Читать книгу Filozofia religii - Группа авторов - Страница 23

Argument kosmologiczny występował w dziejach filozofii w różnych wersjach. W każdej z nich wychodzi się od, ujawnionej w (MIP) lub procedurze pokrewnej, „jakiejś ograniczoności ontycznej” (Kamiński 2017, s. 35) – pewnej cechy świata lub jego składników. Następnie, zgodnie z jakąś odmianą (MIR), postuluje się ich wyjaśnienie, zauważając, że wyjaśnienie to w odwołaniu do bytów o tej samej cesze jest niemożliwe lub nieskuteczne. W takim razie przyjmuje się istnienie bytu o cesze przeciwnej, typowej dla absolutu-Boga.

Omówienie głównych wersji argumentu pozwoli zorientować się w najważniejszych problemach, przed którymi stoi jego obrońca, oraz w alternatywnych sposobach ich rozwiązania. Rozpocznę od wersji prostszych, choć bardziej podatnych na zarzuty, a skończę na wersjach bardziej spekulatywnych – odpornych na nie, ale wymagających przyjęcia bardziej dyskusyjnej siatki pojęciowej. (Z tego punktu widzenia optymalną wydaje się wersja pośrednia – zob. 4.3.). Moją typologię wersji argumentu przejmuję, z pewnymi zmianami, od E. Fesera (2015, s. 121–136; 2017, s. 11–14). W ich nazwach zawieram aluzje do ich pierwotnych twórców, choć w rekonstrukcjach wykorzystuję przede wszystkim pomysły współczesnych teistów analitycznych.