Читать книгу Choroby wirusowe w praktyce klinicznej - Группа авторов - Страница 86

Enterowirusy, w odróżnieniu od B19V i HHV-6, należą do grupy „tradycyjnych” czynników etiologicznych ZMS. W ujęciu historycznym zakażenia o charakterze zarówno endemicznym, jak i epidemicznym powodowane były przez wirusy Coxsackie, ECHO oraz poliowirusy, a ZMS traktowano jako relatywnie częste powikłanie ostrego pierwotnego zakażenia objawowego (obok zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych). Wprowadzenie powszechnych szczepień przeciwko poliomyelitis w latach 60. i 70. XX w. sprawiło, że poliowirusy praktycznie przestały się liczyć jako czynniki wywołujące ZMS. Zbiegło się to w czasie z ogólną poprawą stanu higieny w krajach europejskich i USA pod koniec lat 60., co doprowadziło do swego rodzaju zmiany w epidemiologii zakażeń enterowirusami; o ile w latach 50. i 60. zakażenia dotyczyły przede wszystkim dzieci, o tyle w następnych dekadach zaczęto opisywać zakażenia pierwotne enterowirusami niepoliomielitycznymi u osób dorosłych oraz u noworodków i niemowląt, dla których źródłem zakażenia były osoby dorosłe. Ostre ZMS jako powikłanie zakażenia pierwotnego wirusami Coxsackie B obserwowano przede wszystkim jako następstwo epidemii (jak na przykład epidemia zakażeń u noworodków w USA w 1956 r. lub europejska epidemia pleurodynii w 1965 r.). Spowodowane przez wirusy Coxsackie zapalenie mięśnia sercowego, potwierdzone badaniami wirusologicznymi, stwierdzano wówczas u 5–15% osób z uprzednimi objawami zakażenia pierwotnego, co dotyczyło zarówno dzieci, jak i dorosłych. W przypadkach ZMS obserwowanych poza epidemiami wywołanymi przez enterowirusy etiologię Coxsackie B stwierdzano na podstawie badań wirusologicznych u 1–5% chorych. Należy podkreślić, że w opisanych wyżej sytuacjach identyfikacja wirusów Coxsackie B jako czynnika etiologicznego ZMS odbywała się na podstawie wyników badań serologicznych lub izolacji wirusa z próbek mięśnia sercowego w hodowlach komórkowych.

Przy użyciu współczesnych metod diagnostycznych, czyli metod amplifikacji wirusowego RNA (reverse transcriptase polymerase chain reaction, RT-PCR; reverse transcriptase real-time polymerase chain reaction, RT-qPCR) izolowanego z tkanek mięśnia sercowego, enterowirusy wykrywane są w znaczącym odsetku próbek pobieranych zarówno w przypadku ostrych zapaleń mięśnia sercowego (3–53% przypadków, w zależności od ośrodka prowadzącego obserwacje), jak również w przebiegu przewlekłych stanów zapalnych i kardiomiopatii pozapalnych (do 29% przypadków). Co ciekawe, wyniki badań prowadzonych na przestrzeni ostatnich 15 lat pokazują tendencję spadkową udziału enterowirusów w etiologii zakażeń mięśnia sercowego. Wykrycie RNA enterowirusów w mięśniu sercowym, w odróżnieniu od DNA parwowirusa B19, jest bardzo silnie skorelowane z występowaniem i nasileniem objawów; dla kontrastu, w badaniach próbek mięśnia sercowego prowadzonych u pacjentów bez cech zapalenia nie wykrywa się RNA enterowirusów lub wykrywa się je sporadycznie.