Читать книгу Standardy opieki pielęgniarskiej w kardiologii inwazyjnej - Группа авторов - Страница 37

Rodzaj organizacji pracowni hemodynamicznej wpływa na różnorodność zadań zawodowych pielęgniarek w niej pracujących oraz wymagania dotyczące kwalifikacji ponadzawodowych.

Kwalifikacje pielęgniarek w pracowni kardiologii interwencyjnej zostały zawarte w dwóch dokumentach. Pierwszy to Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. 2013, poz. 1520), który określa skład zespołu pracowni oraz kwalifikacje lekarza i technika elektroradiologii. Jeżeli chodzi o pielęgniarkę, zapis brzmi: „pielęgniarka – stała obecność w czasie godzin pracy pracowni”. W przypadku pracowni zajmującej się leczeniem i diagnostyką pacjentów poniżej 18. r.ż. ustawodawca określił: „pielęgniarki – co najmniej równoważnik jednego etatu oraz pielęgniarka specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki lub pielęgniarka po kursie kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki – stała obecność w czasie godzin pracy pracowni”.

Pracownie kardiologii inwazyjnej są akredytowane przez Polskie Towarzystwo Kardiologii (PTK). Certyfikowane pracownie praktykują politykę jakości, zapewniając tym samym bezpieczeństwo wykonywanych zabiegów. Klasa akredytacji A, B, C wiąże się z odpowiednimi kwalifikacjami personelu, wymaganiami sprzętowymi oraz liczbą i rodzajem wykonywanych w pracowni procedur. Wymogiem akredytacyjnym jest posiadanie przez pielęgniarki trzymiesięcznego stażu i szkolenia w pracowni wykonującej 1500 zabiegów rocznie.

Przedstawione poniżej zadania zawodowe pielęgniarki w pracowni kardiologii inwazyjnej wskazują na konieczność posiadania przez nią kwalifikacji specjalistycznych nabytych w trakcie:

■ kursu specjalistycznego z zakresu wykonywania i interpretacji zapisu EKG;

■ kursu specjalistycznego: resuscytacja krążeniowo-oddechowa;

■ szkolenia z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta;

■ szkoleń dokształcających z zakresu bezpiecznego przetaczania krwi i jej składników.

Krajowy Standard Kwalifikacji Zawodowych opisuje zadania zawodowe, kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu, wiadomości, cechy psychofizyczne specyficzne dla wybranych specjalizacji pielęgniarskich. Analizując je, można zauważyć, że zadania zawodowe pielęgniarki pracowni hemodynamicznej zawarte są w następujących specjalizacjach:

■ specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa kardiologicznego;

■ specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego;

■ specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego;

■ specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki.

Zasadne więc jest ukończenie przez pielęgniarkę specjalizacji w przedstawionych powyżej dziedzinach kształcenia podyplomowego. W przypadku pielęgniarek pracujących w pracowniach wykonujących świadczenia zdrowotne u pacjentów poniżej 18. r.ż. wskazana byłaby specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego.

Tak zróżnicowana specyfika pracy świadczy o potrzebie opracowania programu szkolenia podyplomowego dla pielęgniarek kardiologii interwencyjnej co najmniej na poziomie kursu kwalifikacyjnego.

1.10.1. Zadania (obowiązki) zawodowe pielęgniarki w pracowni hemodynamiki

Obowiązki pielęgniarki pracowni hemodynamicznej są specyficzne, zdecydowanie odmienne niż pielęgniarki oddziału szpitalnego. Podstawowe funkcje pielęgniarstwa zawierają się w:

1. Realizacji zadań pielęgniarskich podczas poszczególnych etapów zabiegu.

2. Zapewnieniu profesjonalnej, indywidualnej opieki nad pacjentem.

3. Zapewnieniu pacjentowi psychicznego i emocjonalnego wsparcia.

4. Zapewnieniu pacjentowi bezpieczeństwa w trakcie pobytu w pracowni hemodynamicznej.

Czynności wykonywane przez pielęgniarki

Przed rozpoczęciem dnia zabiegowego zespół jest poinformowany o kolejności zabiegów, zaplanowanej technice wykonania poszczególnych procedur diagnostycznych lub terapeutycznych oraz wymaganiach sprzętowych, jeżeli są inne niż standardowo przyjęte.

