Читать книгу Cukrzyca. Personalizacja terapii i opieki nad pacjentem - Группа авторов - Страница 31

Zalecenia żywieniowe mają istotne znaczenie dla całości oddziaływań terapeutycznych w cukrzycy typu 1. Sposób odżywiania chorego dziecka uwzględniający odpowiednią dla wieku podaż składników odżywczych determinuje jego prawidłowy przyrost wagi i wzrostu. U dzieci i osób z cukrzycą ma też wpływ na dobowy profil glikemii, a także na długofalową kontrolę metaboliczną. Równie ważnym aspektem, co biologiczny, jest psychologiczne znaczenie jedzenia i umiejscowienie jego roli w codziennym harmonogramie życia dziecka i jego rodziny.

To, co jemy, ma duży wpływ na nasze samopoczucie. Odżywianie pełni bardzo ważną funkcję z fizjologicznego punktu widzenia, jest elementem znaczących biologicznie procesów związanych z odczuwaniem głodu i sytości. Równie istotna jest jego rola w zaspokajaniu potrzeb emocjonalnych.

Rozwój cywilizacji spowodował, że pierwsza biologiczna funkcja jedzenia związana ze spożywaniem go w odpowiedzi na uczucie głodu zrównała się z jego funkcją kompensującą potrzeby z poziomu emocjonalnego. Dzięki pożywieniu uruchamiany jest układ hormonalny, wskutek czego wydzielane są endorfiny o działaniu uspokajającym oraz serotonina mająca bezpośrednie przełożenie na poprawę nastroju.

Stanem najbardziej korzystnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jest sytuacja, w której obie funkcje jedzenia – fizjologiczna i emocjonalna – utrzymane są w równowadze. Wszelkie zaburzenia równowagi mają swoje konsekwencje. Z jednej strony niedobór składników odżywczych w przypadku źle zbilansowanej diety skutkuje zahamowaniem wzrostu i prawidłowego rozwoju. Z drugiej – odebranie przyjemności z jedzenia poprzez eliminację produktów, które dotychczas były codziennym elementem życia, powoduje duży dyskomfort po stronie psychicznej i wiąże się z poczuciem straty. Planując oddziaływania żywieniowe, warto brać pod uwagę wszystkie czynniki, które mają wpływ na nasz stosunek do jedzenia, co uwidoczniono na rycinie 6.1.

Rycina 6.1. Czynniki wpływające na zachowania żywieniowe.

Istotną rolę w całym procesie w równym stopniu odgrywają indywidualne przyzwyczajenia i zachowania żywieniowe, nie tylko dziecka, lecz także całej rodziny, jej status ekonomiczny, normy kulturowe, w których funkcjonuje, jak również całe spektrum biologicznych uwarunkowań wpływających na preferencje smakowe. W związku z tym, że wybory żywieniowe determinuje duża liczba zmiennych, porada dietetyczna dotycząca sposobu odżywiania powinna opierać się na indywidualnym podejściu do pacjenta i jego rodziny. Ważne jest też takie dostosowywanie zaleceń żywieniowych, które uwzględni nie tylko potrzeby pacjenta, lecz także jego etap rozwojowy, który determinuje wiele zachowań żywieniowych. Dlatego poniżej przedstawiamy odrębności w zakresie żywienia związane z wiekiem w poszczególnych grupach wiekowych, w nawiązaniu do ważnych etapów w rozwoju.