Читать книгу Woestynwysheid - Ronell Bezuidenhout - Страница 8

Diepte het klaarblyklik nie met dinge van buitekant af te make nie. Diepte is iets wat van binnekant af kom. Dit het met “sielsdinge” te make. Sommer op die heel eerste bladsy van die bekende werk van Thomas Moore, Care of the Soul, skryf hy: “Die groot siektetoestand van die twintigste eeu waaruit al ons probleme spruit, wat ons, nie net as individue nie, maar ook as samelewing raak, is dat ons ons siel verloor het.” Thomas Moore waarsku ons dat wanneer sielsdinge afgeskeep word, sterf dit nie maar net ’n stille dood nie. Dit is nie maar soos ’n ledemaat wat nie gebruik word nie en dan mettertyd net slap en nutteloos langs jou lyf hang nie. ’n Afgeskeepte “siel” laat haarself nie so maklik flous nie, sy manifesteer op verskeie ander plekke as simptome om te wys iets is fout: as obsessies, verslawings, geweld, en ja, ook in die gevoel van betekenisloosheid. Ek hoef jou sekerlik nie daarvan te probeer oortuig dat ons “die verlies van siel” daagliks om ons sien nie. Self hoef ek nie eens aan voorbeelde uit ander se lewe te dink nie, ek kan sommer na my eie kyk: Die idee dat my waarde deur my produktiwiteit bepaal word, verlei my om net altyd nog besiger te moet wees; die idee dat ’n besige lewe ’n vol lewe is, maak van my iemand wat geluk in dinge buite myself soek. En so sou ek kon aanhou …

Dit is nie net individue wat sielskrisisse beleef nie. Die samelewing verloor ook sy siel. Dekades gelede het die bekende teoloog Paul Tillich reeds gewaarsku dat die moderne Westerse kultuur die “gees van ’n masjien” het. ’n Masjien vra nie vrae nie, ’n masjien werk net … ritmies, dag en nag, op dieselfde manier as gister en eergister. Die masjien is nie bekommerd oor sielsdinge nie, die masjien het net een funksie: produksie. Die masjien word deur die verstand uitgedink en deur die verstand bestuur. As die masjien gister soveel produkte kon lewer, dan kan die masjien verbeter word om vandag bietjie meer uit te spoeg.

Ons is meer as masjien – met ander woorde, ons is veel meer as net dit wat ons kan doen en dink; ons is siel. Vergeet vir ’n oomblik eers die kritiese vrae oor wat is die siel nou en hoe verskil siel van gees … en al daardie tipiese vrae wat ons moderniste bedink. Wat ons wel weet, is dat daar iets in ons binneste is wat ander vrae bedink as die verstand wat die masjien uitdink. Die verstand wil oplossings kry en aanbeweeg. Voorwaarts mars, want ons kán, ons het dan die breinkrag. Die siel vra stilte en versorging. Die siel vra kwaliteittyd. Die besige verstand het juis te min daarvan. Die besige mens jaag teen die horlosie, en as jy moeite doen om jou oor teen die klok te hou, hoor jy: rand, sent, rand, sent …