Читать книгу Wykłady z anestezjologii - Waldemar Machała - Страница 18

Stanowisko anestezjologiczne to szerokie pojęcie obejmujące:

• blok operacyjny,

• aparat do znieczulenia,

• monitorowanie chorego w czasie znieczulenia,

• sprzęt jednorazowy, leki i płyny infuzyjne,

• leki używane w anestezjologii.

Wspominałem, że anestezjologia jest dyscypliną medycyny zajmującą się chorym w okresie okołooperacyjnym. Anestezjolog poza przygotowaniem chorego do znieczulenia i zakwalifikowaniem go do anestezji będzie sprawował nad nim nadzór w czasie operacji i po jej zakończeniu. Większość (jeżeli nie wszystkie) rozległych operacji jest możliwa do wykonania jedynie wówczas, kiedy chory jest znieczulony.

Nie widzę zatem możliwości zoperowania chorego (ze szczęśliwym końcem) bez znieczulenia go, bez wprowadzenia go w sen i podania mu leków uśmierzających ból, przy jednoczesnym sprawowaniu opieki nad nim i reagowaniu na wszelkie nawet najdrobniejsze zmiany w stanie zdrowia.

Zdarza się czasami słyszeć opinie, że znieczulenie (anestezja) szkodzi. Jako anestezjolog wiem na pewno, że choremu szkodzi choroba, a anestezja powoduje, że skutki urazu mechanicznego, jakim jest operacja, można wyeliminować bez ryzyka utraty życia. Na pewno choremu szkodzi też zwłoka w operacji, ponieważ proces chorobowy będzie postępował do takiego stopnia, w którym po pewnym czasie żadna operacja nie będzie w stanie pomóc, bo chory umrze…

W końcu sceptyk może spróbować poddać się operacji… bez znieczulenia…, skoro anestezja szkodzi…, proszę bardzo…;)

Ile anestezji rocznie wykonywanych jest na świecie?

Hmmm… , szacuje się, że 230 mln, z czego do ciężkich powikłań dochodzi w 3% anestezji, a 0,08% kończy się śmiercią. Nie z powodu znieczulenia jednak, a stanu chorego i zaawansowania schorzenia podstawowego.

Dlatego za najważniejszy należy uznać wybór takiego znieczulenia, które będzie odpowiednie, a to oznacza, że uwzględni ono stan chorego, rodzaj schorzenia i koniecznej operacji, czas jej trwania i, cóż…, czynnik ludzki – umiejętności anestezjologa i chirurga.

Na potrzeby wykładu można przyjąć, że w zależności od charakteru operacji anestezjolog może:

• sprawować monitorowaną opiekę anestezjologiczną (MOA);

• wykonać:

• znieczulenie ogólne:

– krótkotrwałe (najczęściej dożylne, choć i zdarza się, że również wziewne),

– dotchawicze,

– całkowicie dożylne (total intravenous anaesthesia,TIVA),

• znieczulenie regionalne (przewodowe), o charakterze:

– blokady obwodowej,

– blokady centralnej:

▪ znieczulenie zewnątrzoponowe,

▪ znieczulenie podpajęczynówkowe,

• znieczulenie zbilansowane, będące połączeniem dwóch technik znieczulenia, np.:

– ogólne z zewnątrzoponowym ciągłym,

– podpajęczynówkowe z zewnątrzoponowym ciągłym.

Środowiskiem pracy anestezjologa jest najczęściej szpital. Warunkami wykonania bezpiecznej anestezji są:

• procedury, według których chory jest przygotowywany do znieczulenia, standardy znieczulenia oraz czynności podejmowane po jego zakończeniu;

• kompetentny zespół anestezjologiczny, w skład którego wchodzą specjalista anestezjologii i intensywnej terapii oraz pielęgniarka anestezjologiczna;

• miejsce, w którym zespół anestezjologiczny prowadzi znieczulenie, czyli sala operacyjna;

• należyty nadzór poznieczuleniowy, realizowany w sali nadzoru poznieczuleniowego;

• dokumentacja.

Znieczulenie staje się coraz bardziej bezpieczne. Niemała to zasługa Europejskiego Towarzystwa Anestezjologicznego, Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii oraz Konsultantów Krajowego i Wojewódzkich w dziedzinie Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Warto znać uchwaloną i opublikowaną w Helsinkach Deklarację Helsińską o Bezpieczeństwie Pacjenta w Anestezjologii (DeHeBePA) z 13 czerwca 2010 r. Jest ona dostępna m.in. na stronie internetowej Polskiej Rady Resuscytacji (PRR) (http://www.prc.krakow.pl/all/DeHeBePA.pdf). Warto się z nią zapoznać, bo wprowadza ład pozwalający zapobiegać występowaniu groźnych zdarzeń w obszarze znieczulenia oraz nakazuje dokumentowanie ich i analizę dla uniknięcia podobnych incydentów w przyszłości.

Chory poddawany jest znieczuleniu najczęściej w sali operacyjnej. Nie będę opisywał traktu operacyjnego, do którego prowadzi:

• z jednej strony droga przez śluzę – dla zespołów medycznych (w której należy się przebrać w ubranie jednorazowe) (ryc. 3.1);

• z drugiej strony łącznik, którym przyjmowany jest chory, a z którego to traktu można wejść do sali operacyjnej (ryc. 3.2).

Rycina 3.1.

Blok operacyjny – śluza dla zespołów medycznych.

Rycina 3.2.

Blok operacyjny – miejsce przyjęcia chorego na blok operacyjny.

Nie będę również opisywał pokoju przygotowawczego czy myjni, w której chirurdzy przygotowują się do operacji; są to przedsionki sali operacyjnej i to nią zajmę się od razu.

Z punktu widzenia anestezjologa najważniejszymi elementami sali operacyjnej są:

• aparat do znieczulenia (ryc. 3.3);

• kolumna dostarczająca gazy medyczne wraz z próżnią i wyciągiem gazów (ryc. 3.4);

• automatyczne pompy strzykawkowe i pompy infuzyjne (ryc. 3.5);

• stół operacyjny (ryc. 3.6);

• wózek z lekami i płynami infuzyjnymi (ryc. 3.7);

• telefon (ryc. 3.8).