Читать книгу Wykłady z anestezjologii - Waldemar Machała - Страница 13

Zdarza się, że chory kwalifikowany jest do operacji w trybie natychmiastowym. W tych okolicznościach anestezjolog wzywany jest do takiego pacjenta przyjmowanego właśnie do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR) lub hospitalizowanego na oddziale szpitalnym. Tryb natychmiastowy powoduje, że nie ma czasu na wykonanie zbyt wielu rzeczy, bo chory umiera.

Z Bogiem sprawa, kiedy chory jest przytomny i świadomy zdarzeń, które rozgrywają się wokół niego i dotyczą jego osoby. Wówczas można zamienić z chorym kilka słów i poinformować go o konieczności operacji, pytając, czy wyraża zgodę na proponowane leczenie. Sytuacje te wymuszają ograniczenie zadawanych pytań do niezbędnego minimum, do którego należy zaliczyć jednak pytania o:

• wiek,

• masę ciała,

• ostatni posiłek i przyjęte płyny,

• choroby serca, układu oddechowego i ośrodkowego układu nerwowego,

• przebyte operacje i znieczulenia oraz przyjmowane leki,

• kontakt z najbliższą osobą (członkiem rodziny, partnerem, znajomym),

• i najważniejsze – zgodę na znieczulenie (najczęściej znieczulenie ogólne z możliwością przeprowadzenia czynności, które staną się nakazem chwili, a w momencie kwalifikacji są niemożliwe do przewidzenia) wraz z informacją, czy chory nie wyraża sprzeciwu wobec przetaczania krwi (czy nie jest świadkiem Jehowy).

W takiej sytuacji najlepiej byłoby, gdyby chory mógł wyrazić zgodę na Przedoperacyjnej Ankiecie Anestezjologicznej. Jeżeli nie jest to możliwe (bo fizycznie pacjent nie jest w stanie tego dokonać, np. z powodu złamania obu kończyn górnych), należy przyjąć tzw. zgodę w obecności świadków, którymi są co najmniej dwie osoby spośród tych, które były świadkami takiej deklaracji. Ich podpisy muszą się znaleźć na PAA.

Należy mieć świadomość, że natychmiastowy tryb kwalifikacji do znieczulenia wymusza wykonywanie wielu czynności równolegle. Z tej przyczyny chory może mieć ograniczone możliwości np. zadawania pytań na temat proponowanych czynności – ratowane jest bowiem jego życie.

Bywa również tak, że chory jest nieprzytomny albo przytomny, ale nieświadomy. Okoliczności takie wymuszają na zespole medycznym uzyskanie tzw. zgody zastępczej, którą w odniesieniu do osoby dorosłej i nieubezwłasnowolnionej wydaje sąd. W tym celu należy wysłać do sądu formularz (np. faksem), w którym zawarte są powody operacji. Najlepiej byłoby, gdyby zgoda została wydana przed operacją. Nie zawsze jest to możliwe – a częściej możliwe nie jest. W takich przypadkach kwalifikacja do zabiegu w trybie natychmiastowym podpisywana jest przez dwóch specjalistów, którzy będą brali udział w operacji. Po zakończeniu zabiegu występują oni do sądu – w jak najkrótszym czasie – o wydanie zgody zastępczej.

W operacjach wykonywanych w trybie natychmiastowym premedykacja zwykle nie jest podawana. „Zastępują ją” działania z pogranicza zaawansowanych czynności ratowania życia. Możliwe jest podanie łagodnych leków uspokajających (np. midazolamu), kiedy u chorego widoczny jest niepokój.

W przypadku pacjentów, którzy muszą być operowani w trybie natychmiastowym, najważniejszymi czynnościami są:

• zatamowanie krwotoku zewnętrznego;

• udrożnienie dróg oddechowych;

• zapewnienie wentylacji i natlenienia (w tym wykluczenie odmy opłucnej);

• utrzymanie ciśnienia perfuzyjnego, zapewniające przeżycie;

• uzyskanie jak największej liczby dostępów dożylnych dla:

• pobrania krwi do badań,

• podawania płynów infuzyjnych i leków;

• jak najszybsze dotarcie do sali operacyjnej, w której wykonane zostanie znieczulenie i przeprowadzona operacja.