Читать книгу Әсәрләр. 9 томда / Собрание сочинений. Том 9 - Мухаммет Магдеев - Страница 34

Үги апа кулын суза…

«Авыллардан килгән коточыргыч хәбәрләр… дәһшәтләр шундый авыр фаҗигаләрдер ки, болардан адәмнең акыллары хәйран булачак, башлаган эшләрне ташлап, бөтен көчне, бөтен гайрәтне шул ачлык белән һәлак булып барган эшче-крәстиян балаларын коткару юлына бирергә мәҗбүр итәчәк».

«Татарстан хәбәрләре» газетасының 1922 елгы 7 февраль санында Г. Ибраһимов шулай яза: «…хәзерге ачлыкның үзенә каршы гамәли ашыгыч рәвештә турыдан-туры көрәшү белән бергә, без шул алдагы ачлыкларга каршы торуда нигез булачак гыйльми-мәдәни хезмәтләрне бергә ун мәртәбә арттырырга бурычлыбыз».

«Ярдәм»нең беренче китабына кәгазьне Татарстан җөмһүриятенең дәүләт нәшрияты бирә. Г. Ибраһимов әйтүенчә, хәреф җыючылар, үзләренең ач торуына карамастан, «җомга өмәсе» ясыйлар, полиграфия дә матбага хезмәтләрен буш үти. «Шуның аркасында, – ди Г. Ибраһимов, – ул беренче китап ачлык һәлакәтенә җотылып барган эшче-крәстиян кардәшләребезгә кулдан килгән кадәрле ярдәм итүнең бер җанлы мисалы булып чыккан иде».

Матбугатта «Ярдәм»нең икенче китабы әзерләнүе турында хәбәр ителә.

«Ярдәм»нең икенче китабын чыгару хакында киңәшү өчен җыелачак бер утырыш турында «Татарстан хәбәрләре» газетасында Г. Ибраһимов белдерү бирә: «Әдипләр, шагыйрьләр, наширләр, басмаханәчеләр дикъкатенә» дип куела анда.

Белдерүдә мәҗмуганың 10–12 табак күләмендә 10 мең тираж белән чыгачагы әйтелә. «Һичкемгә һичбер хезмәте өчен һичбер нәрсә түләнмәячәк. Ачлыктан һәлак булып барган эшче-крестьян балаларына кулдан килгән кадәрле ярдәм итүне үзенең бурычы дип белгән язучылар хәзердән үк кулъязмаларын, әдәби хикәяләр, шигырьләрен миңа ашыгыч тапшырулары үтенелә.

Бу икенче мәҗмуганың да кәгазь һәм басу якларын ярдәм юлы белән тәэмин итү өчен Казандагы сабикъ75 наширләрдән «Гасыр», «Сабах», «Мәгариф», «Васита», «Милләт», «Корылтай», «Алга», басмаханәчеләрдән – «Өмид», «Борадәрән Кәримовлар», «Татарстан» һәм башкаларның ияләре яки вәкилләренең февраль 14 ндә якшәмбе көн көндез сәгать 12 дә кем үз ихтыяры белән бу мәҗмуга өчен кәгазь һәм басу белән күпме ярдәм итә алуын билгеләү хакында киңәш өчен җыелуларын үтенәм. Җыелу урыны – Тукай урамында, 31 нче номерлы йортта, «Татарстан хәбәрләре» гәзитәсе идарәсендә булачак. Кулъязмаларны тапшыручыларга адрес: Воскресенский урам, второй дом советов, 21 бүлмә, Галимҗан Ибраһимов»76.

Икенче китапка сүз башын Г. Ибраһимов, Ф. Бурнаш бергәләп әзерлиләр. Сүз башында авторлар болай язалар: «Казанның наширләре һәм матбагачылары бу китапны кәгазь белән тәэмин кыйлып, хәреф җыйдыру, бастыру, төпләтү хәреҗләрен (чыгымнарын) өстләренә алдылар. Дәүләт нәшрияты да буңа ярдәм белән кушылды.

Шулай итеп, Казанның әдипләре, шагыйрьләре, нашир һәм матбагачылары, барлыгы бер коллектив уларак, ач балаларны коткару юлында кулдан килгән чаклы «Ярдәм» эшенә булыштылар. Бу икенче китап менә шуның нәтиҗәсе буладыр.

Мәҗмуганың буш чыгуына ярдәм иткән иптәшләрнең һәммәсенә ихлас күңелдән рәхмәтебезне белдерү белән бергә, башка аркадашлардан бу китапның тизрәк таралып, матди ярдәме ач балаларга тизрәк барып ирешүе юлында булышлык итүләрен үтенәләр».

«Ярдәм»гә бөтен ил ярдәм итә. «Ярдәм»нең икенче китабы өчен Русиянең төрле ягыннан һаман да ара-тирә материал килә тора, – дип яза Г. Ибраһимов бер мәкаләсендә. – Ахырдан фәләннеке кергән, минеке калган дигән кебек үпкәләр, шелтәләр бик җанга тигәнгә, «Ярдәм» идарәсе исеменнән белдереп үтәргә тиешлебез ки… соң килгән әдәби парчалар, шигырьләр, бик теләсәк тә, бу икенче китапка керә алмадылар. Насыйб булып, өченче китапны оештыра алсак, шунда басылырлар. Кулъязмалар сакланалар. Югалмаслар».

Бу – өченче китап – чыкмый кала. Кулъязмалар кайда саклана икән?

Икенче китап турында «Татарстан хәбәрләре» 14 февральдә «Ил төкерсә – күл була» дигән зур мәкалә бастыра.