Читать книгу Piekfyn Afrikaans Leerderboek Graad 7 Huistaal - Rina Lamprecht - Страница 52

Lidwoorde

Die bepaalde lidwoord verwys na ’n spesifieke onderwerp of voorwerp, byvoorbeeld: Die hond byt die skelm.

Die onbepaalde lidwoord verwys na ’n onbekende onderwerp of voorwerp. Dit kan enigiets wees, byvoorbeeld: ’n Visman soek ’n prinses.

Beantwoord die volgende taalvrae:

1. Hoe verander die morfeme (voor- en agtervoegsels) die betekenis of funksie van die volgende woorde?

a. “Ek wens ek het net ’n druppeltjie salf”

b. “Hy verwyder oplaas die draagbare tande,”

c. “Hy’t ’n week of twee laas geëet.”

d. “Die seeman lek oor sy kleurlose lippe.”

e. “Slaap ’n prinses met ’n leliewit vel”

2. In die volgende aanhaling kom woorde voor wat deur morfeme gevorm is. Skryf die woord neer en onderstreep die morfeem.

“Met stokstywe bene en ’n knakkende heup”

3. Gebruik die volgende basisvorme en vorm nuwe woorde soos aangedui deur van voor- en/of agtervoegsels gebruik te maak. Sommige woorde sal ’n klinkerverandering moet ondergaan. Maak dan ’n sin waarin jou nuwe woord voorkom.

a. man (werkwoord)

b. koud (werkwoord)

c. klink (selfstandige naamwoord)

d. wek (byvoeglike naamwoord)

e. styg (byvoeglike naamwoord)

4. Skryf die basisvorm(e) van die volgende skuinsgedrukte woorde neer.

a. “Om haar liefde vir hom op te gee”

b. Hy het sy vishart uitgestort.

c. “ ’n Reusagtige vis het die see omgedolwe”

5. Skryf die teenoorgestelde geslag vir die volgende woorde neer.

a. Xhosa-nooi (strofe 1)

b. seeman (strofe 5)

6. Gee een woord vir die woorde tussen hakies.

a. Die (goed + trein) vervoer al die benodigdhede.

b. Pasop om (lam + vleis) te eet, dit is baie vetterig.

c. Die meisie se vriende verrig ’n (held + daad) deur die vyand te oorwin.

d. Die (hoof + priester) van die Rooms-Katolieke Kerk is bekend vir sy (kind + Bybel) wat hy uitdeel.

7. In strofe 7 kom ’n woord voor wat se spelling en betekenis verander as dit ontrond word.

a. Skryf die woord met sy ontronde vorm neer.

b. Maak nou ’n sin met die ontronde vorm.

8. In strofe 2 kom ’n woord voor wat se spelling en betekenis verander as dit oorrond word.

a. Skryf die woord met sy oorronde vorm neer.

b. Maak nou ’n sin met die oorronde vorm en wys die verskil uit tussen die twee klanke.

9. Dit gebeur soms dat foutiewe spelling ook die betekenis van woorde kan verander. Kies die korrekte spelwyse van die skuinsgedrukte woorde.

Die seeman a) vee; fee oor die meisie se b) vel; fel. Die c) fel; vel son kan die seeman se dood veroorsaak terwyl die d) fee; vee al die ander inwoners met haar goue stem naderroep.

Die klipmuur staan op die e) rand; rant van die dorp. As die seeman sy arms f) lig; lug om vars g) lig; lug in te asem, skep hy weer h) moet; moed om vir die meisie ’n i) kis; kus te gaan gee.

Lees wat In ’n neutedop oor die afbreek van woorde te sê het.