Читать книгу Uit Oost en West: verklaring van eenige uitheemsche woorden - Pieter Johannes Veth - Страница 18

Inhoudsopgave

Het woord punch, in de schrijftaal veelal onveranderd behouden, in de omgangstaal tot pons verbasterd, hebben wij uit het Engelsch, maar het is in deze taal zelve weder afkomstig uit Indië. Het is namelijk het Indische en Perzische pandja of pendja, vijf (het Gr. pente), zoo bekend door den eigennaam Pendjâb of Pundsjâb, het land der vijf rivieren, in Hindostan. In het Oosten bestaat de drank, die bij de Engelschen onder den naam van punch populair is geworden, uit vijf bestanddeelen; hij schijnt in Perzië volledig pandja noesj (de vijfdrank) te heeten (zie Vullers, Lex. Persicum, I, p. 376), maar tot enkel pandja te zijn afgekort. De vijf bestanddeelen waren, zoo men meent, oorspronkelijk: brandewijn (rum of arak), thee, citroen, suiker en kaneel. Het laatste wordt thans gewoonlijk weggelaten, meestal ook de thee. Zie Littré, „Dictionnaire de la langue française”, in v. „Punch”. Maar als men de laatste behoudt en het bijgevoegde water als vijfde bestanddeel aanmerkt, blijft de oude naam gewettigd. De verschillende praeparaten, die onder den naam van siroop van punch in den handel komen, zijn wat de zuiverheid betreft zeker niet altijd te vertrouwen.

Den overgang tot pons vormt het Fransche ponche, dat o. a. voorkomt in het volgende door Littré aangehaalde voorbeeld: „il nous fit servir (le capitaine hollandais) de la bierre, du vin de Madère, de la ponche et du pain d'épices.” Labat, „Voyage aux Antilles”, VIII, p. 361. Punch is thans in het Fr. mannelijk, in onze taal vrouwelijk; maar uit het aangehaalde voorbeeld blijkt, dat ponche in het Fransch ook als vrouwelijk werd gebruikt.