Читать книгу Standardy opieki pielęgniarskiej w kardiologii inwazyjnej - Группа авторов - Страница 31

Zakażenia po wszczepieniu układu stymulującego mogą manifestować się bardzo różnie. Biorąc pod uwagę kryterium czasowe wystąpienia zakażenia, wyróżniamy powikłania infekcyjne wczesne, do roku od implantacji urządzenia, oraz późne, rozwijające się po pierwszym roku od wszczepienia. Zakażenia mogą wystąpić jako miejscowe (zakażenie loży rozrusznika lub kardiowertera) bądź ogólne (bakteriemia, odelektrodowe zapalenie wsierdzia).

Objawy kliniczne towarzyszące infekcji miejscowej to najczęściej: zaczerwienienie, ból, obrzęk, zwiększona ciepłota urządzenia, chełbotanie i ścieńczenie skóry nad wszczepionym urządzeniem, rozejście się brzegów rany, ropny wyciek z rany, przebicie urządzenia przez skórę. Około 10% wszystkich zakażeń związanych z wszczepieniem elektrofizjologicznych urządzeń kardiologicznych dotyczy rozwoju bakteriemii oraz zapalenia wsierdzia.

W literaturze można znaleźć różne podziały postaci powikłań infekcyjnych. Najczytelniejszą, jak się wydaje, klasyfikację proponuje Charles L. Byrd, dzieląc infekcje układów stymulujących na następujące grupy:

■ zapalenie wsierdzia,

■ zapalenie tkanek serca,

■ zainfekowane wegetacje,

■ zainfekowane implantowane ciało obce,

■ bakteriemia bez cech zapalenia wsierdzia,

■ podskórne infekcje miejscowe,

■ przewlekłe infekcje ograniczone do torebki,

■ nadkażona przewlekła infekcja torebki,

■ przewlekła infekcja torebki z tkanką ziarnistą.

Najczęstszymi czynnikami infekcyjnymi są: Staphylococcus epidermidis (do 60%), odpowiedzialny częściej za infekcje późne, Staphylococcus aureus (35–45%) odpowiedzialny częściej za zakażenia wczesne, Escherichia coli (ok. 22%), Klebsiella (do 9%) oraz Enterococcus (ok. 8%), Streptococcus (6%) i inne (14%).

Czynniki ryzyka powikłań infekcyjnych u pacjentów z wszczepionym układem stymulującym serce można podzielić na niemodyfikowalne związane z pacjentem, oraz modyfikowalne związane z przygotowaniem do zabiegu i jego przebiegiem.

Czynniki niemodyfikowalne, na które nie mamy wpływu, to: skrajny wiek pacjenta, stan odżywienia, choroby towarzyszące: cukrzyca, niewydolność nerek, upośledzenie odporności, niewydolność krążenia, epizod gorączki w ciągu 24 godz. od implantacji.

Czynniki modyfikowalne to: przygotowanie miejsca operowanego, profilaktyka okołozabiegowa, stosowanie zasad aseptyki i antyseptyki podczas zabiegu, doświadczenie operatora, nieprawidłowy nadzór nad raną, zła organizacja pokoju opatrunkowego, brak edukacji pacjenta.

Przygotowanie pacjenta do implantacji układu stymulującego:

1. Wykrycie i wyleczenie ewentualnych ognisk zapalnych w ramach przygotowania planowego do zabiegu.

2. Jak najkrótszy czas hospitalizacji przed zabiegiem jako zapobieganie kolonizacji pacjenta szczepami szpitalnymi, które są najczęściej patogenami wieloopornymi.

3. Usunięcie owłosienia. Aktualnie najbardziej polecaną metodą jest strzyżenie przy użyciu strzygarki chirurgicznej z jednorazowymi ostrzami. Metoda ta jest preferowana z powodu:

• bezurazowości – włosy są obcięte nad powierzchnią skóry, skóra nie jest uszkodzona jak w przypadku zastosowania golarki jednorazowego użycia; pozostawione na skórze 2–3-milimetrowe odcinki włosów nie stanowią zagrożenia ani dla miejsca operowanego, ani nie utrudniają dezynfekcji skóry czy adaptacji brzegów rany,

• wszechstronności zastosowania – łatwo można usunąć grube i sztywne włosy,

• szybkości stosowania – mniej czasu zajmuje przygotowanie skóry przy użyciu strzygarki niż golarki,

• bezpieczeństwa – nie dochodzi do urazów, czas strzyżenia nie odgrywa szczególnej roli – owłosienie można usunąć na kilka godzin wcześniej bez szkody dla miejsca operowanego, najwyżej fragmenty włosów wydłużą się o kilka milimetrów,

• zminimalizowania ryzyka zakażenia miejsca operowanego.

Ponadto usunięcie owłosienia ze skóry pola zabiegowego umożliwia wykonanie jego skutecznej dezynfekcji; preparat dezynfekcyjny bez przeszkód penetruje naskórek. Pozbawienie pola zabiegowego owłosienia zapobiega przedostaniu się włosów do miejsca nacięcia, co może być przyczyną zakażenia, oraz ułatwia szycie rany i opiekę pooperacyjną (umocowywanie opatrunku). Jeżeli pielęgniarki zmuszone są stosować golarki, to należy pamiętać, aby golić skórę pola operacyjnego tuż przed przewiezieniem pacjenta na zabieg. Należy bezwzględnie przestrzegać jednorazowego stosowania ostrzy do strzygarek chirurgicznych.

4. Kąpiel z zastosowaniem antyseptyku przynajmniej dwa razy: w przeddzień i w dniu zabiegu. Pacjenta należy przebrać w koszulę zabiegową.

5. W dniu zabiegu zdezynfekować łóżko roztworem preparatu dezynfekcyjnego o szerokim spektrum działania (właściwości bakterio-, prątko-, wiruso- oraz grzybobójcze), mającym również właściwości myjące. Zmienić bieliznę pościelową.

Przygotowanie pola zabiegowego bezpośrednio przed nacięciem skóry:

1. Dezynfekcja ruchami okrężnymi od przewidywanego miejsca nacięcia na zewnątrz, obwodowo sterylnym tamponem.

2. Odkażenie pola przynajmniej dwukrotne, z zachowaniem czasu oddziaływania.

3. Odizolowanie pola zabiegowego od skóry nieoperowanej obłożeniem operacyjnym.