Читать книгу Ⴅეფხისტყაოსანი. Ⴒექსტის გამართვა ასომთავრულით – Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე - იაკობ ცურტაველი - Страница 12

Ⴉვლა დაიწყო თქმა ამბისა მან, რა ხანი მოიტირა:

«Ⴃღესა ერთსა მე და მეფე მოვიდოდით, გვენადირა;

Ⴋიბრძანა, თუ: «Ⴕალი ვნახოთ», ხელი ხელსა დამიჭირა.

Ⴋის ჟამისა მხსენებელი მე სულდგმული არ გიკვირა?!

«Ⴁაღჩა ვნახე უტურფესი ყოვლისავე სალხინოსა:

Ⴋფრინველთაგან ხმა ისმოდა უამესი სირინოსა;

Ⴋრავლად იყო სარაჯები ვარდის წყლისა აბანოსა.

Ⴉარსა ზედა მოჰფარვიდა ფარდაგები ოქსინოსა».

Ⴋეფემან ახმა დურაჯთა მითხრა მიტანად ქალისა,

Ⴂამოვუხვენ და წავედით ჩემად სადებლად ალისა;

Ⴋაშინ დავიწყე გარდახდა მე საწუთროსა ვალისა.

Ⴀლმასისა ხამს ლახვარი ლახვრად გულისა სალისა!

«Ⴅიცოდი, სწადდა არვისგან ნახვა მის მზისა დარისა,

Ⴋე გარე ვდეგ და მეფემან შევლო ფარდაგი კარისა;

Ⴅერას ვხედევდი, ოდენ ხმა მესმოდა საუბარისა.

Ⴀსმათს უბრძანა გამოხმა დურაჯთა ამირბარისა

«Ⴀსმათ ფარდაგსა აზიდნა, გარე ვდეგ მოფარდაგულსა;

Ⴕალსა შევხედენ, ლახვარი მეცა ცნობასა და გულსა.

Ⴋოვიდა, მივსცნე დურაჯნი, მთხოვა ცეცხლითა დაგულსა.

Ⴅამე, მას აქათ სახმილსა დავუწვავ ნიადაგულსა!

«Ⴀწ წარხდეს იგი ნათელნი, მზისაცა მოწუნარენი!»

Ⴋისი ვერ გაძლო ხსენება, დაბნდა და სულთქნა მწარენი;

Ⴗმა და Ⴀსმათი ტიროდეს, ხმას სცემდეს იგი არენი,

Ⴝმუნვით თქვეს: «Ⴋკლავნი ცუდ ქმნილან, ვა, გმირთა მემუქარენი!»

Ⴀსმათმან წყალი დაასხა, ცნობად მოვიდა ტარია,

Ⴃიდხან ვერა თქვა, სევდამან გული შეუპყრა, დარია;

Ⴃაჯდა და მწარედ სულთ-ითქვნა, ცრემლი მიწასა გარია,

Ⴇქვა: «Ⴙემგან მისი ხსენება, ვამე, რა დიდი ზარია!

«Ⴋიმნდონი საწუთროსანი მისთა ნივთთაგან რჩებიან,

Ⴈშვებენ, მაგრა უმუხთლოდ ბოლოდ ვერ მოურჩებიან;

Ⴅაქებ ჭკუასა ბრძენთასა, რომელნი ეურჩებიან.

Ⴈსმენდი ჩემთა ამბავთა, თუ სულნი შე-ღა-მრჩებიან.

«Ⴃურაჯნი მივსცენ, გავიღე სხვა ვერა გზაღა თავისა,

Ⴃავეცი, დავბნდი, წამიხდა ძალი მხართა და მკლავისა,

Ⴐა სულად მოვე, შემესმა ხმა ტირილისა და ვისა:

Ⴂარე მომრტყმოდეს ჯალაბნი, ვითა ჩამსხდომნი ნავისა.

«Ⴘიგან ვწევ დიდთა დარბაზთა ტურფითა საგებელითა,

Ⴆედ დამტიროდეს მეფენი ცრემლითა უშრობელითა,

Ⴎირსა იხოკდეს ხელითა, ღაწვისა გამპობელითა.

Ⴋუყრნი მოასხნეს, სენითა მთქვეს გამაბელზებელითა

«Ⴋე რა მნახა თვალ-ახმული, მეფე ყელსა მომეხვია,

Ⴚრემლით მითხრა: «Ⴘვილო, შვილო, ცოცხალ ხარ-ღა? Ⴑიტყვა თქვია!»

Ⴋე პასუხი ვერა გავეც, ვითა შმაგი, შევკრთი დია,

Ⴉვლა დავეცი დაბნედილი, გულსა სისხლი გარდმეთხია.

«Ⴑრულნი მუყრნი და მულიმნი მე გარე შემომცვიდიან;

Ⴋათ ხელთა ჰქონდა მუსაფი, ყოველნი იკითხვიდიან;

Ⴋტერ-დაცემული ვეგონე, არ ვიცი, რას ჩმახვიდიან.

Ⴑამ დღემდის ვიყავ უსულოდ, ცეცხლნი უშრეტნი მწვიდიან.

