Читать книгу Депутат чаклар бар иде / И мы были депутатами - Роберт Миңнуллин, Роберт Миннуллин - Страница 32

(Дин әһелләре җыенында ясаган чыгыш)

Бүгенге җыенны мин бик кирәкле эш, бик зур әһәмияткә ия чара дип уйлыйм. Әлбәттә, без бераз гына соңладык. Әмма нәкъ менә бүген җыелуыбыз – бик тә мәгъкуль бер эш. Чөнки иртәгә инде соңга калуыбыз да бик ихтимал. Ә җыенга шушы кадәр җәмәгатьнең җыелуы, бигрәк тә җыенда Татарстан Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Хәйруллович Мөхәммәтшинның да катнашуы мәсьәләнең мөһимлеге, актуальлеге турында, хәл итәсе проблемаларның күплеге һәм әһәмиятле булуы турында сөйли булса кирәк. Әгәр дәшмәсәк, безне хурлап әйтелгән сүзләргә, динебезне пычратып язылган мәкаләләргә бергәләшеп, бөтен мир белән җавап бирмәсәк, авызыбызга су кабып утырсак, Россия җәмәгатьчелеге безне, чыннан да, гаепле икән болар дип уйларга мөмкин. Шуңа күрә безгә ачыктан-ачык сөйләшергә, фикер алышырга, булган кимчелекләребезгә күз йоммыйча, курыкмыйча сүз алып барырга кирәк.

Үзегез күреп торасыз, Татарстан җитәкчелеге, дәүләт оешмалары ислам дине өчен кулыннан килгәннең барысын да эшләргә тырыша. Хөкүмәт карарлары, Президент указлары, Дәүләт Советы кабул иткән законнар нәкъ шул хакта сөйли. Соңгы елларда гына салынган бихисап мәчетләребез, шул исәптән Кол Шәриф мәчетенең салынып ятуы да – шуңа матур бер дәлил. Барыгызга да мәгълүмдер, Дәүләт Советы күптән түгел генә вөҗдан иреге һәм дин оешмалары турындагы Законны кабул итте. Президентыбыз ул Законга кул куйды. Бүгенге вазгыятьтә ул Закон безгә бик кирәк иде. Без аны берничә ел дәвамында зур тырышлык куеп эшләдек. Ул безнең өчен шулай ук изге булырга тиеш, без аны барыбыз да укырга, өйрәнергә, шул Закон нигезендә эшләргә һәм яшәргә тиешбез. Шушы Законга багышланган беренче семинар узды да инде, аны моннан соң да дәвам итәргә кирәк.

Әгәр хөкүмәтебез динебезгә уңай карый икән, һәрьяклап ярдәм итәргә тырыша икән, дин оешмалары да шулай ук җавап кайтарырга тиешләрдер дип уйлыйм. Һәм шушындый вазгыятьтә дә кайбер дин әһелләре хөкүмәткә оппозициядә була икән, моны берничек тә аңлап һәм аңлатып булмый. Киресенчә, безгә нәкъ менә бүген бер фикердә, бер максатта булырга кирәк. Иң элек үзебезнең күңелебездә, гаиләбездә, мәчетебездә, мәхәлләбездә, ниһаять, үзебезнең республикабызда иминлек, тынычлык, татулык хөкем сөрергә тиеш. Безне бутарга тырышучылар болай да табылыр. Табылып та тора. Мәскәүнең безгә булган мөнәсәбәтен барыгыз да күреп торасыз. Төрле ярлыклар тагарга, гаепләргә, хөкем итәргә генә торалар. Алар «Улым, сиңа әйтәм, киленем, син тыңла!» дигән мәкальгә таянып эш итәләр. Алар Чечня белән сугышып кына калмыйлар, безгә дә бармак яныйлар. Янәсе, сез дә белеп торыгыз! Янәсе, күп шыбырдасагыз, сезгә дә чират җитәр! Шуңа күрә аларга чүбек чәйнәргә һич кенә дә сәбәп бирмәскә тиешбез. Алар безгә нахак бәла дә тагарга мөмкиннәр, дөрес булмаган фактлар да китерүләре бар. Алар аны белеп эшли. Әмма бер язылганны тиз генә бозып булмый, эфирдан, экраннан әйтелгән сүзне кире алып булмый. Мин дурак түгел дип акланудан да авыр әйбер юк бу дөньяда.

