Читать книгу Wielki problem drobniaków - Thomas J. Sargent - Страница 14

Owa wieczna żądza pieniędzy,

Która zżera osoby publiczne.

– Sir Alfred Tennyson

W niniejszym rozdziale przedstawiamy najważniejsze elementy naszego modelu oraz wynikające z niego konsekwencje. Omawiamy cechy, które zaobserwowaliśmy, badając historię. Pełen opis przyjętego przez nas modelu można znaleźć w rozdziałach składających się na Część V.

Nasza teoria pozwala wyjaśnić uporczywy i wszechobecny spadek wartości monet o niskich nominałach, który ukazują na przykład dane przedstawione na wykresach z ryc. 2.1. Na sześciu wykresach ukazano szacunkową ilość srebra w monetach o niskich nominałach, wybijanych w sześciu państwach w latach 1200–1800 (posłużyliśmy się odwrotnością, a więc pokazaliśmy, ile monet wybito z danej ilości kruszcu). Nieustannemu obniżaniu ilości srebra w monetach o niskich nominałach towarzyszyły wzrost wartości monet o wysokich nominałach wyrażonej za pomocą monet mniejszych oraz nawracające niedobory drobnych pieniędzy. Koncepcja, którą przyjęliśmy, pozwala wytłumaczyć przyczyny tendencji zwyżkowych ukazanych na tych wykresach, a ponadto wyjaśnia, w jaki sposób ów wzrost liczby monet wybijanych z tej samej ilości kruszcu wiąże się z występującymi w tym samym czasie niedoborami monet¹⁴.

Ryc. 2.1. Wykresy ukazujące równoważniki mennicze drobnych monet (liczbę monet o niskich nominałach wybijanych z danej ilości srebra) w różnych państwach w latach 1200–1800. Wszystkie wartości wskaźników ustawiono tak, że wynoszą 1 w 1400 roku. Źródła: Bernocchi (1976) i Galeotti ([1930] 1971) na temat Florencji, Papadopoli (1893–1909) co do Wenecji, Wailly (1857) na temat Francji, Challis (1992a) o sytuacji w Anglii, Munro (1988), Van Gelder, Hoc (1960) odnośnie do Flandrii oraz García de Paso (2000b) na temat Kastylii.

Jak może dojść do tego, że tanieje rzecz, której brakuje? Aby odpowiedzieć na to pytanie, wykorzystamy elementy naszego modelu, dotyczące popytu¹⁵. Gdy stopa zwrotu z monet o niskich nominałach maleje w porównaniu ze stopą zwrotu uzyskiwaną dzięki innym monetom, jest to sygnał rynkowy, który każe oszczędzać na kruszcu przy wybijaniu drobnych pieniędzy. Do spadku stopy zwrotu z monet o niskich nominałach dochodzi, gdy maleje wartość tych pieniędzy w stosunku do monet o nominałach wysokich. Obniżki kursu wymiany monet o niskich nominałach cechują więc okresy, kiedy szczególnie się wykorzystuje te pieniądze do świadczenia „usług płynnościowych”.