat. Al is sy ontsteld, steek sy dit weg en praat professioneel, soos dit ’n dokter betaam.

Van haar romantiese wolk val sy hard terug aarde toe.

Werner kyk na Lucinda en kry ’n aaklige gevoel van verydeling.

Haar sentiment oor Edwin van Reenen wat haar vriendjie was toe hulle albei kinders was, maak haar seker blind vir die feit dat die man na ’n verwaande vrouejagter lyk. Die soort wat graag vat en los en om wie die vroumense soos brommers om vrot vleis draai. Hy flankeer meer met die verpleegsters as wat Lucinda agterkom. Losbandigheid het natuurlik gemaak dat hy MIV-positief is. Dalk het hy nog sy vrou aangesteek, maar sy was minder bestand en hy drink duur anti-retrovirale medisyne.

Werner sug innerlik. Hy wil nie vir Edwin by Lucinda verkleineer nie. Sy sal dink hy is jaloers en ná sy huwelik met Enid is dit een emosie wat hy verfoei.

Hy en Van Reenen sit beslis nie langs dieselfde vuur nie. Van Reenen gaan dalk nog ’n blok aan Lucinda se been word, en vir so iets het hy nou net nie lus nie.

Aan tafel wil Lucinda die wonderlike intimiteit van voorheen hê, maar Werner is terughoudend, al is hy sjarmant. Sy voel asof sy ’n wonderlike geskenk gekry het, maar dis teruggeneem met die belofte dat sy dit weer kan kry as sy groter en meer volwasse is.

Hy soen darem een keer haar hand en sy probeer dié wonderlike sensasie dwarsdeur die ete behou.

“Sal ons in die maanlig gaan stap?” vra hy egter skertsend toe die ete verby is.

“Ja, dit sal lekker wees.”

Hulle loop weg van die ligte van die kliniek in ’n laning bome af en hy neem haar hand. Sy verlustig haar in sy aanraking. Hulle stap in stilte tot aan die einde van die laning en sy luister na die naggeluide om haar: die getjirp van krieke, nagvoëls wat roep, klein diertjies wat in die gras en plante skarrel. Die wêreld raak weg totdat dit net hy en sy is, en sy weet sy is dolverlief. Haar hart is besig om haar verstand te oorheers.

Van ’n afstand hoor hulle die gedreun van ’n motorenjin.

“Ek vermoed jou vriend is terug,” hoor sy Werner sê.

“Ja.”

Hy draai haar meteens in sy arms in en hou haar vas. Sy smelt teen sy groot, warm, sterk liggaam en geniet die gevoel van gespierde arms wat haar koester.

“Ek wens dinge was minder gekompliseerd,” sê hy sag en laat rus sy ken op haar kroontjie. “Asof ek nie tans genoeg probleme het nie, raak ek beenaf op my seun se dokter.”

“Beenaf?” vra sy met haar wang teen sy bors en sy verbeel haar sy hoor sy hart klop.

“Beenaf,” beaam hy. “Ek moet my kop laat lees.”

Haar trots rebelleer meteens. Sy trek weg en kyk op. “Is ek dan só ’n probleem?”

Sy kan nie die uitdrukking op sy gesig sien nie, want dis in die skaduwee, maar sy hoor hom saggies sug.

“Maak eers vrede met die dinge waarmee jy vrede moet maak, dan sal jy dalk onbevange na my kan kom. Ek is nie ’n kind nie, Lucinda. Ek is maklik tien jaar ouer as jy, en ek weet watter probleme tussen mense kan ontstaan as die basiese dinge nie reg is nie.”

“Sal ons teruggaan?” vra sy koel.

Hy neem haar hand en hulle loop soos verliefdes. Maar dis oëverblindery, dink sy. Dalk het hy hom net met haar vermaak, want hy was tydelik tot haar aangetrokke. Mense raak geheg aan dokters wat vir hulle goed is, maar dit waai weer oor.

Hy sal weggaan en sy sal haar ewewig herwin. Toe hulle by die huis aankom, is Edwin daar. Lucinda kom dadelik agter dat hy gedrink het.

“Wat loop julle tweetjies so onder die sterre?” vra hy smalend.

“Ons het net gaan stap, Edwin,” sê sy ergerlik.

“Asof julle gekys is,” spot hy, maar dis met jaloesie en bitsigheid in sy stem.

“Sien jy wat ek bedoel?” vra Werner vir haar.

“Waarvan praat jy?” vra Edwin aggressief. Dit lyk asof hy die groter man wil aanval.

Lucinda ys. Teenoor die groot, fris, kalm Werner lyk Edwin soos ’n veglustige kapokhaantjie, al is hy nie juis tingerig nie.

Sy gee ’n gilletjie toe Edwin se vuis uitskiet. Maar Werner vang dit in een hand en dwing sy arm weg. “As ek nie van beter geweet het nie, het ek jou nou op jou kop laat staan,” sis Werner en los, want daar is ’n pyntrek op Edwin se gesig.

Werner draai om en loop. Lucinda is woedend, al sien sy hoe Edwin sy seer hand vryf.

“Eddie, wat dink jy doen jy?”

“Hy lol waar hy nie moet lol nie.”

“Liewe hemel, ek behoort mos nie aan jou nie! Ek kan kies met watter man ek wil vriende wees.”

Sy hand skiet uit en sy vingers sluit staalhard om haar boarm. “Ek gaan nie toelaat dat iemand jou voor my neus wegraap nie, Lucy.”

Sy ruk los en storm na haar kamer toe. Haar hele lyf bewe. In watter penarie het sy nou beland? Sy moes Edwin nooit genooi het om by haar te bly nie. Hy het heeltemal die verkeerde indruk gekry, en sy ken hom as besitlik. Hy deel nie graag wat hy as sy eiendom beskou nie. En sy weet hy is ’n baie slegte verloorder.

Ongelukkig het hy nou effektief tussen haar en Werner gekom. Sy wil gaan lê en huil, soos toe sy klein was.