1. Przygotowanie sali i aparatury zgodnie z obowiązującymi procedurami:

• przygotowanie instrumentarium (pakietu operacyjnego) oraz drobnego sprzętu medycznego w zależności od zaplanowanego zabiegu;

• przygotowanie, kalibracja i sprawdzenie aparatury monitorującej;

• sprawdzenie lub wykonanie manualnego testu defibrylatora;

• sprawdzenie wózka resuscytacyjnego oraz działania ssaka elektrycznego;

• przygotowanie stołu zabiegowego, skompletowanie podpórek, uchwytów pod ramiona i dłonie;

• kontrola ilości środka cieniującego w cieplarce;

• w przypadku sprzętu wymagającego codziennego testowania potwierdzenie wykonanych czynności w obowiązującej dokumentacji.

2. Zadania pielęgniarki instrumentującej:

• założenie fartucha i kołnierza ołowianego, chirurgiczne mycie rąk;

• założenie sterylnego fartucha i rękawic chirurgicznych;

• przygotowanie stolika operacyjnego;

• przygotowanie znieczulenia nasiękowego oraz zestawu do dezynfekcji pola operacyjnego;

• ubranie członków zespołu operacyjnego;

• instrumentowanie w trakcie zabiegu/badania;

• nadzór nad zachowaniem jałowości w trakcie wykonywanej procedury;

• obserwacja przyrządowa i bezprzyrządowa pacjenta w trakcie badania;

• uporządkowanie stanowiska zgodnie z procedurami postępowania z materiałem skażonym;

• uzupełnienie dokumentacji pielęgniarskiej;

• nadzór nad dezynfekcją sali hemodynamiki po zabiegu.

3. Zadanie pielęgniarki pomagającej:

• przyjęcie pacjenta oraz dokumentacji od pielęgniarki z oddziału macierzystego;

• identyfikacja pacjenta;

• przedstawienie się oraz poinformowanie pacjenta o zakresie opieki, jaki będzie nad nim sprawowany w trakcie pobytu w pracowni hemodynamiki;

• ocena stanu emocjonalnego pacjenta, zastosowanie adekwatnego wsparcia psychicznego;

• sprawdzenie uzyskania od pacjenta pisemnej, świadomej zgody na zabieg;

• sprawdzenie przygotowania fizycznego pacjenta do zabiegu;

• założenie obowiązującej w pracowni dokumentacji;

• ułożenie, wspólnie z pozostałymi członkami zespołu, pacjenta na stole zabiegowym;

• podłączenie pacjenta do systemu monitorującego;

• obserwacja pacjenta w trakcie wykonywania procedury diagnostycznej lub leczniczej, ocena stanu jego świadomości; sposobu wypowiedzi; nadzór nad jego bezpieczeństwem;

• zapewnienie pacjentowi poczucia intymności w trakcie wykonywania poszczególnych procedur;

• rozpoznanie i podjęcie działań w przypadku wystąpienia stanu zagrożenia życia; ALS (advanced life support – zaawansowane techniki resuscytacyjne); defibrylacja;

• asystowanie pielęgniarce instrumentującej;

• obsługa aparatury medycznej.

W pracowni hemodynamiki podczas zabiegów obecne muszą być dwie pielęgniarki – instrumentująca i pomagająca. Pozwala to na stałą obserwację i nadzór nad pacjentem w celu wczesnego rozpoznania i podjęcia działań w przypadku wystąpienia powikłań lub zdarzeń zagrażających życiu bądź zdrowiu chorego. Przy takiej obsadzie zapewniona jest sterylność przez cały czas trwania zabiegu. Jeżeli w pracowni prowadzone jest szkolenie pielęgniarek, to za jego przebieg powinna odpowiadać wyznaczona/oddelegowana, tylko do tego zadania, pielęgniarka.