Ләкин шунысы аяныч: Россия матбугатында, радио-телевидениесендә үзебезнең хәзрәтләребез үк: «Татарстан – ваһһабичылар оясы», – дип лаф оралар. Әгәр моннан соң да «син – ваһһабичы, мин ваһһабичы түгел» дип, үзара ызгыш-талашлар оештыра башласак, безне беркем дә гафу итмәс.

Иң мөһиме, Татарстан мөселманнары үзләре үзара дус, тату һәм фикердәшләр булып яшәргә тиешләр. Әгәр ислам, чыннан да, тынычлык дине икән, без моны декларатив рәвештә генә түгел, кылган гамәлләребез, эшләгән эшләребез белән дәлилләргә, үзебезнең иминлек сагында торуыбызны бөтен дөньяга күрсәтергә бурычлыбыз. Кызганычка каршы, дин әһелләре арасында, йомшак кына итеп әйткәндә, татулык юк. Ызгыш-талаш бер тына да бер көчәя. Күңелдәге нәфесне, әшәкелекне камзул-чапан белән генә каплап булмый. Баштагы юньсез уйларны түбәтәй яки бүрек белән генә яшерә алмыйбыз. Кемнең кем икәнен халык барыбер чамалый. Без дә барысын да белеп, күреп торабыз. Дәүләт оешмасы булгач, безгә дә киләләр. Хәзрәтләр дә килә. Берсе килә дә: «Теге – ваһһабичы, бусы – ваһһабичы», – дип, эчен бушатып китә. Икенчесе килә дә: «Фәлән хәзрәт карак, фәлән хәзрәт иномаркада йөри, фәлән хәзрәт коттедж салдыра», – дип сөйләп китә. Өченчесе дин әһелләренең бер-берсен кыйнаулары, төрлечә мыскыл итүләре турында хәбәр сала. Барысы да дөрес тә түгелдер, гөнаһларына керә алмыйм. Әмма дә ләкин өебездә тынычлык юк, ыгы-зыгы дәвам итә. Дин тотарга, мәчеткә йөрергә җыенучы милләттәшләребезгә, яшь шәкертләребезгә нинди үрнәк күрсәтәбез, аларга нинди тәрбия бирәбез?

Карт хәзрәтләребезгә хөрмәт белән карарга, яшьләребезгә юл бирергә кирәк. Әмма чит илләрдә укып кайткан яшьләребез чит-ят идеяләр ияртеп кайталар икән, гафу итәсез, аларны туктата да белергә кирәк. Андыйлар безнең арада була алмый. Әйдәгез, мөэмин-мөселманнарыбызның башын бутамыйк, бабаларыбызның изге юлыннан тайпылмыйк. Әгәр ваһһабичылыкның әз генә исе чыкса да, без моның белән килешә алмаячакбыз. Бу безнең динебезгә генә түгел, республикабызга, мөстәкыйльлегебезгә дә бик каты удар булачак, ничә еллар, ничә гасырлар хыялланган, зур тырышлыклар белән яулап алынган суверенлыгыбызны бер селтәнүдә сызып ташлаячак. Көтеп кенә торалар!

Без барыбыз да бер үк изге эшне эшләргә тиешбез. Ул – халкыбызның тормышын, рухын, аңын, белемен, зәвыгын күтәрү. Җитәкчеләребез – халык мәнфәгатьләрен кайгыртып чыгарылган карарлар белән, әдәбият-сәнгать әһелләре – әсәрләре белән, педагогларыбыз – дәресләре белән, дин әһелләре – вәгазьләре, намазлары, хәер-догалары белән. Безнең максатыбыз да, киләчәк юлыбыз да бер булырга тиеш. Сүз дә юк, халкыбызның киләчәге, һичшиксез, хак динебез, ислам белән бәйләнгән. Без моны яхшы аңлыйбыз. Ләкин аңлау гына җитми. Әйдәгез, аклыйк, саклыйк, яклыйк без аны!

11 октябрь, 1999