Читать книгу Ⴅეფხისტყაოსანი. Ⴒექსტის გამართვა ასომთავრულით – Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე - იაკობ ცურტაველი - Страница 11
Ⴒარიელისაგან თავის ამბის მბობა Ⴀვთანდილთანა
Оглавление«Ⴈსმენდი, მოეც გონება ჩემთა ამბავთა სმენასა;
Ⴑაუბართა და საქმეთა ვითა ძლივ ვათქმევ ენასა!
Ⴈგი, ვინ ხელ-მქმნა, მოველი მისგან აროდეს ლხენასა,
Ⴅისგან შევუცავ სევდათა, სისხლისა ღვართა დენასა.
«Ⴈნდოეთს შვიდთა მეფეთა ყოვლი კაცი ხართ მცნობელი:
Ⴄქვსი სამეფო Ⴔარსადანს ჰქონდა, თვით იყო მპყრობელი,
Ⴓხვი, მდიდარი, უკადრი, მეფეთა ზედა მფლობელი,
Ⴒანად ლომი და პირად მზე, ომად მძლე, რაზმთა მწყობელი.
«Ⴋამა-ჩემი ჯდა მეშვიდე, მეფე მებრძოლთა მზარავი,
Ⴑარიდან ერქვა სახელად, მტერთა სრვად დაუფარავი;
Ⴅერვინ ჰკადრებდის წყენასა, ვერ ცხადი, ვერცა მპარავი;
Ⴌადირობდის და იშვებდის საწუთრო-გაუმწარავი
«Ⴞალვა მოსძულდა, შეექმნა გულს კაეშანთა ჯარები.
Ⴇქვა: «Ⴜამიღია მტერთაგან ძლევით ნაპირთა არები,
Ⴗოვლგნით გამისხმან, მორჭმით ვზი, მაქვს ზეიმი და ზარები»;
Ⴁრძანა: «Ⴜავალ და მეფესა Ⴔარსადანს შევეწყნარები»
«Ⴞალვა მოსძულდა, შეექმნა გულს კაეშანთა ჯარები.
Ⴇქვა: «Ⴜამიღია მტერთაგან ძლევით ნაპირთა არები,
Ⴗოვლგნით გამისხმან, მორჭმით ვზი, მაქვს ზეიმი და ზარები»;
Ⴁრძანა: «Ⴜავალ და მეფესა Ⴔარსადანს შევეწყნარები».
«Ⴔარსადანს წინა დაასკვნა გაგზავნა მოციქულისა,
Ⴘესთვალა: «Ⴘენ გაქვს მეფობა Ⴈნდოეთისა სრულისა;
Ⴀწ მე მწადს, თქვენსა წინაშე მეცა ვცნა ძალი გულისა,
Ⴑახელი დარჩეს ჩემისა ერთგულად ნამსახურისა».
«Ⴔარსადან შექმნა ზეიმი ამა ამბისა მცნობელმან.
Ⴘესთვალა: «Ⴖმერთსა მადლობა შევსწირე ხმელთა მფლობელმან,
Ⴐათგან ეგე ჰქმენ მეფემან, ჩემებრ Ⴈნდოეთს მჯდომელმან.
Ⴀწ მოდი, ასრე პატივ გცე, ვითა ძმამან და მშობელმან».
«Ⴄრთი სამეფო, საკარგყმო, უბოძა ამირბარობა.
Ⴇვით ამირბარსა Ⴈნდოეთს აქვს ამირ-სპასალარობა.
Ⴋეფე რა დაჯდა, არა სჭირს ხელისა მიუმცთარობა;
Ⴑხვად პატრონია, მართ ოდენ არა აქვს კეისარობა.
«Ⴇვით მეფემან მამა-ჩემი დაიჭირა სწორად თავსა.
Ⴇქვა: «Ⴙემებრი ამირბარი, ნაძლევი ვარ, ვისმცა ჰყავსა!»
Ⴊაშქრობდის და ნადირობდის, აძლევდიან მტერნი ზავსა.
Ⴋას არა ვჰგავ ასრე, ვითა მე სხვა კაცი არა მგავსა.
«Ⴛე არ ესვა მეფესა და დედოფალსა მზისა დარსა,
Ⴝმუნვა ჰქონდა, ჟამი იყო, მით აეხვნეს სპანი ზარსა.
Ⴅა, კრულია დღემცა იგი, მე მივეცი ამირბარსა!