«Ⴀქიმნიცა იკვირვებდეს: «Ⴄსე სენი რაგვარია?

Ⴑამკურნალო არა სჭირს რა, სევდა რამე შემოჰყრია».

Ⴆოგჯერ შმაგად წამოვიჭრი, სიტყვა მცთარი წამერია.

Ⴃედოფალი ზღვასა შეიქმს, მას რომ ცრემლი დაუღვრია.

«Ⴑამსა დღესა დარბაზს ვიყავ, არ ცოცხალი, არცა მკვდარი;

Ⴋერმე ცნობა მომივიდა, მივჰხვდი რასმე მიუმხვდარი;

Ⴅთქვი, თუ: «Ⴠაი, რაშიგან ვარ მე, სიცოცხლე-გარდამხდარი!»

Ⴇმობა ვსთხოვე შემოქმედსა, ვჰკადრე სიტყვა სამუდარი.

«Ⴅთქვი, თუ: «Ⴖმერთო, ნუ გამწირავ, აჯა ჩემი შეისმინე,

Ⴋომეც ძალი დათმობისა, ცოტად ვითმე აღმადგინე,

Ⴀქა ყოფა გამამჟღავნებს, სახლსა ჩემსა მიმაწვინე!»

Ⴋანვე ქმნა და მო-რე-ვჯობდი, გული წყლული გავარკინე.

«Ⴋე წამოვჯე. Ⴋეფისაგან კაცი დია მოვიდოდა.

Ⴀხარებდეს: «Ⴜამოჯდაო», დედოფალი გამორბოდა;

Ⴋეფე მორბის თავ-შიშველი, არ იცოდა, რას იქმოდა,

Ⴈგი Ⴖმერთსა ადიდებდა, სხვა ყველაი უჩუმოდა

«Ⴈქით და აქათ მომისხდეს, მახვრიტეს სახვრეტელია;

Ⴋე მოვახსენე: «Ⴎატრონო, გული აწ უფრო მრთელია;

Ⴚხენსა შეჯდომა მწადიან, ვნახნე წყალნი და ველია».

Ⴚხენი მომგვარეს, შე-ცა-ვჯე, მეფე ჩემთანა მვლელია.

«Ⴂამოვედით, მოვიარეთ მოედანს და წყლისა პირსა;

Ⴙემსა მივე, დავაბრუნვე, მეფე მომყვა სახლთა ძირსა.

Ⴘინა მივე, უარ გავხე, სხვა დამერთო ჭირი ჭირსა;

Ⴅთქვი, თუ: «Ⴋოვკვდე, ბედი ჩემი ამის მეტსა რასღა ღირსა!»

«Ⴆაფრანის ფერად შეცვალა ბროლი ცრემლისა ბანამან,

Ⴂული უფრორე დამიჭრა ათიათასმან დანამან.

Ⴑაწოლს მეკარე შემოდგა, მოლარე გაიყვანა მან:

Ⴅთქვი, თუ: «Ⴐა იცის ამბავი, ნეტარ, ან იმან, ან ამან?»

«Ⴋონააო Ⴀსმათისი». – «Ⴐა იცისო», ვარქვი, «ჰკითხე».

Ⴘემოვიდა, სააშიკო წიგნი მომცა, წავიკითხე;

Ⴂამიკვირდა, სხვად ვითამცა ვქმენ გულისა მწველთა სითხე?

Ⴋისგან ეჭვი არა მქონდა, სევდად მაწვა გულსა მით ხე.

«Ⴋე გამიკვირდა: «Ⴑით ვუყვარ, ანუ ვით მკადრებს თხრობასა?

Ⴋიუყოლობა არ ვარგა, დამწამებს უზრახობასა,

Ⴙემგან იმედსა გარდასწყვედს, მერმე დამიწყებს გმობასა».

Ⴃავწერე, რაცა პასუხად ჰმართებდა აშიკობასა.

«Ⴃღენი გამოხდეს და გული უფრორე დამწვეს კვლავ ალთა,

Ⴅეღარ ვუჭვრეტდი ლაშქართა, მინდორს თამაშად მავალთა;

Ⴃარბაზს ვერ მივე; მკურნალთა დამიწყეს მოსლვა მრავალთა,

Ⴋაშინ დავიწყე გარდახდა სოფლისა ლხინთა და ვალთა

«Ⴋათ ვერა მარგეს, მე გულსა ბინდი დამეცა ბნელისა,

Ⴑხვამან ვერავინ შემატყო დება ცეცხლისა ცხელისა;

Ⴑისხლი დამწამეს; მეფემან ბრძანა გახსნევა ხელისა.

Ⴂავიხსენ ფარვად პატიჟთა, არვისგან საეჭველისა.

«Ⴞელ-გახსნილი, სევდიანი, საწოლს ვიყავ თავის წინა;

Ⴙემი მონა შემოვიდა, შევხედე, თუ თქვას: რა მინა.

«Ⴋონააო Ⴀსმათისი»; შემოყვანა ვუთხარ შინა.

Ⴂულსა შინა დავუზრახე: «Ⴐა მპოვაო, ანუ ვინა?!»

