Читать книгу Bez pszenicy na każdą okazję - Marta Szloser - Страница 12

Uprawa GMO[9] i obrót[10] produktami genetycznie zmodyfikowanymi[11] budzą silne kontrowersje. Poglądy naukowych i biznesowych adwersarzy pozwalają poznać problem z różnej perspektywy, ale to my sami musimy rozstrzygnąć, czy położymy produkty GMO Na swoich talerzach. My, jakkolwiek tendencyjnie to brzmi, po wyciągnięciu własnych wniosków omijamy taką żywność. Nie jest nam obojętne ryzyko związane z jej spożywaniem. Jak dotychczas badania naukowe nie są w stanie zagwarantować konsumentom żywności genetycznie zmodyfikowanej bezpieczeństwa zdrowotnego. Podobnie rzecz ma się w przypadku zamierzonego uwalniania GMO do środowiska[12].

6.1. GMO są wykluczone z upraw ekologicznych, ale im zagrażają

Wprowadzanie GMO do upraw ekologicznych jest zabronione. Dotyczy to również upraw przeznaczonych Na pasze dla zwierząt z hodowli ekologicznych.

Stwierdzenie zawartości GMO w produktach wytwarzanych w gospodarstwie ekologicznym skutkuje utratą licencji. Tymczasem źródłem infekowania upraw ekologicznych organizmami genetycznie zmodyfikowanymi mogą być pyłki GMO przenoszone z wiatrem z sąsiadujących ze sobą upraw. Planowane zwiększanie areału upraw modyfikowanych genetycznie najprawdopodobniej nasili skalę tego zjawiska i utrudni utrzymanie się Na rynku żywnościowym gospodarstwom ekologicznym, których zasiewy stanowią jeden z obowiązkowych elementów zrównoważonego gospodarowania.

6.2. W Polsce GMO nie wolno uprawiać, ale wolno wprowadzać do obrotu

Państwa UE mogą wprowadzać Na swoim terytorium zakaz bądź ograniczenie uprawy roślin genetycznie zmodyfikowanych. Zapisy polskiej Ustawy z 15 stycznia 2015 r. zabraniają upraw GMO Na terenie kraju, natomiast zgodnie z prawem unijnym obrót, czyli przetwarzanie i handel produktami GMO, jest dopuszczony Na terytorium wszystkich państw członkowskich i nie mają one możliwości wprowadzania ograniczeń w tym zakresie. Daje to zielone światło dla importu do Polski żywności, nasion i pasz GMO lub zawierających GMO oraz wprowadzania ich do obrotu.

Poza mało rozpowszechnioną Na polskim rynku ekożywnością, która nie może być genetycznie zmodyfikowana ani nie może zawierać GMO w swoim składzie, powszechnie nabywana żywność konwencjonalna może być w postaci GMO (np. zmodyfikowana genetycznie kukurydza, soja, goździki) lub zawierać GMO (np. wyroby mięsne z dodatkiem mączki sojowej wyprodukowanej z genetycznie zmodyfikowanej soi). Gwarancją braku GMO w żywności jest znak rolnictwa ekologicznego UE Na opakowaniu produktu.

6.3. Zasady oznakowania żywności genetycznie zmodyfikowanej

Żywność objęta Unijnym Rejestrem Genetycznie Zmodyfikowanej Żywności i Paszy podlega obowiązkowemu oznakowaniu. Na etykiecie produktu spożywczego, który zawiera lub składa się z GMO, jest wyprodukowany albo zawiera składniki wyprodukowane z GMO, powinna być zamieszczona jedna z następujących informacji: „genetycznie zmodyfikowany”, „wyprodukowany z genetycznie zmodyfikowanego (nazwa organizmu)”, „zawiera genetycznie zmodyfikowany (nazwa organizmu)”, „zawiera (nazwa składnika) wyprodukowany z genetycznie zmodyfikowanego (nazwa organizmu)”.

Dla produktów spożywczych nieopakowanych jednostkowo lub oferowanych w miejscach zbiorowego żywienia informacja o tym, że dany produkt spożywczy jest genetycznie zmodyfikowany, powinna znajdować się przy produkcie, w miejscu widocznym dla konsumenta.

Nadal brakuje prawnego uregulowania (unijnego i polskiego) dotyczącego znakowania żywności informacjami: „bez GMO”, „non GMO”, „GMO-free”, „wyprodukowano z (nazwa składnika) non-GMO” lub innym określeniem, które może być łatwe do zauważenia oraz mieć jasny i jednoznaczny sens dla konsumenta.

Z obowiązku znakowania zwolnione są produkty zawierające GMO w ilości nieprzekraczającej 0,9% dla każdego składnika liczonego indywidualnie, pod warunkiem że obecność ta jest niezamierzona lub technicznie nieunikniona.

1 Szczegółowe informacje znajdziesz w materiałach dotyczących klasyfikacji pokarmów według Pięciu Przemian. Dostępne są liczne publikacje i prace poglądowe Na ten temat, drukowane oraz zamieszczane w Internecie.

2 Wszystkie akty prawne dotyczące rolnictwa ekologicznego są dostępne Na stronie http://www.minrol.gov.pl/.

3 Niektóre produkty i substancje używane do produkcji przetworzonej żywności ekologicznej, drożdży i produktów drożdżowych określone w art. 27 ust. 1 lit. a) i art. 27a lit. a) Rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008 z 5 września 2008 r.

4 Składniki pochodzenia rolniczego nieprodukowane metodami ekologicznymi, o których mowa w art. 28 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008 z 5 września 2008 r.

5 B. Statham, E213. Tabele dodatków i składników chemicznych, czyli wiesz, co jesz. Poradnik konsumenta (oryg. The Chemical Maze – Shopping Companion), wydawnictwo RM, Warszawa 2012, wyd. II (skrócone), 158 s.

6 Zob. www.kuchnia-edukacyjna.com/category/e-dodatki/.

7 Dane dotyczą cukru trzcinowego nierafinowanego Demerara; http://sklep.kuchnieswiata.com.pl/product-pol-308-Naturalny-cukier-trzcinowy-DEMERARA-500g-Nierafinowany.html.

8 Tekst ujednolicony z dnia 23.07.2015; http://prawo.legeo.pl/prawo/rozporzadzenie-ministra-zdrowia-z-dnia-16–wrzesnia-2010–r-w-sprawie-srodkow-spozywczych-specjalnego-przeznaczenia-zywieniowego/zal18/.

9 „Organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO – Genetically Modified Organisms) to inny niż ludzki, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania (…)”.

10 „Wprowadzenie do obrotu to udostępnienie osobom trzecim odpłatnie [handel] lub nieodpłatnie produktu GMO (nie dotyczy celów naukowych itp.)”.

11 „Produkt genetycznie zmodyfikowany (produkt GMO) to GMO lub wyrób składający się z GMO lub zawierający GMO, który jest wprowadzany do obrotu”.

12 „Zamierzone uwolnienie GMO do środowiska to każde planowane wprowadzenie GMO do środowiska bez zabezpieczeń mających Na celu ograniczenie kontaktu GMO z ludźmi lub środowiskiem oraz bez zabezpieczeń zapewniających wysoki poziom ochrony ludzi i środowiska”.