Ⴋეფემ ბრძანა: «Ⴘვილად გავზრდი, თვით ჩემივე გვარი არსა»
«Ⴋეფემან და დედოფალმან მიმიყვანეს შვილად მათად,
Ⴑაპატრონოდ მზრდიდეს სრულთა ლაშქართა და ქვეყანათად,
Ⴁრძენთა მიმცეს სასწავლელად ხელმწიფეთა ქცევა-ქმნათად;
Ⴋოვიწიფე, დავემსგავსე მზესა თვალად, ლომსა ნაკვთად.
«Ⴀსმათ, მითხრობდი, რაცა სცნა ჩემგან ამბობა ცილისა.
Ⴞუთისა წლისა შევიქმენ მსგავსი ვარდისა შლილისა;
Ⴝირად არ მიჩნდის ლომისა მოკლვა, მართ ვითა სირისა;
Ⴀრა ჰგაოდის Ⴔარსადანს მისი არა-სმა შვილისა.
«Ⴀსმათ, შენცა ხარ მოწამე ჩემისა ფერ-მიხდილისა,
Ⴋზესა მე ვსჯობდი შვენებით, ვით ბინდსა ჟამი დილისა;
Ⴈტყოდეს ჩემნი მნახავნი: «Ⴋსგავსია Ⴄდემს ზრდილისა».
Ⴀწ მაშინდლისა ჩემისა სახე ვარ ოდენ ჩრდილისა.
«Ⴋე ხუთისა წლისა ვიყავ, დაორსულდა დედოფალი».
Ⴄსე რა თქვა, ყმამან სულთქნა, ცრემლით ბრძანა: «Ⴘობა ქალი».
Ⴃაბნედასა მიეწურა, Ⴀსმათ ასხა გულსა წყალი;
Ⴇქვა: «Ⴋაშინვე მზესა ჰგვანდა, აწ მედების ვისგან ალი!
«Ⴜიგნი წიგნსა ეწეოდა, დედოფალი ოდეს შობდა,
Ⴋოციქული – მოციქულსა, Ⴈნდოეთი სრულად სცნობდა;
Ⴋზე და მთვარე განცხრებოდეს, სიხარულით ცა ნათობდა;
Ⴗოვლი არსად შემოსრული მხიარული თამაშობდა.
«Ⴕება არ ითქმის ენითა, აწ ჩემგან ნაუბარითა.
Ⴔარსადან დაჯდა ხარებად ზეიმითა და ზარითა;
Ⴗოვლგნით მოვიდეს მეფენი ნიჭითა მრავალ-გვარითა.
Ⴑაჭურჭლე გასცეს, აივსნეს ლაშქარნი საბოძვარითა
«Ⴑაშობელი გაიყარა, ზრდა დაგვიწყეს მე და ქალსა.
Ⴋართ მაშინვე ჰგვანდა იგი მზისა შუქთა ნასამალსა.
Ⴅუყვარდით და სწორად ვუჩნდით მეფესა და დედოფალსა.
Ⴀწ ვახსენებ, ვისგან ჩემი დაუდაგავს გული ალსა!»
Ⴗმა დაბნდა, რა სახელისა ხსენებასა მიეწურა;
Ⴀვთანდილსცა აეტირა, მისმან ცეცხლმან გულსა ჰმურა;
Ⴕალმან სულად მოაქცია, მკერდსა წყალი დააპკურა.
Ⴇქვა: «Ⴈსმენდი, მაგრა ჩემი სიკვდილისა დღე დასტურ ა.
«Ⴋას ქალსა Ⴌესტან-Ⴃარეჯან იყო სახელად ხმობილი.
Ⴘვიდისა წლისა შეიქმნა ქალი წყნარი და ცნობილი,
Ⴋთვარისა მსგავსი, შვენებით მზისაგან ვერ-შეფრობილი;
Ⴋისსა ვით გასძლებს გაყრასა გული ალმასი, წთობილი!
«Ⴈგი ასრე მოიწიფა, მე შემეძლო შესლვა ომსა;
Ⴋეფე ქალსა ვით ხედვიდა მეფობისა ქმნისა მწთომსა,
Ⴋამასავე ხელთა მიმცეს, რა შევიქმენ ამა ზომსა;
Ⴅბურთობდი და ვნადირობდი, ვით კატასა ვხოცდი ლომსა.