«Ⴋონამან წიგნი მომართვა, მე წავიკითხე ნებასა;

Ⴜიგნსა შევატყევ, ლამობდა შეყრისა მოსწრაფებასა;

Ⴎასუხად ვსწერდი: «Ⴏამია, მართალ ხარ გაკვირვებასა;

Ⴋოვალ, თუ მიხმობ, მე ნუ მეჭვ მოსლვისა დაზარებასა».

«Ⴂულსა ვარქვი, თუ: «Ⴊახვარნი ეგე ვით დაგაღონებენ?

Ⴀმირბარი ვარ, ხელმწიფე, სრულად ინდონი მმონებენ;

Ⴀზრად შეიქმენ, საქმესა ათასჯერ შეაწონებენ,

Ⴇუ შეიგებენ, მე მათთა არეთა არ მარონებენ».

«Ⴉაცი მოვიდა მეფისა: «Ⴑწადსო ამბისა სმინება».

Ⴋოყვანა ვუთხარ; ებრძანა: «Ⴕმნაცა სისხლისა დინება?»

Ⴋე ვჰკადრე: «Ⴞელი გავიხსენ, დამიწყო მოჯობინება,

Ⴜინაშე მოვალ, ამისთვის კვლა უფრო მმართებს ლხინება».

«Ⴃარბაზს მივე. Ⴋეფე ბრძანებს: «Ⴀმის მეტსა ნუ იქმ, აბა!»

Ⴚხენსა შემსვა უკაპარჭო, წელთა არა არ შემაბა,

Ⴘეჯდა, ქორნი მოუტივნა, დურაჯები დაინაბა,

Ⴋშვილდოსანნი გასაგანნა, იტყოდიან: «Ⴘაბა, შაბა!»

«Ⴘინა დავსხედით ნადიმად მას დღესა მინდორს რებულნი;

Ⴋომღერალნი და მუტრიბნი არ იყვნეს სულ-დაღებულნი;

Ⴋეფემან გასცნა მრავალნი თვალნი, ღარიბად ქებულნი.

Ⴀუვსებელნი არ დარჩეს მას დღესა მათნი ხლებულნი.

«Ⴅეცდებოდი, არა მცალდა სევდისაგან თავის კრძალვად;

Ⴅიგონებდი, ცეცხლი უფრო მედებოდა გულსა ალვად;

Ⴙემნი სწორნი წავიტანენ, ჩემსა დავჯე, მთქვიან ალვად,

Ⴘევქმენ სმა და ნადიმობა პატიჟთა და ჭირთა მალვად.

«Ⴋოლარემან შინაურმან ყურსა მითხრა ნაუბარი:

«Ⴕალი ვინმე გიკითხავსო: «Ⴈნახვისა ამირბარი?»

Ⴆეწარითა მოუბურავს პირი, ბრძენთა საქებარი»;

Ⴅარქვი: «Ⴑაწოლს შეიყვანე, ჩემგან არის ნახმობარი».

«Ⴀვდეგ, მსხდომნი ნადიმობით აემზადნეს ასაყრელად;

«Ⴘადი» – ვუთხარ, – ნუ ასდგებით, მოვალ ხანთა დაუზმელად»;

Ⴂამოვე და საწოლს შევე, მონა დადგა კარის მცველად.

Ⴂული მივეც თმობა-ქმნათა აუგისა საკრძალველად.

«Ⴉარსა შევდეგ, ქალი წინა მომეგება, თაყვანის-მცა;

Ⴋითხრა: «Ⴋოსლვა თქვენს წინაშე კურთხეულ არს, ვინცა ღირსმცა!»

Ⴂამიკვირდა, მიჯნურისა თაყვანება ექმნა ვისმცა?

Ⴅთქვი: «Ⴀრ იცის აშიკობა; თუმც იცოდა, წყნარად ზისმცა!»

«Ⴘევე, დავჯე ტახტსა ზედა; ქალი მოდგა ნოხთა პირსა,

Ⴙემსა ახლოს დასაჯდომად თავი მისი არ აღირსა;

Ⴅარქვი: «Ⴋანდა რად ჰზი შენ, თუ სიყვარული ჩემი გჭირსა?»

Ⴋან პასუხი არა მითხრა, ჩემთვის ჰგვანდა სიტყვა-ძვირსა

«Ⴋითხრა: «Ⴃღე ეგე სირცხვილად მედების გულსა ალობა:

Ⴂგონია, ჩემგან წინაშე მაგისთვის მომავალობა,

Ⴋაგრა აწ მიდებს იმედსა შენგან ცდისაღა მალობა.

Ⴀმას თუ ღირს ვარ, ვერ ვიტყვი, მაკლია Ⴖმრთისა წყალობა».

«Ⴀდგა, მითხრა: «Ⴇქვენს კრძალვასა ჩემგან ცნობა უბნევია;

Ⴌუ მეჭვ, რაცა პატრონისა ბრძანებასა უთქმევია;

Ⴄზომ დიდი შემართება გულსა მისსა უთნევია,

Ⴀმან წიგნმან გაგაგონოს, ჩემთვის რაცა უთქმევია»