1.10.2. Więzi organizacyjne

W pielęgniarstwie, tak jak w każdej innej dziedzinie, można wyodrębnić więzi organizacyjne. Więź służbowa mówi o służbowym podporządkowaniu. Prawidłowo i jasno określona może zapobiec wielu sytuacjom konfliktowym. Pielęgniarka organizacyjnie i merytorycznie podlega pielęgniarce oddziałowej. Więź fachowa występuje pomiędzy pielęgniarką a lekarzem w zakresie leczenia i diagnostyki w trakcie wykonywania zleceń lekarskich.

Więzi techniczne łączą poszczególnych pracowników podczas wykonywania określonych zadań, które składają się na jeden, odpowiednio skoordynowany, proces. W trakcie wykonywania swoich zadań wszyscy członkowie zespołu muszą się ze sobą porozumiewać i nawzajem informować. Powiązania takie nazywamy więziami informacyjnymi.

1.10.3. Kompetencje pielęgniarki pracowni hemodynamicznej

Kompetencje pielęgniarek to obszar wiedzy, umiejętności, postaw, które są niezbędne do realizacji zadań na stanowisku pielęgniarki w pracowni hemodynamicznej.

Jedną z głównych cech charakterystycznych profesjonalnego pielęgnowania jest wykorzystanie wiedzy naukowej. Aby realizować zadania zawodowe w pracowni kardiologii interwencyjnej, pielęgniarka musi mieć wiedzę z wielu różnych dziedzin, w szczególności natomiast z zakresu:

■ anatomii i fizjologii układu krążenia;

■ schorzeń układu krążenia;

■ stanowiska pracy, poszczególnych jego elementów;

■ celu, etapów, technik poszczególnych badań i zabiegów wykonywanych w pracowni;

■ możliwych powikłań w trakcie zabiegów, symptomów, postępowania;

■ zaburzeń rytmu serca mogących wystąpić w trakcie zabiegów;

■ techniki wykonania i interpretacji zapisu Ekg;

■ wykonania i oceny skuteczności defibrylacji;

■ zasad prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej;

■ opieki nad pacjentem w trakcie badania lub zabiegu;

■ zasad przygotowania pacjenta do zabiegu;

■ metod monitorowania pacjenta;

■ teorii i praktyki sterylizacji i dezynfekcji;

■ metod dekontaminacji;

■ metodologii badań naukowych w pielęgniarstwie;

■ obowiązujących aktów prawnych, Karty Praw Pacjenta.

Każdy oddział ma odrębną specyfikę pracy, w której pewne cechy psychofizyczne i osobowości są bardziej przydatne i preferowane. Cechy psychofizyczne, które powinny charakteryzować pielęgniarkę w pracowni, to:

■ sprawność manualna;

■ wysoki poziom spostrzegawczości, dokładność obserwacji;

■ podzielność i koncentracja uwagi;

■ zdolność pracy w szybkim tempie i dużym obciążeniu psychicznym;

■ umiejętność szybkiego reagowania.

Pożądane cechy osobowości to: sumienność, dokładność, łatwość nawiązywania kontaktów, umiejętność współpracy i współdziałania w zespole, skuteczna komunikacja.

Zakres obowiązków pielęgniarki musi odpowiadać jej uprawnieniom. Przy opisie obowiązków i uprawnień zostaje jednocześnie określona odpowiedzialność za wykonywane czynności.

Opis stanowiska pracy pielęgniarki pracowni kardiologii inwazyjnej powinien zawierać przedstawione w tabeli 1.4 elementy.

Tabela 1.4

Opis stanowiska pracy