Читать книгу Wielki problem drobniaków - Thomas J. Sargent - Страница 20

1 Ten i inne terminy zostały zdefiniowane w słowniczku zamieszczonym na końcu książki.

2 Są nawet nieliczne państwa, w których za jednostkę wartości przyjmuje się określoną ilość papierowych pieniędzy emitowanych przez inne państwo. W takich systemach obowiązują stałe kursy walutowe.

3 Parytet złota zniesiono ostatecznie 15 sierpnia 1971 roku, gdy Richard Nixon, ówczesny prezydent USA, zamknął „złote okienko”.

4 Albert Feavearyear następująco pisze o sytuacji w Wielkiej Brytanii w XVIII wieku: „Fakt, że pomimo dogłębnego omawiania spraw gospodarczych przez znaczną część stulecia nie opracowano odpowiednich rozporządzeń dotyczących drobnych płatności, może się nam wydawać dość znaczący, gdyż przywykliśmy do dobrze zarządzanego pieniądza żetonowego, który jest nie tylko użyteczny i wręcz niezastąpiony dla społeczeństwa, ale ponadto w dłuższej perspektywie czasowej zapewnia pokaźne korzyści państwu. Od najdawniejszych czasów zapewnienie odpowiedniej podaży drobnych monet przysparzało ogromnych trudności” (Feavearyear 1963, s. 169–170).

5 „Rozwój polityki monetarnej odbywałby się z mniejszymi trudnościami, gdyby mniej poważano koncepcję pieniądza wynikającą z idei towarowego pieniądza kruszcowego. Przez trwałość tej koncepcji uważanej za rozwiązanie idealne ewolucja funkcjonalnego systemu wymienialnego na kruszec pieniądza pełniącego funkcję żetonów była hamowana i opóźniana” (Usher 1943, s. 196).

6 Różne wersje tego modelu przedstawiono w następujących pracach: Lucas 1982; Sargent, Wallace 1973. Są także wykorzystane w: Sargent 1993, rozdział 3.

7 Wyrażenia „warunek posiadania gotówki przed transakcją” używa się w książce dla opisania konieczności utrzymywania pieniądza przez pewien czas poprzedzający transakcję (przyp. tłum.).

8 Zob. Kareken, Wallace 1981.

9 Zob. też Sargent, Smith 1997. Debra Glassman i Angela Redish również uważają, że obniżki wartości monet w Europie we wczesnej epoce nowożytnej stosowano w celu rozwiązania problemów stwarzanych przez niedobory monet (zob. Glassman, Redish 1988).

10 Zob. Sargent, Wallace 1983, s. 172 (przedstawiono tam podobne wyniki analizy). Gdyby w naszym modelu nie uwzględniono senioratu, srebrne punkty pokrywałyby się, przez co nie byłoby tej przestrzeni umożliwiającej skutki ilościowej teorii pieniądza (takie konsekwencje wynikają z warunków przyjętych przez Jürga Niehansa: zob. Niehans 1978, s. 147–148).

11 Chociaż kompetentni i wnikliwi komentatorzy wiele czasu wcześniej przedstawiali spójne teorie wymienialnych drobnych monet pełniących funkcję żetonów, John Locke w 1695 roku utrzymywał, że wszystkie monety w całej strukturze nominałów powinny mieć pełną zawartość kruszcu. Jego zdanie wpłynęło na decyzję parlamentu. Nawet gdy w Wielkiej Brytanii wprowadzono w życie zespół zasad normatywnych, Thomas Macaulay pozytywnie się wypowiadał o analizie Locke’a i pokpiwał z jego przeciwników opowiadających się za żetonowymi monetami o niskich nominałach (zob. Rozdział 16) (Macaulay [1855] 1967, rozdział 22).

12 Arthur Robert Burns znalazł dowody, że w czasach greckich i rzymskich wybijano monety żetonowe o niskich nominałach (Burns 1927, rozdział 12), a Tony Reekmans omawiał spadek wartości miedzi w Egipcie Ptolemeuszy (Reekmans 1949).

13 Meir Kohn przedstawia odmienne wyjaśnienie niedoborów monet w średniowieczu (zob. Kohn 2001, rozdział 7), wspominając o pewnych mechanizmach ujętych w naszym modelu. Gustav Schmoller pokrótce omawia rozwój polityki monetarnej w wypadku monet o niskich nominałach od średniowiecza do początku XIX wieku, szczególnie zwracając uwagę na wprowadzenie do obiegu drobnych monet o ograniczonym zakresie prawnego środka płatniczego, których wartość nominalna przekraczała wartość użytego metalu (zob. Schmoller 1900). Autor ten jednak nie poruszał kwestii wymienialności.

