Читать книгу Psychogeriatria - Группа авторов - Страница 14

Otępienie jest typem przewlekłej encefalopatii, która może mieć wiele przyczyn. Można je podzielić na nieodwracalne zmiany zwyrodnieniowe i potencjalnie odwracalne przyczyny bez podłoża zwyrodnieniowego.

Wśród powszechnych odwracalnych przyczyn podostrej i przewlekłej postępującej encefalopatii można wymienić m.in.:

• zapalne: nienaczyniowe autoimmunologiczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sarkoidoza, pierwotne i wtórne zapalenie naczyń OUN, powikłania tocznia rumieniowatego układowego dotyczące OUN, paranowotworowowe zapalenie układu limbicznego,

• zakaźne: przewlekłe zapalenie opon mózgowych wywołane przez grzyby, gruźlica, listerioza, borelioza, kiła i choroba Whipple’a dotycząca OUN,

• odżywcze: niedobór witaminy B₁₂,

• toksyczne: leki (szczególnie leki na receptę),

• efekt masy: krwiak podtwardówkowy, wodogłowie normotensyjne, oponiak i inne nowotwory,

• pourazowe częściowe stany padaczkowe.

Do niektórych nieodwracalnych przyczyn przewlekłej postępującej encefalopatii można zaliczyć przyczyny:

• zwyrodnieniowe: choroba Alzheimera, otępienie czołowo-skroniowe, otępienie z ciałami Lewy’ego, postępujące porażenie nadjądrowe, choroba Huntingtona i choroba Parkinsona,

• naczyniowe: otępienie naczyniowe, wykrzepianie wewnątrznaczyniowe i mózgowa autosomalna dominująca arteriopatia z podkorowymi zawałami i leukoencefalopatią,

• metaboliczne: choroby metaboliczne i leukodystrofie,

• nowotworowe: przerzuty do opon mózgowo-rdzeniowych i glejakowatość mózgu.

Wcześniejsze systemy klasyfikacji polegały na obecności cech klinicznych, które są tradycyjnie uważane za korowe (np. afazja) lub podkorowe (np. spowolnienie psychoruchowe). Dzielono demencje na 3 kategorie: korowe, podkorowe i mieszane. W zasadzie wszystkie zespoły otępienne o podłożu neurodegeneracyjnym mają zarówno korową, jak i podkorową patologię. Można jednak odróżnić klinicznie te, które są przede wszystkim ukierunkowane na korę mózgową, od tych, które przede wszystkim dotyczą struktur podkorowych. Rozwój wielu dziedzin, w tym genetyki, obrazowania, patofizjologii, oraz rozwój kliniczny spowodował, że zmiana dotychczasowego systemu klasyfikacji okazała się uzasadniona. Wyodrębniono obecnie 3 główne kategorie: chorobę Alzheimera, parkinsonizm z otępieniem (i zaburzenia pokrewne) oraz tauopatie [10].