Читать книгу Woestynwysheid - Ronell Bezuidenhout - Страница 16

My eie sug, soos soveel mense om my s’n, is nie na vooruitgang nie – soos Richard Foster ons in die begin herinner het. Vooruitgang is ’n relatiewe begrip. Wanneer is ek nou “vooruit genoeg” om vooruit te wees? Waar is vooruit in elk geval? Wie bepaal die beginsels van “vooruit”? Daar gaan tog altyd iemand wees wat meer vóór is as ek. En is die een wat voor is beter, of selfs op ’n beter plek, as die een wat agterna kom?

Nee, my behoefte is nie vooruitgang nie, my behoefte is verdieping.

’n Goeie vriend het my ’n lewensles geleer wat ek tot vandag toe onthou en steeds herhaal. Baie lank gelede het ek ’n tyd lank in ’n gemeente op ’n klein plattelandse dorpie gaan werk. Eendag vra ek hierdie mentor: “Wat doen ’n mens vir so ’n kort rukkie op ’n plek as jy uit die staanspoor weet dat jy buitendien nie lank hier gaan bly nie?” Sy antwoord is vandag nog my strewe: “Jy kan vlak ploeg en ’n klomp mense se lewe aanraak, of jy kan kies om diep te ploeg en dalk ’n paar mense se lewe te beïnvloed.”

Dalk is dit waaroor die wêreld se sug gaan: na mense wat kies om diep te ploeg.

Daar is ’n klomp mense wat voor ons geleef het wat die kuns bemeester het om diep te ploeg. Dit is op hul spore wat ek my eie stapritme die laaste klomp jare probeer inpas. Dit is spore wat diep lê, want dit is spore wat deur eeue, oor en oor, agterna gestap is. Dit is juis op hul spore wat ek jou uitnooi om saam te kom stap deur die volgende klomp bladsye. Dit is mense wat nie die bagasie moes dra van die kritiek van die moderne era teen vormgodsdiens nie; dit was manne en vroue, met uiterse skerp intellektuele vermoëns, wat met intense passie die inhoud van hul geloof bestudeer het, en vir ons wonderlike leesmateriaal daaroor nagelaat het. Meer nog, dit was mense vir wie die intuïtiewe en die mistiese so alledaags was dat niemand hul wenkbroue gelig het nie. Hul Petrus en Paulus en Johannes was goed geïntegreer.

Daar is ’n moeilike woord wat veral in die Ortodokse Christelike tradisie gebruik word wat vir ons ’n goeie verduideliking bied om hierdie driemanskap te verstaan. Die woord “perikoresis” beskryf die onderlinge verhouding van die Drie-eenheid. Saam – so wil perikoresis dit hê – is die drie ’n eenheid, maar die drie het elkeen, afsonderlik, steeds ’n eie, onafhanklike identiteit. Die “Trio van die Triniteit”. Alhoewel soveel mense vandag, vanuit ons kritiese rasionele verstaan, met reg vrae oor die Drie-eenheid vra, help iemand soos die Katolieke priester David Steindl-Rast, ’n bejaarde Benediktynse monnik, ons as hy dit só beskryf:

Dankbaarheid is een manier waarop ons die werk van die drie-enige God binne ons kan begryp. Die lewe kom vanuit die Vader, die fontein en die bron van goddelikheid, die vrygewige Gewer. Die volledige self-gawe van die Vader is die Seun. Die Seun ontvang alles van die Vader en word die as waarom alle vrygewigheid draai. Deur die Heilige Gees gee die Seun Homself terug aan die vrygewige Vader as sy uitdrukking van dankbaarheid. Die drie-enige God is Gewer, Geskenk en Dankbaarheid (Steindl-Rast). Hierdie beweging vanuit die Vader in die Seun deur die Heilige Gees is wat Gregorius van Nissa genoem het “die rondte dans van die Heilige Triniteit”. Dít is hoe God saam bid: deur ’n dans.” 5

Dit was dan wat die Ortodokse teoloë met perikoresis bedoel het: die dans van harmonie. Dit help ons om ons metaforiese trio – Petrus, Paulus en Johannes – beter te begryp. Dink aan die beeld van drie Kossakmanne, hul arms oor mekaar se skouers gehaak, en saam dans hulle, al tollend en tollend, totdat jy later net een bewegende geheel sien. Nie meer drie paar voete wat voor jou oë beweeg nie, net een. Die metafoor van Petrus en Paulus en Johannes moet saam ’n eenheid vorm en nie as drie onafhanklike metafore beskou word nie. Petrus, as die vorm, hou nie op om sy unieke bydrae te lewer nie; so ook nie Paulus, met sy klem op intellektuele inhoud nie; of Johannes, die mistiese, nie. Nie een probeer die kollig oorheers nie. Nie een se danspassies is belangriker of ingewikkelder as die ander twee s’n nie. Die eenheid is die dans. Die dans van die eenheid.

Hierdie mense wat in die eerste eeue geleef het, het dit veel beter verstaan as ons. Dit is hoekom ons vandag, mense van die 21ste eeu, weer hierdie mense se lewe bestudeer. Hulle het iets van die volheid verstaan, die méér-van-die-lewe uitgeleef.

Ons noem hulle die woestynmoeders en -vaders.

In die volgende paar hoofstukke plaas ons die vergrootglas oor hul lewe. Wie was hierdie mense? Wat en hoe het hulle geglo en geleef dat hulle so ’n ryk erfenis vir ons nagelaat het? Waarom is hulle vir ons, mense wat eeue ná hulle leef, so ’n inspirasie? Wat het hulle gehad wat ons vandag na soek?