14 W Rozdziale 16 opisujemy, jak William Lowndes zbierał ukazane na wykresach z ryc. 2.1 dane dotyczące Anglii, aby uzyskać precedens pozwalający uzasadnić proponowane przez niego w 1695 roku obniżenie ilości kruszcu w monetach w celu rozwiązania problemu niedoborów monet o niskich nominałach.

15 Musimy pamiętać, że znajdujemy się w dziedzinie teorii monetarnej i finansowej. Niższe stopy zwrotu z jakiejś rzeczy powodują, że posiadacz takiej rzeczy chce zmniejszyć swój stan posiadania.

16 W naszym modelu zakłada się wartość monety wynikającą z jej nominału w pierwszym znaczeniu, ponieważ stosuje się on do monet o danym nominale. O kursach wymiany monet o nominałach będących wielokrotnościami nominału podstawowego decyduje rynek, toteż monety mogą, ale nie muszą, być w obiegu na podstawie nominału w drugim znaczeniu.

17 Sir William Camden, angielski historyk i antykwariusz, żyjący w latach 1551–1623. Camden został dyrektorem szkoły przy Opactwie Westminsterskim i otrzymał tytuł szlachecki. Ufundował katedrę historii na Uniwersytecie Oksfordzkim. Tam, w Bodleian Library, można dziś podziwiać przedstawiający go obraz, pędzla Marcusa Gheeraertsa.

18 W pracy Sargent, Smith 1997 przyjęto, że monety mogą się różnić ciężarem, i poczyniono założenie, że wartość przyjmowano na podstawie nominału.

19 Smith [1776] 1937, księga I, rozdz. 5, 44; księga IV, rozdz. 6, 517. Zob. też Bernstein 2000, s. 83.

20 W Rozdziale 7 przedstawiamy wariant tego modelu, w którym dopuszcza się monety wybite z obniżonej ilości kruszcu, zawierające b/δ jednostek srebra, gdzie δ ∈ (0, 1). Istnienie monet wybijanych z mniejszej ilości kruszcu powoduje, że oddalają się od siebie tzw. srebrne punkty, o których mowa niżej.

21 Należy zwrócić uwagę, że dopóki , dopóty rząd przy wybijaniu nowych monet uzyskuje wpływy z tytułu senioratu. Te przychody z tytułu renty emisyjnej uzyskane w czasie t wynoszą minus wartość srebra wykorzystanego do produkcji nowych monet. Wartość tego srebra, wyrażoną za pomocą dóbr konsumpcyjnych, określa wzór . Te wpływy z senioratu osiągają wartości dodatnie w każdej sytuacji, gdy .

22 Feavearyear 1963, s. 2. Feavearyear przeszedł później do przedstawienia odchyleń od tych warunków w Anglii, omawiając opłaty za bicie monet, przepisy antyeksportowe itd.

23 Za pomocą pochodzącego z języka angielskiego słowa pens oddajemy łacińskie słowa denarius, włoskie denaro i francuskie denier oznaczające monety będące monetarnymi jednostkami rozliczeniowymi. W angielskim w wypadku monet liczba mnoga to pennies, natomiast w wypadku jednostek — pence.

24 Nasza charakterystyka mechanizmu podaży zgadza się z argumentacją przedstawioną przez Adama Smitha: zob. Smith [1776] 1937, księga I, rozdz. 5, 44. Smith pisał, że nominalna wartość monety musi przewyższać wartość metalu użytego do produkcji, jeżeli obywatele mają z własnej woli kupować za metal monety po cenie, która musi zapewnić pokrycie kosztów produkcji ponoszonych przez mennicę i opłat z tytułu senioratu. Smith zwracał również uwagę, że w wypadku opóźnienia wydania monet po przekazaniu metalu mennicy, należałoby oprócz kosztów produkcji i opłat z tytułu senioratu uwzględnić jeszcze odsetki. Smith zakładał wartość monety wynikającą z jej nominału, uważając, że różnica między wartością nominalną a mniejszą od niej wartością wynikającą z wagi użytego kruszcu jest spowodowana przez opłaty z tytułu senioratu, koszty produkcji i opóźnienia dostaw.

25 Brak monet świadczy o dodatkowym składniku wartości poza wyraźnie określoną stopą zwrotu. Mnożnik Lagrange’a zastosowany do naszego dodatkowego ograniczenia dotyczącego transakcji wyznacza ten dodatkowy składnik wartości (zob. Rozdział 21).

26 Współczynnik k określa, jak często pieniądze zmieniają właściciela. Aby go wyznaczyć, dzieli się wielkość podaży pieniądza (to pieniądze znajdujące się w obiegu i depozyty złożone na rachunkach awista) przez wielkość nominalnego dochodu narodowego (przyp. tłum.).