«Ⴋეფემან სახლი ააგო, შიგან სამყოფი ქალისა;
Ⴕვად ფაზარი სხდა, კუბო დგა იაგუნდისა, ლალისა,
Ⴉარზედა ბაღჩა, საბანლად სარაჯი ვარდის წყალისა;
Ⴈგი მუნ იყვის, მედების ვისგან სახმილი ალისა!
«Ⴃღე და ღამე მუჯამრითა ეკმეოდის ალვა თლილი;
Ⴆოგჯერ კოშკს ჯდის, ზოგჯერ ბაღჩას ჩამოვიდის, რა დგის ჩრდილი.
Ⴃავარ იყო და მეფისა, ქვრივი, Ⴕაჯეთს გათხოვილი,
Ⴋას სიბრძნისა სასწავლელად თვით მეფემან მისცა შვილი
«Ⴑრა ედგა მოფარდაგული ოქსინოთა და შარდითა;
Ⴅერვინ ვხედევდით, შეიქმნა პირითა მინა-ვარდითა;
Ⴀსმათ და ორნი მონანი ჰყვიან, იმღერდის ნარდითა;
Ⴋუნ იზრდებოდის ტანითა, გაბაონს განაზარდითა.
«Ⴇხუთმეტისა წლისა ვიყავ, მეფე მზრდიდა ვითა შვილსა;
Ⴃღისით ვიყვი მას წინაშე, გამიშვებდის არცა ძილსა;
Ⴛალად ლომსა, თვალად მზესა, ტანად ვჰგვანდი Ⴄდემს ზრდილსა,
Ⴑროლასა და ასპარეზსა აქებდიან ჩემგან ქმნილსა.
«Ⴋოსრნის მხეცნი და ნადირნი ისარმან ჩემგან სრეულმან;
Ⴋერმე ვიბურთი მოედანს, მინდორით შემოქცეულმან;
Ⴘევიდი, შევქმნი ნადიმი, ნიადაგ ლხინსა ჩვეულმან;
Ⴀწ საწუთროსა გამყარა პირმან ბროლ-ბადახშეულმან!
«Ⴋამა მომიკვდა, მოვიდა დღე სიკვდილისა მისისა;
Ⴕმნა გაუცუდდა ფარსადანს ნიშატისა და ნიშისა;
Ⴋათ გაეხარნეს, ვის ზარი დალევდის მისგან შიშისა;
Ⴄრთგულთა შექმნეს ვაება, მტერთა – ხსენება იშისა.
«Ⴋე წელიწდამდის ბნელსა ვჯე საწუთრო-გაცუდებული,
Ⴃღისით და ღამით ვვაებდი, ვერვისგან სულ-დაღებული;
Ⴂაყვანად ხასნი მოვიდეს, მითხრეს მეფისა მცნებული,
Ⴄბრძანა: «Ⴘვილო Ⴒარიელ, ნუ ხარ შავითა ღებული.
«Ⴙვენ უფრო გვტკივის იგი, ვინ დაგვაკლდა სწორად თავისა».
Ⴀსი ებოძა საჭურჭლე, ებრძანა ახდა შავისა,
Ⴁოძება მისეულისა სრულისა საკარგავისა:
«Ⴘენ გქონდეს ამირბარობა, ქმნა მისვე საურავისა»
«Ⴀვენთი, დამწვეს მამისა სახმილთა დაუშრტობელთა;
Ⴓკუნით გამომიყვანეს ხასთა მათ წინა მდგომელთა;
Ⴂამოსლვისათვის ზეიმი შექმნეს Ⴈნდოეთს მფლობელთა,
Ⴘორს მომეგებნეს, მაკოცეს პატივით ვითა მშობელთა.
«Ⴋათ საჯდომთა ახლოს დამსვეს, პატივს მცემდეს ძისა დარად,
Ⴋის ხელისა საურავი მათ ორთავე მითხრეს წყნარად;
Ⴓრჩ ვექმენ და მისეულთა წესთა ქცევა მიჩნდა ზარად.
Ⴀრ მომეშვნეს, დავჰმორჩილდი, თაყვანის-ვეც ამირბარად.
«Ⴀღარა ვიცი, დამვიწყდეს, თუცა დიადი წელია;
Ⴂიამბო ჩემი ამბავი, განა რაზომცა ძნელია!
Ⴚრუ და მუხთალი სოფელი მიწყივ ავისა მქმნელია,
Ⴋისთა ნაკვესთა წინწალი დამეცეს ხანგრძლად მწველია»
