Читать книгу Marksizm - Группа авторов - Страница 4

Słowa kluczowe: Marks, kapitalizm, konstruktywizm, alienacja, nauka krytyczna, marksizm, zmiana społeczna, ideologia, globalizacja

Zacznijmy od sprawy elementarnej. Nie od dziś wiadomo, że marksizm i filozofia Marksa to nie to samo. Wszak sam Marks pisał, że nie jest marksistą. Marksiści poddawali filozofię Marksa rozlicznym interpretacjom, bardzo różnym. Możemy zatem próbować bronić Marksa przed marksistami. Kłopot jednak w tym, że starając się oddzielić naukę Marksa od jej interpretacji, sami dokonujemy już pewnej jej interpretacji. Nie ma bowiem ucieczki od interpretacji (co próbowałem udowodnić w swoich licznych tekstach, por. Szahaj 2014c). Dlatego zabieg obrony Marksa przed marksistami jest ryzykowny i raczej skazany na porażkę. A jednak trudno się nie starać oddzielić tych dwóch kwestii: filozofii Marksa i tego, co z nią zrobili marksiści, pamiętając wszakże, że żadna filozofia nie jest nigdy sama przez się oczywista (tak jak żaden tekst, nawet najbardziej precyzyjny) i każda wymaga interpretacji.

Sprawa interpretacji jest w wypadku Marksa o tyle jeszcze nieuchronna, o ile nieuchronna jest interpretacja filozofii tak podatnej na różnorakie interpretacje z powodu swej formy. A forma owa wynika ze stylu pisarskiego Marksa, który daleki był wszak od precyzji i zachował wszystkie zalety i wady stylu typowego dla dziewiętnastowiecznych filozofów niemieckich. I choćby dlatego spór o Marksa nigdy się nie zakończy. Ale chodzi przecież o coś więcej niż tylko podatny na odmienne interpretacje styl pisarski. Idzie o to, że każdy będzie interpretował Marksa, jak mu będzie wygodnie, starając się użyć go dla własnych celów i wzbudzając oburzenie innych, którzy uznają nieuchronnie, iż myśl Marksa wypacza. I tak się to będzie toczyć. Skąd jednak ten przymus powrotu do Marksa, proponowania nowych interpretacji jego filozofii albo rewitalizacji interpretacji dawnych? I tu docieramy do kwestii pierwszoplanowej, a mianowicie aktualności Marksa. Od razu ujawnię tezę główną mojego tekstu: aktualność ta nie zniknie, dopóki będziemy mieli do czynienia ze społeczeństwem klasowym.