Читать книгу Dietetyka kliniczna - Группа авторов - Страница 42

Chorzy z niewydolnością trzustki powinni mieć włączoną suplementację enzymatyczną już na pierwszej wizycie diagnozującej mukowiscydozę. W suplementacji enzymatycznej stosuje się preparaty o wysokiej aktywności w formie kwasoopornych mikrogranulek dojelitowych. Dostępne na polskim rynku preparaty przedstawiono w tabeli 2.16.

Tabela 2.16. Preparaty enzymatyczne dostępne na polskim rynku. Zawartość enzymów w jednostkach FIP w kapsułce

Celem suplementacji enzymatycznej jest zminimalizowanie objawów niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki i utrzymanie prawidłowego stanu odżywienia.

Jednym z wyzwań w leczeniu żywieniowym mukowiscydozy jest optymalne, indywidualne ustalenie suplementacji enzymatycznej, oparte na zawartości tłuszczu w pożywieniu. Poniżej przedstawiono ogólne zasady dawkowania i ważne aspekty suplementacji preparatami enzymów trzustkowych.

Zasady dawkowania i podaży suplementacji preparatami enzymów trzustkowych

● Niemowlęta karmione piersią i/lub mieszanką mleczną

● dawka początkowa 2500–5000 IU lipazy na karmienie piersią lub 120 ml mieszanki mlecznej,

● zwiększanie dawki w zależności od objawów klinicznych,

● do 2000 IU lipazy na 1 g spożytego tłuszczu,

● maksymalnie 10 000 IU lipazy/kg m.c./24 h.

● Dzieci, młodzież i dorośli

● 2000–4000 IU lipazy na 1 g spożytego tłuszczu,

● maksymalnie 10 000 IU lipazy/kg m.c./24 h,

● maksymalnie 2500 IU lipazy/kg m.c./posiłek.

Dawkowanie powinno być dopasowane indywidualnie do pacjenta w celu normalizacji wypróżnień, ustąpienia bólów brzucha, wyeliminowania luźnych, cuchnących i tłuszczowych stolców, ma również pomóc w utrzymaniu prawidłowych przyrostów masy ciała; w przypadku braku normalizacji objawów klinicznych przy stosowanych dawkach maksymalnych (10 000 IU lipazy na 1 kg m.c./24 h) należy skierować pacjenta na konsultację gastroenterologiczną w celu wyeliminowania innych przyczyn zaburzeń wchłaniania.

Zbyt mała dawka enzymów powoduje:

● słabe przyrosty masy ciała mimo dobrego apetytu;

● częste, luźne, obfite (nieuformowane), cuchnące, tłuste stolce;

● wzdęcia i bóle brzucha.

Zbyt duże dawki enzymów mogą powodować:

● zaparcia;

● wzdęcia i bóle brzucha.

Zalecana dawka może być podana przed i/lub w trakcie, i/lub pod koniec posiłku – podział ma szczególne wskazania u chorych, u których posiłki trwają powyżej 20 minut.

Kapsułki należy połykać w całości, natomiast w przypadku niemowląt zawartość kapsułki (minimikrosfery) trzeba wymieszać z dodatkiem wody i kropli witaminy C, a po 4. miesiącu życia z dodatkiem musu jabłkowego (lub innego o kwaśnym pH), dopóki dziecko nie nauczy się połykać całych kapsułek.

Minimikrosfery nie mogą zostać zmiażdżone, skruszone, podane do jedzenia (np. wysypane do talerza z posiłkiem) lub wprost do jamy ustnej.

Kapsułki powinny być przechowywane z dala od źródeł ciepła w temperaturze nie wyższej niż 25°C.

W praktyce klinicznej najczęściej stosowanym preparatem w grupie niemowląt i małych dzieci jest Kreon 10 000, w starszych grupach wiekowych Kreon 25 000 i/lub Lipancrea 16 000.

Niezbędne są edukacja i wsparcie dietetyka w ustalaniu ilości tłuszczu w poszczególnych posiłkach. Dla każdego pacjenta dawka lipazy na 1 g tłuszczu może być różna (np. od 2000 do 4000 IU maksymalnie). Jedna kapsułka Kreonu 10 000 zawiera 10 000 IU lipazy, więc produkt zawierający 15 g tłuszczu może wymagać podania od 30 000 IU lipazy (czyli trzech kapsułek Kreonu 10 000) do 60 000 IU lipazy (czyli sześciu kapsułek Kreonu 10 000).

Enzymów nie należy podawać do produktów zawierających jedynie węglowodany (np. soki owocowe, owoce, żelki itp.).

Każdy dodatek produktu zawierającego tłuszcz (np. oleje, śmietana, orzechy, sery) czy wypicie 1 szklanki pełnotłustego mleka wymaga podaży enzymów trzustkowych.